Η ερυθριτόλη, ένα γλυκαντικό που χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα χωρίς ζάχαρη, ίσως επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου και μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπόλντερ.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Applied Physiology με τίτλο: «The Non-Nutritive Sweetener Erythritol Adversely Affects Brain Microvascular Endothelial Cell Function».

Τι έδειξε η μελέτη

Οι ερευνητές μελέτησαν πώς η ερυθριτόλη επηρεάζει κύτταρα από τα μικρά αιμοφόρα αγγεία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Χρησιμοποίησαν καλλιεργημένα ανθρώπινα εγκεφαλικά ενδοθηλιακά κύτταρα και τα εξέθεσαν σε ποσότητα ερυθριτόλης αντίστοιχη με αυτή που περιέχεται σε ένα κοινό αναψυκτικό χωρίς ζάχαρη. Τα αποτελέσματα ήταν ανησυχητικά:

  • Το οξειδωτικό στρες στα κύτταρα αυξήθηκε κατά περίπου 75%. Αυτό σημαίνει ότι παράχθηκαν περισσότερες βλαβερές ελεύθερες ρίζες, οι οποίες μπορεί να καταστρέψουν τα κύτταρα.

Ως αντίδραση, τα κύτταρα αύξησαν την παραγωγή αντιοξειδωτικών ενζύμων:

Η υπεροξειδική δισμουτάση-1 (SOD-1) αυξήθηκε κατά 45%.

Η καταλάση αυξήθηκε κατά 25%.

  • Το μονοξείδιο του αζώτου, μια ουσία σημαντική για τη χαλάρωση των αγγείων, μειώθηκε κατά περίπου 20%.
  • Η ενεργή μορφή του ενζύμου που το παράγει (eNOS σε φωσφορυλιωμένη μορφή στη θέση Ser1177) μειώθηκε κατά 33%.
  • Ταυτόχρονα, αυξήθηκε η ανασταλτική μορφή του ενζύμου (φωσφορυλίωση στη θέση Thr495) κατά 39%.

Επιπλέον, όταν οι ερευνητές προσπάθησαν να διεγείρουν τα κύτταρα ώστε να απελευθερώσουν t-PA (μια πρωτεΐνη που βοηθά στη διάλυση θρόμβων), είδαν ότι η απόκριση των κυττάρων που είχαν εκτεθεί σε ερυθριτόλη ήταν σημαντικά μειωμένη. Αυτό υποδηλώνει ότι η ικανότητα διάλυσης θρόμβων επηρεάζεται αρνητικά.

Τι είναι η ερυθριτόλη;

Η ερυθριτόλη είναι ένα δημοφιλές γλυκαντικό με χαμηλές θερμίδες, που χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα για διαβητικούς ή για άτομα που προσέχουν τη δίαιτά τους. Είναι περίπου 60-80% τόσο γλυκιά όσο η ζάχαρη, αλλά σχεδόν χωρίς θερμίδες και δεν ανεβάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Παράγεται και φυσικά στον ανθρώπινο οργανισμό από γλυκόζη και φρουκτόζη μέσω μιας μεταβολικής οδού που ονομάζεται «οδός φωσφορικών πεντόζων». Γι’ αυτό, τα επίπεδα της ερυθριτόλης στο αίμα μπορεί να επηρεάζονται τόσο από τη διατροφή όσο και από τον μεταβολισμό.

Προηγούμενες μελέτες και ανησυχίες

Η ανησυχία γύρω από την ασφάλεια της ερυθριτόλης έχει αυξηθεί, ιδίως μετά από επιδημιολογικές μελέτες που έδειξαν συσχετίσεις μεταξύ υψηλών επιπέδων ερυθριτόλης στο αίμα και αυξημένων περιστατικών εμφράγματος και εγκεφαλικού.

Αυτές οι μελέτες έγιναν σε πληθυσμούς των ΗΠΑ και της Ευρώπης και έδειξαν συσχετίσεις ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η πίεση ή ο διαβήτης. Ωστόσο, δεν ήταν σαφές αν η ερυθριτόλη προκαλεί τα προβλήματα ή απλώς σχετίζεται με αυτά.

Η νέα μελέτη δίνει για πρώτη φορά βιολογικές ενδείξεις για το πώς μπορεί να προκαλούνται αυτές οι επιπτώσεις, διαταράσσοντας βασικές λειτουργίες των αγγείων του εγκεφάλου.

Τι προτείνουν οι επιστήμονες

Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν ότι τα αποτελέσματα προέρχονται από εργαστηριακές μελέτες σε κυτταρικά μοντέλα και όχι από δοκιμές σε ανθρώπους. Ωστόσο, θεωρούν ότι τα ευρήματα είναι σοβαρά και συμβαδίζουν με τις ανησυχίες που είχαν ήδη εκφραστεί.

Προτείνουν να γίνουν περαιτέρω μελέτες, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, για να φανεί αν η μακροχρόνια κατανάλωση ερυθριτόλης μπορεί να έχει επιπτώσεις στα αγγεία και στην υγεία του εγκεφάλου.

Αυτό σημαίνει πως, ενώ η ερυθριτόλη έχει θεωρηθεί ασφαλής για πολλά χρόνια, οι νέες ενδείξεις δείχνουν ότι χρειάζεται προσοχή και περαιτέρω έρευνα, ειδικά για άτομα που την καταναλώνουν συχνά σε μεγάλες ποσότητες.