Μία ανάσα πριν από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο φαίνεται να βρίσκονται το Ιράν και το Ισραήλ, ύστερα από τη φονική ισραηλινή επίθεση της Παρασκευής και τα αντίποινα του Ιράν, με τους δύο αντιπάλους να συνεχίζουν να ανταλλάσουν πυρά για τέταρτη συνεχόμενη μέρα.
Πώς συγκρίνονται όμως οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών;
Το Ιράν διαθέτει, σύμφωνα με το Associated Press, μια μεγάλη τακτική δύναμη, αλλά βασίζεται επίσης σε παραστρατιωτικές οργανώσεις όπως η Χαμάς στη Γάζα και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, οι οποίες έχουν δεχτεί σοβαρά πλήγματα τους τελευταίους μήνες ως αποτέλεσμα των ενεργειών του Ισραήλ και των ΗΠΑ.
Το Ισραήλ, από την άλλη, στηρίζεται τόσο σε «δόλιες μεθόδους», όπως τις περιγράφει ο Christopher Bodeen του AP, όσο και σε ισχυρές τακτικές χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις, οι οποίες δεν μπορούν να συγκριθούν με καμία άλλη στην ευρύτερη περιοχή. Αν και έχουν περίπου ίσο αριθμό στρατιωτών, οι δύο στρατοί εφαρμόζουν εντελώς διαφορετικές τακτικές και διαθέτουν διαφορετικό επίπεδο ισχύος πυρός.
Πού βρίσκεται το Ιράν;
Στα χαρτιά, το Ιράν φαίνεται να έχει αριθμητικό πλεονέκτημα, με πληθυσμό 88 εκατομμυρίων και έκταση 1,6 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, σε σύγκριση με το Ισραήλ που έχει 9 εκατομμύρια κατοίκους και έκταση 22.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στρατιωτικά, ωστόσο, αυτοί οι αριθμοί έχουν μικρή σημασία.
Οι ιρανικές δυνάμεις είναι χωρισμένες μεταξύ του τακτικού στρατού, ο οποίος έχει γενικά την αποστολή της φύλαξης των συνόρων του Ιράν και της εκτέλεσης πιο συμβατικών στρατιωτικών αποστολών, και των παραστρατιωτικών Φρουρών της Επανάστασης, που περιλαμβάνουν την επίλεκτη Δύναμη Κουντς, τη διοίκηση στρατηγικών πυραύλων και τη μονάδα κυβερνοπολέμου.
Οι τακτικές δυνάμεις του Ιράν, σύμφωνα με τον Bodeen, διαθέτουν περίπου 600.000 άνδρες και συμβατικό εξοπλισμό, ενώ οι Φρουροί της Επανάστασης αριθμούν περίπου 200.000 άτομα κατανεμημένα σε διάφορες μονάδες. Συμπεριλαμβανομένων παραστρατιωτικών οργανώσεων όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ (γνωστές και σαν proxies), θεωρείται ότι οι συμβατικές του δυνάμεις έχουν υποστεί σοβαρή φθορά από στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών τον τελευταίο χρόνο.
Στον στρατιωτικό εξοπλισμό του Ιράν περιλαμβάνεται υλικό που προμηθεύτηκε από τη Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ πριν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, καθώς και πιο πρόσφατες ρωσικές προσθήκες. Η ιρανική πολεμική αεροπορία διαθέτει περίπου 350 απαρχαιωμένα αεροσκάφη και υστερεί σημαντικά έναντι του Ισραήλ τόσο σε αριθμούς όσο και σε ποιότητα. Ωστόσο, το Ιράν έχει τη δυνατότητα να κατασκευάζει ένα ευρύ φάσμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV), με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα επιθετικά drones Shahed, τα οποία έχει πουλήσει σε μεγάλους αριθμούς στη Ρωσία για χρήση στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ασφάλεια των ανώτατων διοικητών της χώρας αποτελεί διαρκές πρόβλημα για το Ιράν, με τον επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης, στρατηγό Χοσεΐν Σαλαμί, και τον στρατηγό Μοχαμάντ Μπαγκερί, αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, να συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που σκοτώθηκαν στις επιθέσεις της Παρασκευής στην Τεχεράνη. Ανώτατοι πυρηνικοί επιστήμονες επίσης σκοτώθηκαν. Άλλοι ανώτεροι διοικητές έχουν χάσει τη ζωή τους σε πρόσφατα πλήγματα σε διάφορες περιοχές της Μέσης Ανατολής.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και θεωρείται ότι έχει ήδη εμπλουτίσει αρκετό ουράνιο σε επίπεδα κοντά σε αυτά που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων, σε ποσότητες ικανές να του επιτρέψουν να κατασκευάσει πολλαπλές βόμβες μέσα σε λίγους μήνες, εφόσον το αποφασίσει.
Ωστόσο, το Ιράν θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να αναπτύξει πυραυλικό σύστημα ή άλλο μέσο για την πλήρη αξιοποίηση των όπλων αυτών. Το Ισραήλ, ωστόσο, δεν φαίνεται διατεθειμένο να ρισκάρει κάτι τέτοιο, έχοντας ήδη επιτεθεί σε εγκαταστάσεις που κατασκευάζουν πυρηνικό υλικό και βαλλιστικούς πυραύλους.
Ποια είναι η κατάσταση στο Ισραήλ;
Οι ισχυρές χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις του Ισραήλ βασίζονται τόσο στην πλέον σύγχρονη τεχνολογία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, όσο και σε μια ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει τη δυνατότητα να σχεδιάζει, να κατασκευάζει και να συντηρεί ένα πλήρες φάσμα οπλικών συστημάτων. Αυτό του επιτρέπει να αντιμετωπίζει αντιπάλους σε πολλαπλά μέτωπα ταυτόχρονα.
Για ένα μικρό κράτος, το Ισραήλ διαθέτει επίσης σημαντικό αριθμό στρατευμάτων, με περίπου 170.000 εν ενεργεία στρατιωτικό προσωπικό και άλλους 400.000 εφέδρους. Αν και αριθμητικά λιγότερες από τις ιρανικές δυνάμεις, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις έχουν αποκτήσει πολύτιμη πολεμική εμπειρία μέσα από τις συνεχείς συγκρούσεις στην περιοχή.
Μια πιθανή επιλογή του Ιράν για αντίποινα μπορεί να περιλαμβάνει την εκτόξευση εκατοντάδων βαλλιστικών πυραύλων εναντίον του Ισραήλ, αν και παραμένει ασαφές για πόσο διάστημα θα μπορούσε να διατηρηθεί μια τέτοια επίθεση. Τον Οκτώβριο του 2024, μια μαζική ιρανική πυραυλική επίθεση κατά του Ισραήλ προκάλεσε μόνο περιορισμένες ζημιές, εν μέρει χάρη στη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών στην αναχαίτιση των πυραύλων.
Ο Bodeen εξηγεί πως η άμυνα αυτή κατέστη δυνατή χάρη στο πολυεπίπεδο αντιπυραυλικό σύστημα του Ισραήλ. Το προηγμένο αυτό σύστημα, που αναπτύσσεται επί δεκαετίες με σημαντική υποστήριξη από τις ΗΠΑ, είναι ικανό να εντοπίζει εισερχόμενες απειλές και να ενεργοποιείται μόνο όταν ένας πύραυλος κατευθύνεται προς κατοικημένες περιοχές ή ευαίσθητες στρατιωτικές ή πολιτικές υποδομές. Οι Ισραηλινοί ηγέτες αναγνωρίζουν ότι το σύστημα δεν προσφέρει 100% εγγύηση, αλλά του αποδίδουν την αποτροπή σοβαρών ζημιών και αμέτρητων απωλειών.
Το Ισραήλ θεωρείται ευρέως η μόνη χώρα στη Μέση Ανατολή που διαθέτει πυρηνικά όπλα, αν και ποτέ δεν έχει το αναγνωρίσει επίσημα. Επιπλέον, διαθέτει έναν σταθερό και στρατηγικά κρίσιμο σύμμαχο: τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε προηγούμενες συγκρούσεις και είναι πιθανό να είναι εξίσου κρίσιμες σε οποιαδήποτε μελλοντική αναμέτρηση.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Ο Bodeen αναφέρει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποστασιοποιηθεί από τις ενέργειες του Ισραήλ, αλλά ενδέχεται να αποτελέσουν στόχο ιρανικών αντιποίνων. Μεταξύ των αμερικανικών δυνάμεων που βρίσκονται στην περιοχή περιλαμβάνεται ένα αεροπλανοφόρο με περίπου 60 μαχητικά αεροσκάφη στη Θάλασσα της Αραβίας, δεκάδες ακόμα μαχητικά σε βάσεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, καθώς και χιλιάδες στρατιώτες.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι το Ισραήλ προχώρησε σε «μονομερή ενέργεια κατά του Ιράν» και προειδοποίησε την Τεχεράνη να μην στοχεύσει τις αμερικανικές δυνάμεις σε ενδεχόμενα αντίποινα. Τα τελευταία 24ωρα, οι ΗΠΑ άρχισαν να αποσύρουν ορισμένους διπλωμάτες από την πρωτεύουσα του Ιράκ και να προσφέρουν εθελοντικές εκκενώσεις για τις οικογένειες Αμερικανών στρατιωτών σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή.
Το Ισραήλ έχει ήδη περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα του Ιράν να αντεπιτεθεί, έχοντας καταφέρει συντριπτικά πλήγματα στους Ιρανούς αντιπροσώπους του -τη Χαμάς της Παλαιστίνης και τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου- καθώς και σοβαρούς βομβαρδισμούς στα ιρανικά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Πριν από τα χτυπήματα της Παρασκευής, το Ιράν είχε υποσχεθεί μαζικά αντίποινα για οποιαδήποτε επίθεση, όχι μόνο κατά του Ισραήλ αλλά και κατά των αμερικανικών βάσεων στην περιοχή. Ένας Ιρανός αξιωματούχος είχε δηλώσει ότι στόχος είναι η εκδίωξη των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή μέσω της καταστροφής της στρατιωτικής τους υποδομής.
