Σε ένα μήνα από σήμερα οι κάτοικοι των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης προφανώς και της Ελλάδας, θα δουν κάτι νέο σε κάθε smartphone ή tablet που θα κυκλοφορεί στην αγορά: μια ειδική ετικέτα με αναλυτικές πληροφορίες για την ενεργειακή απόδοση, τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας, την ανθεκτικότητα της συσκευής σε χτυπήματα και τη δυνατότητα επισκευής της. Δεν θα είναι απλώς μια αλλαγή στη συσκευασία με την προσθήκη της συγκεκριμένης ετικέτας, αλλά ένα σημαντικό βήμα που φέρνει πλήρη διαφάνεια για το τι αγοράζουμε.
Ο νέος κανονισμός (2023/1669) της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεώνει όλες τις εταιρείες που θέλουν να πωλούν κινητά ή tablets στην Ε.Ε. να παρέχουν συγκεκριμένα στοιχεία για κάθε μοντέλο. Και το σημαντικότερο; Καμία συσκευή δεν θα μπορεί να πωληθεί στην Ευρώπη χωρίς να συμμορφώνεται πλήρως με τον νέο κανόνα.
Έτσι λοιπόν, από τις αρχές καλοκαιριού κάθε νέα συσκευή που θα πωλείται στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνοδεύεται από αυτή την ετικέτα (πλάτους 68 mm και ελάχιστου ύψους 136 mm) που θα θυμίζει τις παλιές ενεργειακές ετικέτες που βλέπαμε σε ψυγεία και πλυντήρια. Μόνο που τώρα αφορά κινητά τηλέφωνα και τάμπλετ. Συγκεκριμένα, θα βλέπουμε:
- Το μοντέλο και την εμπορική ονομασία της συσκευής
- Την ενεργειακή απόδοση (σε κλίμακα από A έως G, όπου A είναι η πιο αποδοτική)
- Την αυτονομία της μπαταρίας σε ώρες και λεπτά
- Την ανθεκτικότητα σε πτώσεις (πόσο καλά αντέχει η συσκευή σε χτυπήματα)
- Τον «δείκτη επισκευασιμότητας» – δηλαδή πόσο εύκολα και με τι κόστος μπορεί να επισκευαστεί
- Την αντοχή της μπαταρίας στους πλήρεις κύκλους φόρτισης (πόσες φορές μπορείς να την φορτίσεις πριν αρχίσει να χαλάει)
- Την πιστοποίηση προστασίας από σκόνη και νερό (γνωστό ως IP rating)
Μαζί με αυτά, θα υπάρχει QR code, το οποίο όταν το σκανάρεις με το κινητό σου, θα σε πηγαίνει σε επίσημη σελίδα του κατασκευαστή με ακόμα πιο αναλυτικά τεχνικά στοιχεία για τη συσκευή. Αυτό σημαίνει ότι πριν αγοράσεις, μπορείς να ενημερωθείς πλήρως και χωρίς… «ψιλά» γράμματα.
Η αντοχή της συσκευής σε… ελεύθερες πτώσεις
Σύμφωνα με τη σχετική Οδηγία της Ε.Ε. η αντοχή της συσκευής σε τυχαίες πτώσεις, «μετράται μέσω του αριθμού των πτώσεων χωρίς εμφάνιση ελαττώματος στη δοκιμή επανειλημμένης ελεύθερης πτώσης». Οι δοκιμές αυτές εκτελούνται με πέντε ίδιες συσκευές από κάθε μοντέλο. για καθεμία από τις εφαρμοστέες περιπτώσεις δοκιμής.
Η αντοχή σε τυχαίες πτώσεις αντιστοιχεί στον αριθμό των πτώσεων στις οποίες υποβλήθηκαν με επιτυχία τουλάχιστον τέσσερις από τις πέντε υπό δοκιμή μονάδες. Ο αριθμός πτώσεων ανά μονάδα προσδιορίζεται υπό τις ακόλουθες συνθήκες δοκιμής:
α) χωρίς προστατευτικά φύλλα και χωριστό προστατευτικό κάλυμμα, εάν υπάρχει, για μη αναδιπλούμενες συσκευές·
β) με προστατευτικό φύλλο στην οθόνη για αναδιπλούμενες συσκευές, πρώτα χωρίς έκταση και κατόπιν σε κατάσταση πλήρους έκτασης, στην ίδια υπό δοκιμή μονάδα
γ) ύψος πτώσης 1 μέτρου
δ)μετά από καθορισμένο αριθμό πτώσεων η υπό δοκιμή συσκευή πρέπει να είναι λειτουργική χωρίς ελαττώματα, ιδίως όσον αφορά τις ακόλουθες λειτουργίες, κατά περίπτωση:
i) ακεραιότητα της οθόνης
ii) οθόνη με λιγότερα από 10 ελαττώματα εικονοστοιχείων ή παρόμοιες δυσλειτουργίες
iii) όλες οι κάμερες, με δοκιμή της λήψης φωτογραφιών και βίντεο
iv) κινητές επικοινωνίες
v) συνδεσιμότητα Bluetooth
vi) συνδεσιμότητα WiFi
vii) φόρτιση μπαταρίας: ενσύρματη και ασύρματη
viii) ευαισθησία οθόνης στην αφή
ix) ανταποκρινόμενα κουμπιά και διακόπτες
x) ειδοποίηση με δόνηση
xi) κύριο/-α μικρόφωνο/-α
xii) ηχείο
xiii) ήχος ακουστικών
ε) οι ρωγμές του πλαισίου ή της οπίσθιας πλευράς δεν θεωρούνται ελάττωμα, εφόσον διασφαλίζεται πλήρης λειτουργικότητα και ασφαλής χρήση της υπό δοκιμή μονάδας
στ) οι ρωγμές της οθόνης αφής και οποιωνδήποτε άλλων στρωμάτων κάλυψης μιας οθόνης δεν θεωρούνται ελάττωμα εφόσον διασφαλίζεται πλήρης λειτουργικότητα και ασφαλής χρήση της υπό δοκιμή μονάδας
ζ) εάν δεν διαπιστωθεί ελάττωμα, η δοκιμή συνεχίζεται
η)εάν διαπιστωθεί ελάττωμα και, σε κάθε περίπτωση, μετά την εκτέλεση του μέγιστου αριθμού πτώσεων, η δοκιμή της συσκευής τερματίζεται.
Η διαβάθμιση ενεργειακής απόδοσης
Η ενεργειακή απόδοση μιας συσκευής αξιολογείται με βάση τον επονομαζόμενο «Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης» (Energy Efficiency Index – EEI), ο οποίος προκύπτει από μετρήσεις κατανάλωσης και απόδοσης και κατατάσσει κάθε συσκευή σε επτά τάξεις, από την Α (υψηλότερη απόδοση) έως τη G (χαμηλότερη απόδοση).
Για τα smartphones, οι τάξεις είναι οι εξής:
A (Άριστη απόδοση): Ο δείκτης EEI είναι πάνω από 2,70. Αυτά τα κινητά είναι τα πιο αποδοτικά και συμφέρουν μακροπρόθεσμα.
B: Ο EEI είναι από 2,30 έως 2,70. Πολύ καλή απόδοση, κοντά στην κορυφαία κατηγορία.
C: Ο EEI είναι από 1,95 έως 2,30. Θεωρείται ικανοποιητική επιλογή για τον μέσο χρήστη.
D: Ο EEI είναι από 1,66 έως 1,95. Μέτρια απόδοση, όχι η πιο οικονομική επιλογή.
E: Ο EEI είναι από 1,41 έως 1,66. Αρκετά χαμηλή ενεργειακή απόδοση.
F: Ο EEI είναι από 1,20 έως 1,41. Χαμηλή απόδοση, με μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας.
G (Χαμηλότερη απόδοση): Ο EEI είναι μικρότερος ή ίσος με 1,20. Αυτά τα κινητά καταναλώνουν πολύ ενέργεια και είναι τα λιγότερο αποδοτικά.
Για τα tablets (τύπου αβακίου):
A: EEI πάνω από 7,90 – Κορυφαία ενεργειακή απόδοση.
B: EEI από 6,32 έως 7,90 – Πολύ καλή επιλογή.
C: EEI από 5,06 έως 6,32 – Καλή, με ισορροπία απόδοσης και κατανάλωσης.
D: EEI από 4,04 έως 5,06 – Μέση απόδοση.
E: EEI από 3,24 έως 4,04 – Κάτω του μετρίου.
F: EEI από 2,59 έως 3,24 – Χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα.
G: EEI μικρότερος ή ίσος με 2,59 – Η χαμηλότερη δυνατή κατηγορία.
Η κατάταξη αυτή θα βοηθήσει τους καταναλωτές να συγκρίνουν εύκολα τις συσκευές πριν τις αγοράσουν και να επιλέξουν εκείνες που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον και συνήθως έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της μπαταρίας.
Δεν θα αγοράζουμε πλέον κινητό «στα τυφλά»
Για τον απλό καταναλωτή, όλες οι παραπάνω αλλαγές είναι θετικές και πολύ πρακτικές. Για παράδειγμα: Δεν θα αγοράζεις «στα τυφλά» ένα κινητό και μετά να διαπιστώνεις ότι η μπαταρία κρατάει μόνο λίγες ώρες. Θα ξέρεις εκ των προτέρων αν αξίζει να το φτιάξεις αν χαλάσει, ή αν η επισκευή θα κοστίζει όσο ένα καινούργιο. Θα μπορείς επίσης να συγκρίνεις εύκολα μοντέλα διαφορετικών εταιρειών και να επιλέξεις το καλύτερο για τις ανάγκες σου. Οι εταιρείες από την άλλη πλευρά, θα έχουν κίνητρο να κατασκευάζουν πιο ποιοτικά και ανθεκτικά προϊόντα, αφού θα είναι υποχρεωμένες να δημοσιοποιούν την απόδοσή τους.
Τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Apple και η Samsung, θα πρέπει να αναθεωρήσουν πολλές πρακτικές τους. Μέχρι τώρα, πολλές από αυτές τις εταιρείες απέφευγαν να δώσουν σαφείς πληροφορίες για την πραγματική διάρκεια ζωής των μπαταριών ή την επισκευή των συσκευών τους. Με το νέο καθεστώς όμως, αυτές οι πρακτικές δεν θα είναι πλέον αποδεκτές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκαθαρίζει: αν μια εταιρεία δεν συμμορφώνεται, η συσκευή της δεν θα πωλείται καθόλου στην Ευρώπη. Και ακριβώς για να τους δώσει χρόνο, έχει προβλεφθεί μια μεταβατική περίοδος έως τον Ιούνιο του 2025, αλλά μετά η εφαρμογή του κανονισμού θα είναι αυστηρή και θα συνοδεύεται από ελέγχους και κυρώσεις.
Τι είναι το «δικαίωμα στην επισκευή» και γιατί είναι τόσο σημαντικό
Ένα από τα βασικά σημεία του νέου κανονισμού είναι η στήριξη του λεγόμενου «δικαιώματος στην επισκευή». Με απλά λόγια, η Ε.Ε. θέλει να βάλει φρένο στην τακτική των εταιρειών που προτιμούν να πετάξεις μια χαλασμένη συσκευή και να αγοράσεις καινούργια, αντί να την επιδιορθώσεις. Πλέον, οι καταναλωτές θα μπορούν να βλέπουν πόσο εύκολο και οικονομικό είναι να επισκευάσουν μια συσκευή. Αυτό προστατεύει την τσέπη μας και παράλληλα μειώνει τα ηλεκτρονικά απόβλητα, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για την Ε.Ε. στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας. Στόχος είναι, για παράδειγμα, να αυξηθεί ο μέσος χρόνος ζωής ενός κινητού από τα 3 χρόνια στα 4,1 χρόνια. Αυτό σημαίνει λιγότερες αλλαγές συσκευών και περισσότερο σεβασμό στο περιβάλλον.
Μπορείτε να διαβάσετε όλο τον σχετικό ευρωπαϊκό Κανονισμό της Ε.Ε. εδώ
