Σημαντικά χαμηλότερη από τις προσδοκίες, αλλά και από τα περσινά επίπεδα, είναι η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης που αρχίζει να καταβάλλεται σήμερα, Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, στους δικαιούχους αγρότες και κτηνοτρόφους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ποσό που θα πιστωθεί φτάνει τα 363 εκατομμύρια ευρώ, έναντι των 476 εκατομμυρίων ευρώ που είχαν δοθεί το 2024, διαμορφώνοντας μια εικόνα αισθητής συρρίκνωσης.
Παράλληλα, ιδιαίτερα μεγάλη αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι 44.343 παραγωγοί μένουν εκτός της σημερινής πληρωμής, μπαίνοντας σε διαδικασία περαιτέρω διερεύνησης των στοιχείων τους. Πρόκειται για αριθμό πολύ μεγαλύτερο από άλλες χρονιές και ήδη προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στις αγροτικές κοινότητες.
Λιγότεροι δικαιούχοι – Χαμηλότερα ποσά
Συνολικά, η προκαταβολή θα φτάσει σε 471.833 ΑΦΜ, δηλαδή περίπου 55.000 λιγότερους παραγωγούς σε σχέση με τους 527.229 που πληρώθηκαν πέρυσι. Ένα μεγάλο μέρος της μείωσης αποδίδεται στις αλλαγές που επιβάλλουν οι νέοι κανόνες που συμφωνήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο στοχευμένο «ξεκαθάρισμα» των αρχείων.
Οι δικαιούχοι που μένουν εκτός πληρωμής υπάγονται σε δύο κατηγορίες:
- 44.343 παραγωγοί για τους οποίους απαιτούνται πρόσθετοι έλεγχοι και διασταυρώσεις.
- Μια ακόμη κατηγορία που σχετίζεται με υποθέσεις παράνομων επιδοτήσεων, όπου περιουσιακά στοιχεία έχουν ήδη «παγώσει».
Από την κυβέρνηση υπογραμμίζεται πως η μείωση χαρακτηρίζεται «προσωρινή» και ότι θα υπάρξει δεύτερη κατανομή όταν ολοκληρωθούν οι έλεγχοι.
Η εικόνα των πληρωμών – Πού κατευθύνονται τα ποσά
Όπως ανακοινώθηκε, τις επόμενες ημέρες πρόκειται να καταβληθούν συνολικά 538 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων:
- 363 εκατ. ευρώ: προκαταβολή βασικής ενίσχυσης
- 119 εκατ. ευρώ: προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (κομφούζιο, αυτόχθονες φυλές, νιτρορύπανση)
- 56 εκατ. ευρώ: έκτακτο μέτρο στήριξης κτηνοτρόφων που επλήγησαν από την ευλογιά προβάτων
Μέχρι το τέλος του έτους, οι συνολικές πληρωμές αναμένεται να προσεγγίσουν το 1 δισ. ευρώ, ενώ για το 2025 αναμένεται να φτάσουν τα 3,7 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο «στοπ» στα κοφτολίβαδα
Από τις πληρωμές εξαιρούνται περίπου 195.900 κοφτολίβαδα (από τα 212.117 δηλωθέντα), λόγω αναντιστοιχιών με δορυφορικές εικόνες.
Τα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως σε:
- Κεντρική Μακεδονία
- Ανατολική Μακεδονία
- Θράκη
Μετά τις ενστάσεις και τις διορθώσεις που θα υποβληθούν ηλεκτρονικά, τα αγροτεμάχια που θα κριθούν επιλέξιμα θα πληρωθούν σε μεταγενέστερη φάση.
Επίσης, 15.116 αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ σε Σέρρες, Δράμα και Θεσσαλονίκη μένουν εκτός ενίσχυσης μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία επαλήθευσης.
Η «δεύτερη κατανομή» και οι κτηνοτρόφοι που θίγονται
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη, η χώρα «δεν πρόκειται να χάσει ούτε ευρώ» από τους πόρους που θα μείνουν αδιάθετοι. Μετά την ολοκλήρωση των πληρωμών της βασικής, της συνδεδεμένης και της εξισωτικής, θα ακολουθήσει δεύτερος γύρος κατανομής, που θα αφορά τους παραγωγούς που θα έχουν επιβεβαιωμένα στοιχεία.
Ειδικά για τους κτηνοτρόφους, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας διευκρίνισε ότι οι πληρωμές θα γίνουν βάσει:
- Τιμολογίων πώλησης γάλακτος
- Τιμολογίων κρέατος
- Αγορών ζωοτροφών
Σε αυτή την κατηγορία υπολογίζεται ότι ανήκουν περίπου 13.421 κτηνοτρόφοι.
Γιατί γίνονται οι αλλαγές – Τι ζήτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στις δύο επιστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ζήτησαν αυστηρή συμμόρφωση και ριζικές αλλαγές στο σύστημα πληρωμών και ελέγχου. Έτσι δημιουργήθηκε ένα μεταβατικό σύστημα, το οποίο θα ισχύσει μέχρι το τέλος του 2025.
Σε αυτό περιλαμβάνονται:
- Υποχρεωτική δήλωση ΑΤΑΚ για όλα τα αγροτεμάχια
- Υποχρεωτική δήλωση ΚΑΕΚ για αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα
- Χρήση δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης
- Διασταυρώσεις με δεδομένα ΕΛΓΟ – Δήμητρα, myDATA και τις φορολογικές δηλώσεις
- Μηδενική ανοχή σε «εικονικά μισθωτήρια» και πλασματικές δραστηριότητες
- Έλεγχοι σε βοσκότοπους που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τις εκμεταλλεύσεις
Τι αλλάζει από το 2026 – Το «σκληρό» κομμάτι της μεταρρύθμισης
Από 1η Ιανουαρίου 2026 μπαίνει σε εφαρμογή το νέο, οριστικό σύστημα ελέγχου και πληρωμών. Σύμφωνα με τον διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργο Πιτσιλή, οι βασικές αλλαγές περιλαμβάνουν:
- Ψηφιακό γεωχωρικό χάρτη με εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης
- Χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για διασταυρώσεις
- Ενιαία ψηφιακή βάση για το ζωικό κεφάλαιο, με ηλεκτρονική σήμανση σε όλα τα αιγοπρόβατα
- Αυστηρούς επιτόπιους ελέγχους με μικτά κλιμάκια
- Διασταυρώσεις με Κτηματολόγιο και το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ)
Στόχος, όπως υπογραμμίστηκε, είναι η πλήρης θωράκιση του συστήματος απέναντι σε φαινόμενα παραπλάνησης, καταπατήσεων ή τεχνητής δημιουργίας επιλέξιμων συνθηκών.
