Μια μεγάλη αμερικανική έρευνα καταγράφει σημαντική μείωση των αλλεργιών στα φιστίκια και συνολικά στις τροφικές αλλεργίες στα παιδιά, μετά την εφαρμογή των οδηγιών για πρώιμη εισαγωγή αλλεργιογόνων τροφών στη βρεφική ηλικία.

Οι αλλεργίες στα φιστίκια και η σημασία της πρόληψης

Η αλλεργία στα φιστίκια αποτελεί μία από τις πιο συχνές και επικίνδυνες μορφές τροφικών αλλεργιών, συχνά υπεύθυνη για σοβαρές αντιδράσεις όπως η αναφυλαξία, μία απειλητική για τη ζωή κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση. Για τον λόγο αυτό, η πρόληψη των τροφικών αλλεργιών θεωρείται πλέον κρίσιμη για τη δημόσια υγεία.

Τα τελευταία χρόνια, πλήθος ερευνών έχει δείξει ότι η πρώιμη εισαγωγή τροφών με υψηλό αλλεργιογόνο δυναμικό, όπως τα φιστίκια, μπορεί να μειώσει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης αλλεργιών αργότερα στη ζωή.

Η νέα μελέτη: Πώς η αλλαγή των οδηγιών μείωσε τις αλλεργίες

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 20 Οκτωβρίου στο περιοδικό Pediatrics έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η εφαρμογή αυτών των οδηγιών έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει καρπούς.

Η έρευνα, που διεξήχθη από επιστήμονες του Νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφειας σε συνεργασία με το δίκτυο CER² (Comparative Effectiveness Research through Collaborative Electronic Reporting) της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (AAP), ανέλυσε ηλεκτρονικά αρχεία υγείας δεκάδων χιλιάδων παιδιών από 48 παιδιατρικές πρακτικές σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από αυτές, 31 πρακτικές συνδέονταν με ακαδημαϊκά συστήματα υγείας στην περιοχή του Μεσοατλαντικού και 17 λειτουργούσαν ως ανεξάρτητες παιδιατρικές κλινικές σε άλλες πολιτείες.

Τρεις χρονικές περίοδοι και σύγκριση δεδομένων

Οι ερευνητές παρακολούθησαν κάθε παιδί από τη γέννηση έως την ηλικία των 3 ετών, με τουλάχιστον μία επίσκεψη πρωτοβάθμιας φροντίδας πριν από τα πρώτα του γενέθλια. Εξέτασαν τις διαγνώσεις IgE-εξαρτώμενων τροφικών αλλεργιών (IgE-FA) και ατοπικής δερματίτιδας (έκζεμα), που συχνά αποτελεί δείκτη αυξημένου κινδύνου αλλεργίας.

Η ανάλυση χωρίστηκε σε τρεις περιόδους:

  • Πριν από τις οδηγίες (Σεπτέμβριος 2012 – Οκτώβριος 2014): Πριν η πρώιμη εισαγωγή φιστικιών γίνει συνήθης πρακτική.
  • Μετά τις αρχικές οδηγίες (Σεπτέμβριος 2015 – Αύγουστος 2017): Οι πρώτες συστάσεις στόχευαν σε βρέφη υψηλού κινδύνου (με σοβαρό έκζεμα ή αλλεργία στα αυγά).
  • Μετά τις διευρυμένες οδηγίες (Φεβρουάριος 2017 – Ιανουάριος 2019): Οι κατευθυντήριες γραμμές επεκτάθηκαν ώστε να περιλαμβάνουν περισσότερα βρέφη και να καθοδηγούν τους γιατρούς σχετικά με τις εξετάσεις αλλεργίας και τα επίπεδα κινδύνου.

Για να επιβεβαιώσουν τις περιπτώσεις αλλεργίας, οι επιστήμονες συνδύασαν ιατρικούς κωδικούς, τεκμηριωμένες αλλεργίες στα ηλεκτρονικά αρχεία και συνταγογραφήσεις επινεφρίνης (αυτοεγχυτήρες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αναφυλαξίας).

Τα δεδομένα προσαρμόστηκαν ως προς την ηλικία, το φύλο, τη φυλή και την εθνικότητα.

Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακοπτόμενης χρονοσειράς, μια στατιστική μέθοδος που εντοπίζει αλλαγές στις τάσεις μετά την εφαρμογή πολιτικών, σε αυτή την περίπτωση, των νέων οδηγιών διατροφής.

Τα ευρήματα: Εντυπωσιακή μείωση στις αλλεργίες στα φιστίκια

Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: Μετά τη δημοσίευση των οδηγιών για την πρώιμη εισαγωγή φιστικιών, τα ποσοστά αλλεργίας στα φιστίκια μειώθηκαν από 0,92% σε 0,67% μέσα σε δύο χρόνια, μια πτώση 27%.

Σε αναλύσεις μικρότερης διάρκειας, το ποσοστό μειώθηκε από 0,79% σε 0,45%, δηλαδή κατά 43%.

Η μείωση δεν περιορίστηκε στα φιστίκια. Οι αλλεργίες που σχετίζονται με οποιαδήποτε IgE-εξαρτώμενη τροφή μειώθηκαν συνολικά κατά 38% στην ανάλυση δύο ετών (από 1,98% σε 1,23%) και κατά 36% στην ανάλυση ενός έτους (από 1,46% σε 0,93%).

Ακόμη και μετά τις στατιστικές προσαρμογές, τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την εφαρμογή των οδηγιών είχαν 35% χαμηλότερο κίνδυνο για αλλεργία στα φιστίκια και 31% χαμηλότερο κίνδυνο για οποιαδήποτε τροφική αλλεργία.

Τα οφέλη πέρα από τις ομάδες υψηλού κινδύνου

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα ήταν ότι η μείωση των αλλεργιών παρατηρήθηκε τόσο σε παιδιά με έκζεμα όσο και χωρίς, γεγονός που δείχνει ότι τα οφέλη της πρώιμης εισαγωγής δεν περιορίζονται πλέον στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Σε υποανάλυση, τα παιδιά με αλλεργία στα αυγά ήταν λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν αλλεργία στα φιστίκια μετά την εφαρμογή των οδηγιών, ενώ στα παιδιά με έκζεμα η αλλαγή δεν ήταν στατιστικά σημαντική.

Αξιοσημείωτη ήταν και η αλλαγή στην κατάταξη των πιο συχνών αλλεργιογόνων:

Πριν τις οδηγίες, το φιστίκι ήταν το πιο κοινό αλλεργιογόνο, ακολουθούμενο από το αυγό και το αγελαδινό γάλα. Μετά τις οδηγίες, το αυγό κατέλαβε την πρώτη θέση, ενώ η αλλεργία στο φιστίκι υποχώρησε στη δεύτερη και οι αλλεργίες στο αγελαδινό γάλα μειώθηκαν σημαντικά.

Αλλαγές στα δημογραφικά και τη διάγνωση

Η ανάλυση έδειξε ότι μετά τις νέες κατευθυντήριες γραμμές, αυξήθηκε το ποσοστό πολύ μικρών βρεφών (κάτω των 4 μηνών) που διαγιγνώσκονταν με τροφικές αλλεργίες, ένδειξη αυξημένης επαγρύπνησης των παιδιάτρων.

Παράλληλα, το ποσοστό παιδιών με αλλεργίες που ανήκαν σε εθνοτικές μειονότητες (Μαύροι, Ασιάτες, Νησιώτες του Ειρηνικού ή Ισπανόφωνοι) μειώθηκε ελαφρώς, γεγονός που ίσως αντικατοπτρίζει ευρύτερη εφαρμογή των οδηγιών.

Οι ειδικοί εξηγούν: Πότε και πώς πρέπει να εισάγονται τα φιστίκια

Η Dr. Amiirah Aujnarain, παιδίατρος, αλλεργιολόγος και ανοσολόγος, εξηγεί ότι οι τροφές που περιέχουν φιστίκια μπορούν να εισαχθούν όταν το μωρό είναι αναπτυξιακά έτοιμο για στερεές τροφές, δηλαδή περίπου στους 6 μήνες, αλλά όχι πριν τους 4 μήνες.

«Για βρέφη υψηλού κινδύνου (όπως εκείνα με σοβαρό έκζεμα ή αλλεργία στα αυγά) συνιστάται η εισαγωγή φιστικιών ήδη από 4 έως 6 μηνών, εφόσον είναι ασφαλής και καθοδηγείται από γιατρό», δήλωσε.

Για βρέφη χαμηλού ή μέτριου κινδύνου, η εισαγωγή μπορεί να γίνει στο σπίτι, γύρω στους 6 μήνες, χωρίς να προηγηθεί έλεγχος αλλεργίας.

Η Δρ. Aujnarain τόνισε επίσης ότι μετά την εισαγωγή, είναι σημαντικό να διατηρείται τακτική κατανάλωση φιστικιού «τουλάχιστον δύο κουταλάκια του γλυκού μερικές φορές την εβδομάδα» ώστε να ενισχυθεί η ανοχή.

Επεσήμανε ακόμη τη σημασία χρήσης ασφαλών μορφών, όπως αραιωμένο απαλό φυστικοβούτυρο, αποφεύγοντας ολόκληρα φιστίκια ή παχύρρευστα προϊόντα που ενέχουν κίνδυνο πνιγμού.

Η άποψη των ειδικών: Μια καθησυχαστική εξέλιξη

Ο Dr. Michael Pistiner, παιδοαλλεργιολόγος του Δικτύου Αλλεργίας & Άσθματος, χαρακτήρισε τα ευρήματα «καθησυχαστικά και ενθαρρυντικά».

«Οι γονείς μπορούν να εισάγουν όχι μόνο φιστίκια, αλλά και άλλα κοινά αλλεργιογόνα όπως αυγό και αγελαδινό γάλα μεταξύ 4 και 6 μηνών. Για τα περισσότερα μωρά αυτό μπορεί να γίνει με ασφάλεια στο σπίτι, χωρίς προκαταρκτικές εξετάσεις», τόνισε.

Σύμφωνα με τον Δρ. Pistiner, λιγότερο από 5% των μωρών θεωρούνται υψηλού κινδύνου για τροφικές αλλεργίες, ωστόσο είναι κρίσιμο να στοχεύεται το “παράθυρο” των 4–6 μηνών για την εισαγωγή αυτών των τροφών.

«Η πρώιμη συζήτηση με τον παιδίατρο βοηθά να διασφαλιστεί ότι η διαδικασία θα γίνει σωστά και χωρίς καθυστέρηση», πρόσθεσε. «Η πρώιμη εισαγωγή (όχι η καθυστέρηση) είναι πλέον η συνιστώμενη προσέγγιση, γιατί υποστηρίζει την ανοσολογική ανοχή και μια υγιή διατροφική ανάπτυξη».

Συμπερασματικά

Η νέα μελέτη προσφέρει ισχυρές ενδείξεις ότι η έγκαιρη εισαγωγή φιστικιών και άλλων αλλεργιογόνων τροφών στα βρέφη έχει ήδη συμβάλει στη σημαντική μείωση των τροφικών αλλεργιών στις ΗΠΑ.

Η αλλαγή αυτή, που βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες οδηγίες, φαίνεται να διαμορφώνει μια νέα εποχή στην παιδιατρική διατροφή, μια εποχή όπου η πρόληψη μέσω πρώιμης έκθεσης αντικαθιστά την προστασία μέσω αποφυγής.