Τι θα αναφέρει το πόρισμα για τις ζημιές από τον σεισμό στο Άγιο Όρος που θα παραδοθεί στα χέρια του Μητσοτάκη

Μια συντονισμένη προσπάθεια για την αποτίμηση και αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν από τη σεισμική δραστηριότητα στο Άγιον Όρος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη αυτές τις ημέρες. Θυμίζουμε ότι μόλις το Σάββατο η Αθωνική Πολιτεία επλήγη από σεισμό 5,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ με τους ειδικούς να επισημαίνουν πως το ρήγμα στην περιοχή μπορεί να δώσει έως και 6 Ρίχτερ.

Καθώς πλησιάζει η προγραμματισμένη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στις 4 Ιουλίου, καταρτίζεται ένα αναλυτικό πόρισμα που πρόκειται να φτάσει σύντομα στο Μέγαρο Μαξίμου, λειτουργώντας ως βάση για πολιτικές και τεχνικές αποφάσεις.

Το πόρισμα συντάσσεται από ειδική επιτροπή με τη συμμετοχή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του Κέντρου Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (ΚΕΔΑΚ), του Ινστιτούτου Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ), καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ.

Όπως αναφέρει σήμερα σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα», οι εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός της εβδομάδας, ενώ η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ενημερώνεται διαρκώς για κάθε εξέλιξη.

Ζημιές σε καθολικά, πύργους και τοιχογραφίες αιώνων

Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει επιτόπιες αυτοψίες σε εννέα μονές: Δοχειαρίου, Ξενοφώντος, Αγίου Παντελεήμονος (ρωσική), Σίμωνος Πέτρας, Κωνσταμονίτου, Ζωγράφου ή Στομίου (βουλγαρική), Παντοκράτορος, Βατοπεδίου και Χιλανδαρίου (σερβική). Οι περισσότερες εξ αυτών βρίσκονται κατά μήκος μιας ευθείας γραμμής που επλήγη ιδιαίτερα από τους πρόσφατους σεισμούς.

Τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται σε δομές ιστορικής και πολιτιστικής αξίας, με επίκεντρο τους τρούλους, τις καμινάδες, καθώς και τα σημεία επαφής των κτισμάτων με τους βράχους πάνω στους οποίους είναι χτισμένες πολλές μονές. Χαρακτηριστική είναι η κατάσταση στο παλαιό καθολικό της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος που ιδρύθηκε τέλη του 10ου αιώνα, του οποίου οι τοιχογραφίες χρονολογούνται από το 1544 και ανήκουν στην περίφημη Κρητική Σχολή. Εκεί, οι ζημιές έχουν επιβαρύνει τη στατική επάρκεια του ναού, η οποία ήδη παρουσίαζε σοβαρά προβλήματα, προκαλώντας ανησυχία ακόμη και για τον ίδιο τον μεγαλοπρεπή τρούλο.

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει και στον μεσαιωνικό Πύργο του Αγίου Στεφάνου της Μονής Ξενοφώντος, ο οποίος παρουσιάζει εκτεταμένες ρηγματώσεις – τόσο βαθιές ώστε επιτρέπουν τη διάτρηση της οπτικής, καθιστώντας την κατάστασή του επικίνδυνη. Αντίστοιχες φθορές καταγράφηκαν και στη Μονή Σίμωνος Πέτρας, η οποία είναι κυριολεκτικά χτισμένη πάνω σε βράχο. Εκεί, εμφανείς ρωγμές αποκαλύπτουν την πίεση που ασκήθηκε από τη σεισμική δραστηριότητα.

Σε πολλές περιπτώσεις, τοιχογραφίες μεγάλης ιστορικής σημασίας έχουν καλυφθεί προσωρινά με διαφανείς γάζες, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω αποκόλληση ή φθορά. Η κατάρρευση καμινάδων, αν και δευτερεύουσας σημασίας πολιτισμικά, συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια των μοναχών και των επισκεπτών.

Να σημειωθεί τέλος ότι πηγές από το Άγιον Όρος αλλά και από το Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (ΚΕΔΑΚ), τονίζουν την ανάγκη άμεσης χρηματοδότησης για την αποκατάσταση των ζημιών. Οι πρώτες εκτιμήσεις ανεβάζουν το απαιτούμενο κονδύλι στα 6-7 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να διασφαλιστεί η στατική επάρκεια και να αποτραπεί περαιτέρω καταστροφή ανεκτίμητων πολιτισμικών θησαυρών.