Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της Κυριακής διαβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνησή του δεν επιδιώκει την ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν, αλλά μόνο τον τερματισμό του πυρηνικού του προγράμματος. Ωστόσο, ο ίδιος ο Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος.
«Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιείς τον όρο “αλλαγή καθεστώτος”, αλλά αν το σημερινό ιρανικό καθεστώς δεν μπορεί να ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΙΡΑΝ ΞΑΝΑ ΜΕΓΑΛΟ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;;; MIGA!!!», έγραψε στην πλατφόρμα Truth Social.
Παρότι ο Τραμπ δεν κάλεσε ευθέως σε ανατροπή του καθεστώτος, ούτε δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα εμπλακούν ενεργά σε τέτοια ενέργεια, τα λόγια του υπονόμευσαν το φαινομενικά συντονισμένο μήνυμα των ανώτερων συμβούλων του. Ο αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, και ο υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, τόνισαν την Κυριακή ότι ο μόνος στόχος είναι η εξουδετέρωση των πυρηνικών δυνατοτήτων του Ιράν.
«Δεν θέλουμε να επιτύχουμε αλλαγή καθεστώτος. Θέλουμε να τερματίσουμε το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα», δήλωσε ο Βανς στο ABC. «Αυτός είναι ο στόχος που μας έθεσε ο πρόεδρος», συμπλήρωσε.
Οι δηλώσεις των υπολοίπων αξιωματούχων επικεντρώθηκαν επίσης στο ότι οι επιθέσεις ήταν περιορισμένες και στοχευμένες αποκλειστικά στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico η ασυμφωνία στον τόνο υπογραμμίζει τη δυσκολία που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Τραμπ στην προσπάθεια να διαχειριστεί τις συνέπειες, τόσο εντός όσο και εκτός ΗΠΑ, της εκτεταμένης επίθεσης κατά του Ιράν. Οι αξιωματούχοι επιθυμούν να πείσουν την Τεχεράνη να περιορίσει την απάντησή της, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να καθησυχάσουν τμήματα της βάσης του MAGA που δεν ήθελαν να εξαπολυθούν επιθέσεις.
Ωστόσο, η ανάρτηση του Τραμπ δείχνει ότι υπάρχει αντίληψη στο εσωτερικό της κυβέρνησης πως όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν στην ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης.
Ο Ρούμπιο ήταν ο πρώτος που άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο την Κυριακή. Επανέλαβε ότι η ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν δεν είναι ο στόχος των επιθέσεων, αλλά προειδοποίησε πως αν το Ιράν επιμείνει στην προσπάθεια να γίνει πυρηνική δύναμη, αυτό θα μπορούσε να απειλήσει την επιβίωση του καθεστώτος. «Πιστεύω ότι θα είναι το τέλος του καθεστώτος αν προσπαθήσουν να το κάνουν αυτό», δήλωσε στο Fox News.
Η προθυμία του Τραμπ να εξετάσει την αλλαγή καθεστώτος αναμένεται να εντείνει τις εσωκομματικές εντάσεις στους Ρεπουμπλικανούς.
Μέχρι στιγμής, πολλοί υποστηρικτές του Τραμπ, παρότι είχαν εκφράσει αντιρρήσεις για επιθέσεις στο Ιράν, έχουν στηρίξει τη συγκεκριμένη ενέργεια ως περιορισμένη, αν και ήδη πριν από την ανάρτησή του υπήρχαν ενδείξεις δυσαρέσκειας.
Η Ρεπουμπλικανή βουλευτής, Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, δήλωσε σε εκτενή ανάρτηση στην πλατφόρμα X ότι έχει «αρρωστήσει» από τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε ξένους πολέμους, εκφράζοντας φόβους για τις συνέπειες.
«Αμερικανοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί και καταστραφεί για πάντα, σωματικά και ψυχικά, για αλλαγές καθεστώτων, ξένους πολέμους και για τα κέρδη της στρατιωτικής βιομηχανίας», έγραψε.
Ο Βανς, ο οποίος ηγείται της αντιπολεμικής πτέρυγας των Ρεπουμπλικανών, στήριξε αυτή την εβδομάδα την προσέγγιση Τραμπ. Σε άλλη συνέντευξή του την Κυριακή, τόνισε ότι οι ΗΠΑ βλέπουν προοπτική διαλόγου με την παρούσα κυβέρνηση του Ιράν, εφόσον εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα.
«Θέλουμε να τερματίσουμε το πυρηνικό τους πρόγραμμα και μετά να μιλήσουμε με τους Ιρανούς για μια μακροπρόθεσμη διευθέτηση», είπε στο NBC.
Αν και θα χρειαστούν ημέρες για την πλήρη αποτίμηση των επιθέσεων, το Ιράν έχει ήδη δεσμευτεί για αντίποινα.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγκτσί, δήλωσε την Κυριακή ότι οι ΗΠΑ «πέρασαν μια πολύ μεγάλη κόκκινη γραμμή» και ότι δεν είναι ώρα για διπλωματία.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει εδώ και καιρό αφήσει να εννοηθεί ότι επιδιώκει την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, λέγοντας ότι αυτό δεν είναι ο επίσημος στόχος των επιχειρήσεων του Ισραήλ, αλλά θα μπορούσε να είναι συνέπεια της αποδυνάμωσης του Ιράν.
Στο εσωτερικό της κυβέρνησης, ο Τραμπ και οι συνεργάτες του πιστεύουν ακόμη ότι μπορούν να κρατήσουν την κατάσταση υπό έλεγχο.
«Ο Τραμπ πιστεύει ότι μπορεί να το πετύχει χωρίς αλλαγή καθεστώτος και, αν κάποιος μπορεί, σίγουρα είναι αυτός», είπε ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, υπό καθεστώς ανωνυμίας, πριν από την ανάρτηση του Τραμπ.
Η Βικτόρια Κόουτς, πρώην αναπληρώτρια σύμβουλος εθνικής ασφάλειας στην πρώτη θητεία Τραμπ και νυν αντιπρόεδρος στο Heritage Foundation, δήλωσε ότι «το μεγάλο ερώτημα» είναι αν ο Τραμπ μπορεί να διατηρήσει την ενότητα στο κόμμα. Ωστόσο, τόνισε ότι τα αρχικά σημάδια είναι θετικά, κυρίως λόγω της στήριξης του Βανς.
«Ο Βανς θέτει δύσκολες ερωτήσεις που πρέπει να τεθούν, αλλά αν ικανοποιηθεί, όπως φαίνεται ότι έγινε στην περίπτωση του Ιράν, τότε θα στηρίξει τον πρόεδρο, γιατί αυτή είναι η δουλειά του», ανέφερε. «Αυτό δείχνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία του κόμματος θα συσπειρωθεί, πάντα θα υπάρχουν μεμονωμένες εξαιρέσεις», τόνισε.
Ο βουλευτής Ντάρελ Άιζα δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν πάρει μαθήματα από προηγούμενες εμπλοκές και ότι η απόφαση του Τραμπ δεν θυμίζει άλλους πολέμους στη Μέση Ανατολή.
«Όλοι καταλαβαίνουμε ότι… δεν μπαίνεις σε μια χώρα με σχεδόν 90 εκατομμύρια ανθρώπους και περιμένεις να βγεις γρήγορα», είπε στο Fox News. «Ο πρόεδρος δεν προσπαθεί να αλλάξει το καθεστώς και το έχει ξεκαθαρίσει. Προσπαθεί να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας του καθεστώτος».
Ο πρώην βουλευτής Ματ Γκαιτς, σύμμαχος του Τραμπ, δήλωσε ότι ο πρόεδρος προσπαθεί να παρουσιάσει τις επιθέσεις στο Ιράν ως ανάλογες με τη στοχευμένη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού, Κασέμ Σουλεϊμανί, κατά την πρώτη του θητεία, «η οποία δεν αφορούσε την αλλαγή καθεστώτος».
«Το Ισραήλ θέλει αλλαγή καθεστώτος», έγραψε στο X. «Η μόνη διέξοδος τώρα είναι να συγκρατήσει ξανά το Ισραήλ ο Τραμπ».
Λίγοι Ρεπουμπλικανοί έχουν εκφραστεί δημόσια υπέρ της ανατροπής της ιρανικής κυβέρνησης ή της στήριξης του Ισραήλ σε αυτό. Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ εξέφρασε δημοσίως την ιδέα της δολοφονίας του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Παράλληλα, υπάρχουν και τα «γεράκια» του κόμματος που βλέπουν την ευκαιρία να ανατραπεί το καθεστώς στην Τεχεράνη.
Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ δήλωσε ότι το Ισραήλ «θα έπρεπε να είχε προσπαθήσει να ρίξει την ιρανική κυβέρνηση εδώ και καιρό» και αποκάλυψε ότι μίλησε με τον Νετανιάχου, ο οποίος του είπε: «Αυτό το καθεστώς δεν πρόκειται να γίνει ανεκτό από το Ισραήλ». Μετά την ανάρτηση του Τραμπ, ο Γκρέιαμ έγραψε στο X: «Ο πρόεδρος Τραμπ έχει απόλυτο δίκιο που θέλει να κάνει το Ιράν ξανά μεγάλο, είτε αλλάζοντας τη συμπεριφορά του καθεστώτος είτε με νέα ηγεσία».
Ο Χέγκσεθ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ έχουν μεταφέρει το μήνυμά τους δημόσια και ιδιωτικά στο Ιράν και ότι το καθεστώς καταλαβαίνει «ακριβώς» τη θέση της κυβέρνησης.
Σε συνέντευξη Τύπου στο Πεντάγωνο, ο Χέγκσεθ χαρακτήρισε την επιχείρηση επιτυχημένη και επανέλαβε ότι «δεν αφορά την αλλαγή καθεστώτος», διαβεβαιώνοντας ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ δεν θα έχει ανοιχτό τέλος, απορρίπτοντας συγκρίσεις με τους μακροχρόνιους πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
«Οτιδήποτε μπορεί να συμβεί σε μια σύρραξη, το αναγνωρίζουμε», είπε, συμπληρώνοντας: «Αλλά το εύρος της επιχείρησης ήταν σκόπιμα περιορισμένο. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουμε».
Άλλος ανώτερος αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας των Ρεπουμπλικανών, με δεσμούς με τη σκληρή πτέρυγα του κόμματος, δήλωσε ότι οι στρατιωτικές επιλογές του Ιράν έχουν «σοβαρά υποβαθμιστεί» και ότι η κλιμάκωση θα πρέπει να ανησυχεί περισσότερο την Τεχεράνη παρά τον Λευκό Οίκο.
«Η ιδέα θα πρέπει να τρομοκρατεί τον Χαμενεΐ», είπε ο αξιωματούχος, υπό καθεστώς ανωνυμίας. Ωστόσο, αν το Ιράν απαντήσει, ο Τραμπ, όπως υπαινίχθηκε στις δηλώσεις του το Σάββατο, ενδέχεται να προχωρήσει ακόμα περισσότερο.
