Σαν σήμερα 16 Νοεμβρίου: Η κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Ίνκας – Η παγίδα του Πιζάρο στον Αταχουάλπα που άλλαξε την Ιστορία

Η 16η Νοεμβρίου 1532 αποτελεί μία από τις πιο καθοριστικές –και σκοτεινές– στιγμές στην ιστορία της Νότιας Αμερικής. Εκείνη την ημέρα, στα υψίπεδα του Καγιαμάρκα στο σημερινό Περού, ο Ισπανός κονκισταδόρ Φρανσίσκο Πιζάρο συλλαμβάνει τον αυτοκράτορα των Ίνκας, Αταχουάλπα, πυροδοτώντας την αρχή του τέλους ενός από τους πιο εντυπωσιακούς πολιτισμούς του κόσμου.

Η αυτοκρατορία των Ίνκας στο απόγειό της

Στις αρχές του 16ου αιώνα, η αυτοκρατορία των Ίνκας εκτεινόταν σε μια τεράστια περιοχή κατά μήκος των Άνδεων, από το Εκουαδόρ μέχρι τη Χιλή. Ήταν ένας άρτια οργανωμένος πολιτικός και κοινωνικός μηχανισμός, με εξελιγμένη διοίκηση, εντυπωσιακά οδικά δίκτυα και βαθιά πνευματική κουλτούρα.
Όμως όταν ο Πιζάρο έφτασε στις ακτές του Ειρηνικού, ο κόσμος των Ίνκας ήταν ήδη εξασθενημένος από έναν καταστροφικό εμφύλιο ανάμεσα στους δύο αδελφούς-διεκδικητές του θρόνου: τον Αταχουάλπα και τον Ουάσκαρ. Η σύγκρουση αυτή θα αποδεικνυόταν μοιραία.

Η μοιραία συνάντηση στην Καγιαμάρκα

Ο Πιζάρο γνώριζε πως δεν μπορούσε να νικήσει στρατιωτικά μια αυτοκρατορία εκατομμυρίων με τους λιγοστούς άνδρες που είχε στη διάθεσή του. Αντί μιας ανοιχτής μάχης, επέλεξε να στήσει παγίδα.

Καλεί τον Αταχουάλπα σε μια «ειρηνική» συνάντηση στην κεντρική πλατεία της Καγιαμάρκα. Ο αυτοκράτορας φτάνει με συνοδεία χιλιάδων άοπλων Ίνκας, βέβαιος για την ανωτερότητά του και άγνωστος με τα ευρωπαϊκά πολεμικά τεχνάσματα.

Όταν ξεκινά η συνομιλία, ο Πιζάρο δίνει το σύνθημα. Οι κρυμμένοι Ισπανοί ξεχύνονται με κανόνια, πυροβόλα και άλογα – όπλα άγνωστα στους Ίνκας. Μέσα σε λίγες ώρες, η αυτοκρατορική συνοδεία έχει διαλυθεί και ο Αταχουάλπα βρίσκεται αιχμάλωτος. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ολόκληρη αυτοκρατορία καταρρέει σε μια και μόνο μέρα, χωρίς επίσημη μάχη.

Το δωμάτιο του χρυσού – το μεγαλύτερο λύτρο στην Ιστορία

Αντιλαμβανόμενος τη δύναμη των Ισπανών και προσπαθώντας να διασώσει την αυτοκρατορία του, ο Αταχουάλπα προσφέρει στον Πιζάρο ένα πρωτοφανές λύτρο: ένα μεγάλο δωμάτιο γεμάτο χρυσό μέχρι το ύψος του χεριού του και δύο ακόμα γεμάτα με ασήμι.
Οι Ίνκας συγκεντρώνουν πραγματικά αμύθητους θησαυρούς. Θεωρείται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη πληρωμή λύτρων στην παγκόσμια ιστορία.

Όμως ο Πιζάρο είχε ήδη πάρει την απόφασή του.

Η εκτέλεση και η κατάρρευση μιας αυτοκρατορίας

Παρά την καταβολή των λύτρων, στις 29 Αυγούστου 1533 ο Πιζάρο διατάζει την εκτέλεση του Αταχουάλπα. Μαζί του σφαγιάζονται περίπου 2.000 Ίνκας που βρίσκονταν ακόμη υπό ισπανική επιτήρηση.

Η πράξη αυτή δεν ήταν απλώς η εξόντωση ενός βασιλιά. Ήταν το καίριο πλήγμα που άνοιξε τον δρόμο για την οριστική διάλυση της αυτοκρατορίας των Ίνκας και την εγκαθίδρυση της ισπανικής κυριαρχίας στο Περού. Τα επόμενα χρόνια, οι ασθένειες, οι μάχες και η αποικιοκρατική εκμετάλλευση θα αφανίσουν μεγάλο μέρος του αυτόχθονου πληθυσμού, σηματοδοτώντας μια από τις πιο δραματικές μεταβάσεις εξουσίας στην παγκόσμια ιστορία.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1532: Ο Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής Φρανσίσκο Πιζάρο αιχμαλωτίζει τον αυτοκράτορα των Ίνκας, Αταχουάλπα, καταφέροντας καίριο πλήγμα στην αυτοκρατορία τους. Παρά τις προσπάθειες των Ίνκας να συγκεντρώσουν τεράστιες ποσότητες χρυσού και ασημιού ως λύτρα για την απελευθέρωση του ηγέτη τους, ο Πιζάρο διατάζει την εκτέλεση του Αταχουάλπα τον Αύγουστο του 1533. Μαζί του εκτελούνται περίπου 2.000 συμπατριώτες του, σηματοδοτώντας την αρχή της διάλυσης της αυτοκρατορίας των Ίνκας και της ισπανικής κυριαρχίας στην περιοχή, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον ντόπιο πληθυσμό και τον πολιτισμό τους.

1849: Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι καταδικάζεται σε θάνατο για συμμετοχή στον κύκλο Πετρασέφσκι, μια ομάδα διανοουμένων που κατηγορήθηκε για επαναστατικές ιδέες κατά του τσαρικού καθεστώτος. Λίγο πριν την εκτέλεση, η ποινή του αναστέλλεται αιφνιδιαστικά και μετατρέπεται σε πολυετή καταναγκαστική εργασία στη Σιβηρία. Η δραματική αυτή εμπειρία θα σημαδέψει βαθιά τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα και θα επηρεάσει το σύνολο του έργου του.

1855: Ο Σκωτσέζος εξερευνητής Ντέιβιντ Λίβινγκστον εντοπίζει τους περίφημους Καταρράκτες Βικτώριας στον ποταμό Ζαμβέζη, σε μία από τις σημαντικότερες γεωγραφικές ανακαλύψεις του 19ου αιώνα. Εντυπωσιασμένος από το θέαμα, τους δίνει το όνομα της βασίλισσας Βικτώριας. Οι καταρράκτες, που αποκαλούνται από τους ντόπιους «Ο καπνός που βροντά», θα γίνουν σύντομα παγκόσμιο φυσικό ορόσημο και σύμβολο της άγριας ομορφιάς της Αφρικής.

1914: Αρχίζει τη λειτουργία της η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, Federal Reserve.

1920: Ιδρύεται η αυστραλιανή αεροπορική εταιρεία QANTAS.

1933: Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις, 16 χρόνια μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων.

1939: Ιδρύεται η Εθνική Ακαδημία Σωματικής Αγωγής (Γυμναστική Ακαδημία).

1945: Ιδρύεται στο Λονδίνο η UNESCO, ο εκπαιδευτικός, επιστημονικός και πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

1973: Για δεύτερη ημέρα συνεχίζεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Γύρω από το εκπαιδευτικό ίδρυμα γίνονται πραγματικές μάχες. Η Αστυνομία με δακρυγόνα και πυροβολισμούς προσπαθεί να διαλύσει τον κόσμο. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρμακα, ιατρικά εργαλεία, γιατρούς και ασθενοφόρα. Γύρω στα μεσάνυχτα μπαίνουν στην Αθήνα στρατός και τανκς.

1980: Ο 26χρονος Κύπριος φοιτητής, Ιάκωβος Κουμής, και η 20χρονη εργάτρια, Ματούλα Κανελλοπούλου, χάνουν τη ζωή τους από χτυπήματα των ΜΑΤ, κατά τη διάρκεια επεισοδίων με αφορμή την πορεία για την 7η επέτειο του Πολυτεχνείου.

1993: Αμερικανικό εφετείο χαρακτηρίζει αντισυνταγματική την απαγόρευση σε ομοφυλόφιλους να υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις.

1994: Τίθεται σε ισχύ η νέα διεθνής σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που επιτρέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Η Άγκυρα ανακοινώνει ότι θεωρεί αιτία πολέμου την ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι