Ο αντίκτυπος της δασμολογικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ στην ευρωπαϊκή αγορά ακινήτων παραμένει προς το παρόν περιορισμένος.
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank προειδοποιούν για πιθανές σημαντικές συνέπειες μακροπρόθεσμα. Οι αυξημένοι δασμοί και τυχόν αντίμετρα μπορεί να επηρεάσουν άμεσα την ευρωπαϊκή οικονομία και, κατά συνέπεια, την αγορά κατοικιών, η οποία αποτελεί κρίσιμο τομέα για τη συνολική οικονομική σταθερότητα της περιοχής.
Στο τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, αναλύονται διεξοδικά οι τρέχουσες εξελίξεις και οι μελλοντικές προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο κλάδος.
Ανοδική πορεία με ανισότητες μεταξύ κρατών-μελών
Η αγορά κατοικιών στη Ζώνη του Ευρώ παρουσίασε συνεχή και σταθερή άνοδο από το 2013 έως το 2023, με μια μικρή υποχώρηση στις ονομαστικές τιμές το περασμένο έτος. Η ανάκαμψη που σημειώθηκε το 2024 επανέφερε τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, ενισχύοντας παράλληλα τη ζήτηση.
Παρά τη γενική τάση ανόδου, η κατάσταση διαφέρει σημαντικά ανά κράτος-μέλος: χώρες όπως η Κροατία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία κατέγραψαν διψήφια ποσοστά αύξησης, ενώ άλλες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, βίωσαν πτώση στις τιμές. Επιπλέον, οι τιμές των ενοικίων ακολούθησαν συνολικά ανοδική πορεία, με έντονες αυξήσεις σε χώρες όπως η Μάλτα και η Αυστρία.
Οι βασικοί παράγοντες πίσω από την άνοδο των τιμών
Η αγορά κατοικιών στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε δύο παράγοντες: την αυξημένη ζήτηση, που προκλήθηκε από την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και τη μειωμένη προσφορά κατοικιών. Η πολιτική αυτή βελτίωσε την πιστοληπτική ικανότητα των νοικοκυριών, ενισχύοντας τη ζήτηση.
Αντίθετα, η προσφορά κατοικιών μειώθηκε λόγω της σημαντικής πτώσης στον αριθμό οικοδομικών αδειών από το 2022, εξέλιξη που αποδίδεται στο αυξημένο κόστος κατασκευής και στους αυστηρότερους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Οι παράγοντες αυτοί εντείνουν τη δομική ανισορροπία ανάμεσα σε ζήτηση και προσφορά.
Το 2025 φέρνει νέα εμπόδια στην κατασκευαστική δραστηριότητα
Το 2025 αναμένεται να φέρει νέες προκλήσεις, κυρίως λόγω της δασμολογικής πολιτικής που εφαρμόζεται μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης. Οι επιβαρύνσεις σε βασικά δομικά υλικά θα αυξήσουν περαιτέρω το κόστος κατασκευής, επιφέροντας καθυστερήσεις στα έργα και περιορίζοντας την προσφορά κατοικιών.
Παράλληλα, η αβεβαιότητα που δημιουργούν οι εμπορικές διαμάχες ενδέχεται να προκαλέσει επιβράδυνση στην αγορά, με μειωμένη κινητικότητα και αυξημένη επιφυλακτικότητα από τους αγοραστές.
Η κρίση στέγασης εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες
Η Alpha Bank υπογραμμίζει την κρισιμότητα της αγοράς κατοικιών για τη γενικότερη οικονομική ισορροπία στην Ευρώπη, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η κρίση κόστους ζωής έχει αυξήσει σημαντικά τις δυσκολίες πρόσβασης σε προσιτή στέγαση. Τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα αντιμετωπίζουν πλέον πιο έντονα προβλήματα, γεγονός που επιτείνει τις κοινωνικές ανισότητες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η υιοθέτηση ολοκληρωμένων και στοχευμένων πολιτικών κοινωνικής στέγασης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο καθίσταται επιτακτική.
Απαραίτητη η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
Η αντιμετώπιση της κρίσης στέγασης απαιτεί συντονισμένη δράση τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Η ενεργός συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων, σε συνδυασμό με τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου και την παροχή στοχευμένων φορολογικών κινήτρων, θεωρούνται απαραίτητα εργαλεία για την ενίσχυση της προσφοράς οικονομικά προσιτής κατοικίας.
Η δημιουργία ενός σταθερού και βιώσιμου πλαισίου θα συμβάλει στην ανάπτυξη της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή.
Προσαρμογή στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον: κλειδί η στρατηγική ανθεκτικότητα
Τέλος, η μακροπρόθεσμη επιτυχία της αγοράς κατοικιών στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των φορέων να προσαρμοστούν σε ένα δυναμικό οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον. Η διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των κινδύνων και η προώθηση πολιτικών που θα στηρίζουν την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη, συνιστούν βασικά στοιχεία μιας ανθεκτικής στρατηγικής για το μέλλον.
