Δίπλα στο σημερινό χωριό Μαυρομμάτι, στη Μεσσηνία, βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, αυτός της αρχαίας πόλης Μεσσήνης.
Η ίδρυσή της τοποθετείται στο 370π.Χ-369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, ο οποίος επέλεξε τους πρόποδες του όρους Ιθώμη για να χτίσει την πρωτεύουσα των ελεύθερων πλέον Μεσσηνίων. Η οικοδόμησή της έγινε σχεδόν ταυτόχρονα με την αρκαδική Μεγαλόπολη, ώστε να περιοριστεί η επιρροή της Σπάρτης.
Ο Παυσανίας αφηγείται πως κήρυκες εστάλησαν στους ξενιτεμένους Μεσσήνιους, καλώντας τους να επιστρέψουν και να κατοικήσουν τη νέα πόλη. Η ονομασία επιλέχθηκε από τη μυθική βασίλισσα Μεσσήνη, κόρη του Τρίοπα, βασιλιά του Άργους. Έπειτα από ένα διάστημα ερήμωσης, η Μεσσήνη αναδείχθηκε και πάλι, από τον 5ο αιώνα, σε σημαντικό οικισμό της περιοχής.
Η πόλη είχε τεράστιο τείχος, η περίμετρος του οποίου έφτανε τα εννέα χιλιόμετρα, και δύο πύλες, την Αρκαδική και τη Λακωνική. Η βόρεια πλευρά του, κοντά στην πρώτη πύλη, διατηρείται καλύτερα και μπορεί κανείς να «ακολουθήσει» τα μέρη που σώζονται και τα θεμέλια. Τα οικοδομήματα έχουν όλα τον ίδιο προσανατολισμό, καθώς η πόλη είναι χτισμένη με βάση το ιπποδάμειο σύστημα.
Οι ανασκαφές είναι σε εξέλιξη από το 1831 και πλέον ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει μεγάλο μέρος της αρχαίας πόλης, όπως, μεταξύ άλλων, το Ασκληπιείο, το θέατρο, την κρήνη Αρσινόη, τα ιερά του Διός Σωτήρος και ήρωος- πιθανώς του Αριστομένη- καθώς και το Στάδιο και το Γυμνάσιο.
