Είτε πρόκειται για την έξαρση των ένοπλων συγκρούσεων, είτε για την αλλαγή του παγκόσμιου χάρτη των ενεργειακών πόρων, είτε για την ταχεία πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης, τα δεδομένα στον κόσμο αλλάζουν με ασύλληπτη ταχύτητα και τα πράγματα φαίνονται πολύ διαφορετικά σε σχέση με μόλις πριν από ένα ή δύο χρόνια.

Ο Τom Standage, εκδότης του «The World Ahead», με άρθρο του στον Economist, παρουσιάζει τα δέκα κρίσιμα θέματα που πρέπει να παρακολουθήσουμε τον επόμενο χρόνο.

► Εκλογές

Οι εκλογές σε όλο τον κόσμο θα φέρουν στο προσκήνιο την κατάσταση της δημοκρατίας παγκοσμίως. Συνολικά θα υπάρξουν περισσότερες από 70 εκλογικές αναμετρήσεις το 2024 σε χώρες με συνολικό πληθυσμό περίπου 4,2 δισεκατομμυρίων. Είναι η πρώτη φορά που πάνω από τον μισό πληθυσμό του πλανήτη θα κληθεί να ψηφίσει. Όμως οι περισσότερες εκλογές δεν μεταφράζονται απαραίτητα και σε περισσότερη δημοκρατία. Πολλές από αυτές τις εκλογικές αναμετρήσεις δεν θα είναι ούτε ελεύθερες, ούτε δίκαιες.

► Η κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ

Οι ψηφοφόροι και τα δικαστήρια θα βγάλουν την ετυμηγορία τους για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος φαίνεται να έχει περίπου μία πιθανότητα στις τρεις να ανακτήσει την προεδρία στις ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα μπορεί να κριθεί σε μερικές δεκάδες χιλιάδες ψήφους ή σε μια χούφτα πολιτείες – κλειδιά. Όμως οι επιπτώσεις θα είναι παγκόσμιες και θα επηρεάσουν τα πάντα, από την κλιματική πολιτική μέχρι την στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία.  Η εκλογική νοθεία στη Ρωσία μπορεί να σημαίνει ότι η μοίρα του Βλαντιμίρ Πούτιν εξαρτάται περισσότερο από τους Αμερικανούς ψηφοφόρους παρά από τους Ρώσους.

► Η ώρα της Ευρώπης

Ως εκ τούτου, η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη δράση και να παράσχει στην Ουκρανία τη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη που απαιτείται για έναν μακροχρόνιο πόλεμο, χαράσσοντας παράλληλα έναν δρόμο την τελική ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Αυτό είναι το σωστό, καθώς και η ασφάλιση έναντι του κινδύνου ανάκτησης της εξουσίας από τον Ντόναλντ Τραμπ, που θα μπορούσε να αποσύρει την υποστήριξη των ΗΠΑ.

► Αναταραχή στη Μέση Ανατολή

Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και τα αντίποινα του Ισραήλ στη Γάζα έχουν προκαλέσει αναταραχή στη περιοχή, βάζοντας τέλος στην ιδέα ότι ο κόσμος θα μπορούσε να συνεχίσει να αγνοεί τη δυσχερή θέση των Παλαιστινίων. Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα; Θα έχουμε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση ή μια νέα ευκαιρία για ειρήνη; Για τις ΗΠΑ, την πανταχού παρούσα υπερδύναμη, είναι παράλληλα μια δοκιμασία για το αν μπορεί να προσαρμοστεί σε έναν πιο σύνθετο και απειλητικό κόσμο.

► Πολυπολικός κόσμος

Το σχέδιο των ΗΠΑ να στραφεί στην Ασία και να επικεντρωθεί περισσότερο στον ανταγωνισμό της με την ανερχόμενη Κίνα, έχει εκτροχιαστεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας. Η Ρωσία έχει επίσης στραμμένη την προσοχή της στην Ουκρανία και χάνει την παγκόσμια επιρροή της. Οι παγωμένες συγκρούσεις ξεπαγώνουν και οι τοπικοί ψυχροί πόλεμοι θερμαίνονται σε όλο τον κόσμο. Η αστάθεια στη ζώνη του Σαχέλ αυξάνεται. Ο κόσμος προετοιμάζεται για περισσότερη σύγκρουση τώρα που τελείωσε η «μονοπολική» εποχή των ΗΠΑ.

► Ένας δεύτερος ψυχρός πόλεμος.

Καθώς η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας επιβραδύνεται, οι εντάσεις αυξάνονται στη Ταϊβάν και οι ΗΠΑ συνεχίζουν να περιορίζουν την πρόσβαση του Πεκίνου σε προηγμένες τεχνολογίες, η ρητορική του «νέου ψυχρού πολέμου» έχει ενταθεί και έχει σκληρύνει. Αλλά οι δυτικές εταιρείες που προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από των αλυσίδων εφοδιασμού τους από την Κίνα είναι πιο εύκολο να το λένε παρά να το κάνουν. Εν τω μεταξύ και τα δύο στρατόπεδα θα προσελκύσουν τις «μεσαίες δυνάμεις» του παγκόσμιου νότου, κυρίως – αλλά όχι μόνο – για τους πράσινους πόρους.

►  Νέος ενεργειακός χάρτης

Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δημιουργεί νέες πράσινες υπερδυνάμεις και επανασχεδιάζει τον χάρτη των ενεργειακών πόρων. Το λίθιο, ο χαλκός και το νικέλιο έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία, ενώ το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, και οι περιοχές που κυριαρχούν στον εφοδιασμό τους, έχουν λιγότερη. Ο ανταγωνισμός για πράσινους πόρους αναδιαμορφώνει τη γεωπολιτική και το εμπόριο και δημιουργεί μερικούς απροσδόκητους νικητές και ηττημένους. Εν τω μεταξύ, μια «πράσινη» διαμάχη βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ των ψηφοφόρων, καθώς μια μερίδα αυτών θεωρεί τις φιλικές προς το κλίμα πολιτικές ως συνωμοσία των ελίτ εναντίον των απλών ανθρώπων.

► Οικονομική αβεβαιότητα

Το 2023, οι δυτικές οικονομίες τα πήγαν καλύτερα από το αναμενόμενο, αλλά δεν έχουν ξεφύγει ακόμα και τα επιτόκια που παραμένουν υψηλότερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το επόμενο διάστημα θα είναι επώδυνο τόσο για τις εταιρείες όσο και για τους καταναλωτές, ακόμη και εάν αποφευχθεί η ύφεση. (Προσέξτε τις τράπεζες και την έκθεσή τους σε εμπορικά ακίνητα , όπου τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε άσχημα) Η Κίνα μπορεί να εισέλθει σε μια φάση αποπληθωρισμού.

► Η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται πραγματικότητα

Οι επιχειρήσεις υιοθετούν την τεχνητή νοημοσύνη, οι ρυθμιστικές αρχές τη ρυθμίζουν και οι τεχνικοί συνεχίζουν να τη βελτιώνουν. Η συζήτηση θα ενταθεί σχετικά με την καλύτερη ρυθμιστική προσέγγιση — και κατά πόσο τα επιχειρήματα για τον «υπαρξιακό κίνδυνο» είναι ένα δόλωμα που ωφελεί τους κατεστημένους φορείς. Απροσδόκητες χρήσεις και καταχρήσεις θα συνεχίσουν να εμφανίζονται. Υπάρχουν πολλές ανησυχίες σχετικά με την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στις θέσεις εργασίας και την πιθανότητα ανάμειξης στις εκλογές. Ο μεγαλύτερος πραγματικός αντίκτυπός της; Ταχύτερη κωδικοποίηση.

► Παγκόσμια ενότητα;

Ίσως οι ιδεολογικές διαφορές να παραμεριστούν καθώς ο κόσμος απολαμβάνει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού και άλλες διεθνείς διοργανώσεις ή τους αστροναύτες να κάνουν κύκλους γύρω από τη Σελήνη. Αλλά είναι εξίσου πιθανό όσοι ελπίζουν σε κάποια παγκόσμια ενότητα να παραγκωνιστούν.