Άντριου – Ο πρίγκιπας είναι «γυμνός»: Στο βρετανικό κοινοβούλιο το τέλος των προνομίων του αδερφού του βασιλιά

Η ανακοίνωση του πρίγκιπα Άντριου την Παρασκευή, ότι παραιτείται από τη χρήση των βασιλικών του τίτλων και τιμών (μαζί με την πρώην σύζυγό του, Σάρα Φέργκιουσον), μετά τη δημοσίευση email που τον συνδέουν εκ νέου με τον καταδικασμένο μεγιστάνα Τζέφρι Έπσταϊν, δεν ήταν παρά ένα επιχειρούμενο επικοινωνιακό «παραπέτασμα καπνού».

Η κίνηση κρίθηκε ως προσχηματική, καθώς ο Άντριου παραιτήθηκε μόνο από τη χρήση, διατηρώντας την κατοχή των τίτλων που του ανήκουν εκ γενετής και, κυρίως, όλα τα οικονομικά προνόμια που τους συνοδεύουν.

Το σπίτι των 30 δωματίων και το συμβολικό ενοίκιο

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο αδελφός του βασιλιά Καρόλου κατοικεί εδώ και δύο δεκαετίες στο Royal Lodge του Γουίνδσορ χωρίς να καταβάλλει ενοίκιο. Το ακίνητο ανήκει στο Crown Estate, δηλαδή στη δημόσια περιουσία του στέμματος, που ελέγχεται από το βρετανικό Κοινοβούλιο.

Ο Άντριου είχε συνάψει συμφωνία το 2003, καταβάλλοντας 1 εκατομμύριο λίρες εφάπαξ για τη μίσθωση, με ισχύ έως το 2078. Το ετήσιο “ενοίκιο” του έχει οριστεί νομικά ως peppercorn rent — ένας καθαρά συμβολικός όρος του αγγλικού δικαίου που αντιστοιχεί, κυριολεκτικά, σε «έναν κόκκο πιπεριού» ή σε μία λίρα τον χρόνο.

Παράλληλα, εάν εγκαταλείψει το ακίνητο, η συμφωνία προβλέπει ότι θα λάβει 650.000 ευρώ αποζημίωση από το Crown Estate. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς τα έσοδα της Κορώνας ανήκουν στο Δημόσιο και όχι στον εκάστοτε μονάρχη.

Πολιτική πίεση και πρόταση για αφαίρεση τίτλων

Η αποκάλυψη για το συμβολικό ενοίκιο αποτέλεσε την αφορμή ώστε το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP) να καταθέσει επίσημη πρόταση για την αφαίρεση του τίτλου του Δούκα του Γιορκ. Αν και τέτοιες διαδικασίες σπάνια προχωρούν, η πίεση προς την κυβέρνηση και το παλάτι αυξάνεται, καθώς η υπόθεση αγγίζει πλέον και το ζήτημα της διαφάνειας στη δημόσια περιουσία.

Η διαδικασία δεν είναι εύκολη: για να αφαιρεθεί επισήμως ένας τίτλος, απαιτείται νομοθετική πράξη και, κατά κανόνα, η συγκατάθεση του παλατιού. Ωστόσο, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η βουλευτής Ρέιτσελ Μάσκελ,

«Ήρθε η ώρα το Κοινοβούλιο να ενεργήσει, ώστε ο μονάρχης ή το ίδιο να μπορούν να αφαιρούν τίτλους. Ο τίτλος του Δούκα του Γιορκ δεν χρησιμοποιείται πλέον, αλλά δεν έχει αφαιρεθεί. Το σύντομο νομοσχέδιό μου, The Removal of Titles Bill, θα διορθώσει αυτή την αδικία».

Το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμη τη στήριξη της κυβέρνησης, η οποία εξακολουθεί να θεωρεί τέτοιες υποθέσεις εσωτερική αρμοδιότητα της βασιλικής οικογένειας.

Η “σκιά” του Έπσταϊν και τα ανεξήγητα κενά

Η σχέση του Άντριου με τον Τζέφρι Έπσταϊν εξακολουθεί να ρίχνει βαριά σκιά πάνω του. Η Βιρτζίνια Τζιούφρε, η γυναίκα που συνέβαλε καθοριστικά στην αποκάλυψη του κυκλώματος, υποστήριξε ότι ο πρίγκιπας είχε προσωπική εμπλοκή, κάτι που εκείνος αρνείται κατηγορηματικά.

Παρότι δεν δικάστηκε ποτέ, η υπόθεση έληξε με εξωδικαστικό συμβιβασμό, του οποίου το ύψος και η προέλευση των χρημάτων παραμένουν άγνωστα. Πολλοί εκτιμούν ότι το ποσό καλύφθηκε από τα ιδιωτικά κεφάλαια της βασίλισσας Ελισάβετ, γεγονός που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε ή διαψεύστηκε.

Από το 2019, ο Άντριου έχει αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή, χωρίς επίσημα εισοδήματα, εξακολουθώντας όμως να διαμένει στο Royal Lodge μαζί με τη Φέργκιουσον, μια κατάσταση που για πολλούς Βρετανούς αγγίζει τα όρια της πρόκλησης.

Τι θα συμβεί με τον τίτλο του Δούκα του Γιορκ

Ο τίτλος απονεμήθηκε στον Άντριου το 1986 από τη βασίλισσα Ελισάβετ, την ημέρα του γάμου του με τη Σάρα Φέργκιουσον. Μετά τον θάνατό του, και ελλείψει άρρενα διαδόχου, ο τίτλος επιστρέφει στο Στέμμα.

Παραδοσιακά, ο τίτλος απονέμεται στον δεύτερο γιο του μονάρχη — κάτι που, σε μια μελλοντική βασιλεία του Γουίλιαμ, θα τον έκανε να περάσει στον πρίγκιπα Λούις. Το αν η παράδοση αυτή θα συνεχιστεί ή θα “παγώσει” λόγω του σκανδάλου, παραμένει ανοιχτό ερώτημα.

Η κίνηση να παραιτηθεί από τη χρήση του τίτλου Δούκας της Υόρκης, αλλά όχι από τον τίτλο καθαυτό, δεν ξεγέλασε κανέναν