Σάλπισμα θετικών αλλαγών στη βιομηχανία των ταξιδιών επιφέρουν δύο νέα συστήματα που η εφαρμογή τους από την ΕΕ κυοφορείται εδώ και καιρό. Πρόκειται για συστήματα που διευκολύνουν την είσοδο τουριστών από τρίτες χώρες και συμφύρουν τις πηγές άντλησης τουριστών για την Ελλάδα διευρύνοντας τους ορίζοντες και τις προοπτικές για τη χώρα.
Κατόπιν πολλών αναβολών τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σταδιακά στην πλήρη εφαρμογή δύο συστημάτων –του EES (Σύστημα Εισόδου/Εξόδου) και του ETIAS (Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού)– που αναμένεται να φέρουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο που ταξιδεύουν εκατομμύρια επισκέπτες από τρίτες χώρες προς την Ευρώπη, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας και τη διευκόλυνση της μετακίνησης.
Αναλυτικότερα, το παραδοσιακό σφράγισμα διαβατηρίων περνά στο παρελθόν, αντικαθιστώντας τους χειροκίνητους ελέγχους με βιομετρικά στοιχεία (δακτυλικά αποτυπώματα και αναγνώριση προσώπου) για όλους τους ταξιδιώτες από τρίτες χώρες που εισέρχονται στη Ζώνη Σένγκεν για σύντομες παραμονές έως 90 ημερών, από τον Οκτώβριο του 2025.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει με αυτόν τον τρόπο φαινόμενα παραβίασης των κανόνων παραμονής, παράνομης μετανάστευσης και διασυνοριακού εγκλήματος, ενώ παράλληλα μειώνονται οι καθυστερήσεις και τα λάθη στους ελέγχους. Το σύστημα υπόσχεται ταχύτερους και πιο ακριβείς συνοριακούς ελέγχους και προσφέρει σημαντική διευκόλυνση στους τουρίστες και στους επαγγελματίες ταξιδιώτες.
Για τους συχνούς ταξιδιώτες –τουρίστες και επαγγελματίες– το νέο σύστημα σημαίνει λιγότερη αναμονή στα σημεία ελέγχου και περισσότερη προβλεψιμότητα.
Τι είναι το ETIAS
Εάν το EES είναι η νέα «είσοδος», το ETIAS είναι το «διαβατήριο» για όσους, μέχρι σήμερα, δεν χρειάζονταν βίζα. Από τα τέλη του 2026, οι πολίτες 59 χωρών –μεταξύ αυτών ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ιαπωνία– θα υποχρεούνται να υποβάλουν ηλεκτρονική αίτηση προέγκρισης πριν ταξιδέψουν στη Σένγκεν, ακόμα και για τουρισμό ή επαγγελματικούς σκοπούς.
Ειδικότερα, το ETIAS (Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού) είναι μια νέα, υποχρεωτική ηλεκτρονική ταξιδιωτική προέγκριση για πολίτες τρίτων χωρών που δεν χρειάζονται βίζα για να εισέλθουν στη Ζώνη Σένγκεν. Η άδεια συνδέεται ηλεκτρονικά με το διαβατήριο του ταξιδιώτη και ισχύει για έως και τρία έτη ή έως τη λήξη του διαβατηρίου – όποιο διάστημα είναι μικρότερο.
Η αίτηση θα γίνεται μέσω της επίσημης ιστοσελίδας ή εφαρμογής ETIAS, ενώ η άδεια θα επιτρέπει πολλαπλές εισόδους για σύντομες διαμονές έως 90 ημέρες ανά 180ήμερο, σε όλες τις χώρες της Ζώνης Σένγκεν. Ωστόσο, η κατοχή ETIAS δεν εγγυάται την είσοδο του ταξιδιώτη. Εξαιρέσεις ισχύουν για ανηλίκους και ειδικές κατηγορίες ταξιδιωτών.
Η λειτουργία του ETIAS αναμένεται να ξεκινήσει το τελευταίο τρίμηνο του 2026 και οι ταξιδιώτες καλούνται να υποβάλουν την αίτησή τους εγκαίρως, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως 30 ημέρες.
Ανησυχία για υψηλά κόστη
Αρχικά, το κόστος για την έκδοση του ETIAS είχε οριστεί στα 7 ευρώ. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αύξηση στα 20 ευρώ – πρόταση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον τουριστικό τομέα. Οι Ενώσεις του ταξιδιωτικού και τουριστικού τομέα εκφράζουν ανησυχία για το οικονομικό βάρος σε μια περίοδο που ο κλάδος αντιμετωπίζει πιέσεις από τον πληθωρισμό και τη γεωπολιτική αστάθεια.
Οι φορείς ζητούν τεκμηριωμένη μελέτη κόστους, απόρριψη της πρότασης και αναλογικότητα στις αποφάσεις, προειδοποιώντας ότι το υψηλό κόστος μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για ορισμένες κατηγορίες ταξιδιωτών, ιδιαίτερα οικογένειες.
Ένταξη Βουλγαρίας και Ρουμανίας στη Σένγκεν
Η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη Ζώνη Σένγκεν από 1η Ιανουαρίου 2025 αποτέλεσε «ιστορική στιγμή» για τις δύο χώρες. Η κατάργηση των εσωτερικών ελέγχων διευκολύνει τις μετακινήσεις, ενισχύει την τουριστική συνδεσιμότητα και ενδυναμώνει τη θέση των δύο χωρών στον ευρωπαϊκό χάρτη.
Οι ταξιδιώτες μπορούν πλέον να ταξιδεύουν από και προς τις χώρες αυτές χωρίς στάσεις στα σύνορα, ενώ οι επιχειρήσεις επωφελούνται από την ευκολότερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών.
Την ίδια περίοδο, η Κύπρος προχωρά στα τελικά στάδια προετοιμασίας για την ένταξή της στη Ζώνη Σένγκεν, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2026. Με την ένταξη, η μετακίνηση από και προς την Κύπρο θα γίνεται χωρίς ελέγχους διαβατηρίων, ωστόσο ο χρόνος παραμονής στο νησί θα προσμετράται στο όριο των 90 ημερών εντός 180 ημερών για τη Σένγκεν.
Νέα προνόμια για Ινδούς ταξιδιώτες
Ένα ακόμα σημαντικό βήμα γίνεται με την εισαγωγή του «cascade» συστήματος βίζας για Ινδούς πολίτες. Όσοι έχουν χρησιμοποιήσει δύο βίζες Σένγκεν τα τελευταία τρία χρόνια, θα μπορούν να αποκτήσουν μακροχρόνιες, πολλαπλών εισόδων, βίζες διάρκειας έως 5 ετών, διευκολύνοντας σημαντικά τις επαγγελματικές και τουριστικές μετακινήσεις.
Η κίνηση αυτή αναγνωρίζει τη δυναμική της ινδικής αγοράς και ανταποκρίνεται στην αυξημένη ζήτηση από επαγγελματίες και τουρίστες που επιλέγουν την Ευρώπη.
Γερμανία: Τέλος στις άτυπες ενστάσεις
Από την 1η Ιουλίου 2025, η Γερμανία κατάργησε τη δυνατότητα άτυπης προσφυγής («remonstration procedure») για Ινδούς πολίτες που λαμβάνουν απόρριψη σε αίτηση θεώρησης Σένγκεν. Οι αιτήσεις μπορούν πλέον να αμφισβητηθούν μόνο μέσω επίσημων νομικών διαδικασιών, γεγονός που καθιστά τη διαδικασία πιο περίπλοκη και χρονοβόρα.
