Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια «κακή διάθεση» – είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τη σκέψη, τα συναισθήματα, την ενέργεια και τη λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινότητά του. Ούτε κάνει διακρίσεις: μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η κατάθλιψη εκτιμάται ότι επηρεάζει πάνω από 280 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και παρότι ως κατάσταση μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο, υπάρχουν κάποια κοινά συμπτώματα που μπορούν να αναγνωριστούν – και αυτό είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή της.
Συνοπτικά, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Θλίψη
- Αίσθημα κενού
- Απώλεια ευχαρίστησης σε δραστηριότητες
- Ευερεθιστότητα
- Κόπωση
- Αλλαγές στην όρεξη
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
Τα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης
Ειδικοί στο MedicalNewsToday παρουσιάζουν τα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης, με την επισήμανση πως η ύπαρξη ενός εξ αυτών δεν αρκεί για διάγνωση. Αλλά εάν υπάρχουν πολλά από τα παρακάτω, είναι σημαντικό να υπάρξει επαφή με κάποιο ειδικό θεραπευτή.
Σημειώνεται πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση. Η διάγνωση γίνεται μέσω αξιολόγησης του ιατρικού και ψυχολογικού ιστορικού, καθώς και ειδικών ερωτηματολογίων.
#1. Αίσθημα θλίψης ή κενού: Οι συναισθηματικές μεταπτώσεις είναι συχνές. Το άτομο μπορεί να νιώθει λυπημένο, μελαγχολικό ή να λέει πως νιώθει «κενό» ή ανίκανο να νιώσει χαρά.
#2. Αίσθημα απελπισίας: Το άτομο μπορεί να αισθάνεται πως η κατάστασή του δεν θα βελτιωθεί ποτέ και ότι τίποτα δεν μπορεί να το βοηθήσει.
#3. Αίσθημα αναξιότητας: Μπορεί να νιώθει ότι η ζωή του δεν έχει νόημα ή ότι είναι βάρος για τους άλλους. Αν το άτομο έχει τέτοιες σκέψεις μαζί με αυτοκτονικό ιδεασμό, χρειάζεται άμεση βοήθεια από ειδικό θεραπευτή.
#4. Έντονο αίσθημα ενοχής: Η ενοχή μπορεί να είναι συνεχής, ακόμα και για ασήμαντα ή παλιά γεγονότα.
#5. Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες: Το άτομο δεν απολαμβάνει πλέον χόμπι, κοινωνικές δραστηριότητες ή σεξουαλική ζωή — φαινόμενο γνωστό ως ανηδονία.
#6. Θυμός και ευερεθιστότητα: Μπορεί να δείχνει θυμό ή να εκνευρίζεται εύκολα, συχνά χωρίς εμφανή λόγο. Στα παιδιά και εφήβους αυτό μπορεί να εκδηλώνεται με βίαια ξεσπάσματα.
#7. Κόπωση και έλλειψη ενέργειας: Ακόμα και με αρκετό ύπνο, το άτομο μπορεί να νιώθει διαρκώς εξαντλημένο και να δυσκολεύεται να εκτελέσει καθημερινές δραστηριότητες.
#8. Αϋπνία ή διαταραχές ύπνου: Η δυσκολία κάποιου με κατάθλιψη να αποκοιμηθεί ή να κοιμηθεί για τις αναγκαίες ώρες είναι συχνή. Μπορεί να μένει ξύπνιο μέχρι αργά ή να ξυπνά πολύ νωρίς.
#9. Δυσκολία συγκέντρωσης ή μνήμης: Το άτομο μπορεί να έχει πρόβλημα να συγκεντρωθεί, να πάρει αποφάσεις ή να θυμηθεί σημαντικά πράγματα.
#10. Απώλεια όρεξης: Η κατάθλιψη μπορεί να μειώσει την όρεξη και να οδηγήσει σε απώλεια βάρους.
#11. Υπερφαγία και αύξηση βάρους: Αντιθέτως, κάποιοι μπορεί να καταναλώνουν περισσότερο φαγητό ως μέσο παρηγοριάς ή λόγω πλήξης.
#12. Πόνοι και σωματικά συμπτώματα: Μπορεί να υπάρχουν ανεξήγητοι πόνοι, πονοκέφαλοι ή προβλήματα πέψης που δεν υποχωρούν με αγωγή.
#13. Υπερβολικές εμμονικές σκέψεις: Η κατάθλιψη συχνά συνοδεύεται από εμμονικές αρνητικές σκέψεις και ανησυχία.
#14. Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας: Μπορεί να υπάρχουν σκέψεις για θάνατο ή τρόπους αυτοκτονίας. Αν κάποιος μιλάει γι’ αυτό, χρειάζεται άμεση βοήθεια.
Αντιμετώπιση και θεραπεία
Θεραπεία και φάρμακα: Η ψυχοθεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικές μέθοδοι. Χρειάζεται όμως υπομονή, καθώς τα φάρμακα μπορεί να χρειαστούν 4 έως 8 εβδομάδες για να δράσουν.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής:
- Τακτική άσκηση
- Υγιεινή διατροφή
- Υποστήριξη από κοντινά πρόσωπα
- Αποφυγή αλκοόλ και ναρκωτικών
- Τεχνικές διαχείρισης άγχους
- Διαλογισμός
- Κατάτμηση μεγάλων στόχων σε μικρούς
Πώς να βοηθήσετε κάποιον με κατάθλιψη
- Ενθαρρύνετέ τον να ζητήσει βοήθεια.
- Επικοινωνήστε μαζί του και προσφέρετε υποστήριξη και αποδοχή.
- Επιμείνετε στην προσέγγισή σας και συνεχίστε να τον προσκαλείτε σε δραστηριότητες.
- Βοηθήστε στην προετοιμασία γευμάτων ή στη μείωση άγχους.
- Περάστε χρόνο μαζί του σε εξωτερικούς χώρους με έναν περίπατο.
Σε κάθε περίπτωση, αν υποψιάζεστε ότι εσείς ή κάποιος από το περιβάλλον σας έχει κατάθλιψη, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχοθεραπευτή. Η σωστή φροντίδα μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά τη ζωή του ατόμου και να αποτρέψει τραγικές συνέπειες.