Η θρόμβωση αποτελεί μια από τις πιο ύπουλες και ταυτόχρονα επικίνδυνες παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος. Πολλές φορές, μάλιστα, εξελίσσεται «σιωπηλά», χωρίς προειδοποιητικά σημάδια, μέχρι τη στιγμή που προκαλεί σοβαρές επιπλοκές και απειλεί άμεσα τη ζωή του ασθενούς.

Με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης, συνομιλήσαμε με τον Αγγειοχειρουργό-Θωρακοχειρουργό κο Κωνσταντίνο Μαρκόπουλο, με στόχο να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει όταν το αίμα «παγιδεύεται» μέσα στα αγγεία, ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στη φλεβική και την αρτηριακή θρόμβωση, ποιες είναι οι σύγχρονες θεραπευτικές δυνατότητες, αλλά και γιατί η έγκαιρη πρόληψη και ενημέρωση παραμένουν το ισχυρότερο όπλο απέναντι στη νόσο.

Πόσο «σιωπηλή» μπορεί να είναι η θρόμβωση; Υπάρχουν περιπτώσεις, όπου η νόσος εξελίσσεται χωρίς εμφανή προειδοποιητικά σημάδια;

Θρόμβωση είναι η διακοπή ροής του αίματος σε ένα αγγείο και η μετατροπή του από υγρό που ρέει, σε στερεό βύσμα, που τελικά αποφράσσει το αγγείο.

Ομολογουμένως στην αρχή η θρόμβωση είναι σιωπηλή και δε δίνει συμπτώματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή στον οικογενειακό ιατρό. Αυτό συμβαίνει στα περιφερειακά ή επιφανειακά αγγεία (κυρίως φλέβες), οπότε δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρήξιμο ή πόνος. Αλλά όχι για πολύ. Σε 48 ώρες το πολύ, τα συμπτώματα είναι τέτοια, που οδηγούν τον ασθενή να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. 

Πώς διαφοροποιείται η φλεβική από την αρτηριακή θρόμβωση ως προς την αιτιολογία και τις επιπτώσεις της;

Η αρτηριακή θρόμβωση αφορά τροφοφόρες αρτηρίες σε όργανα ή σκέλη και συμβαίνει όταν υπάρχει στένωση είτε καρδιακή αρρυθμία, είτε ανεύρυσμα, είτε κοντινός εκτεταμένος καρκίνος. Οι επιπτώσεις είναι σοβαρές και άμεσες, διότι θρόμβωση αρτηρίας σημαίνει ολική απόφραξη. Επομένως, το όργανο ή το σκέλος που αναμένει το αίμα δια της αρτηρίας που έφραξε, υφίσταται όλες εκείνες τις επιπτώσεις της ισχαιμίας. 

Απόφραξη καρωτίδας οδηγεί σε βαρύ εγκεφαλικό,απόφραξη στεφανιαίας αρτηρίας σε έμφραγμα, απόφραξη μηριαίας αρτηρίας σε απώλεια του σκέλους, απόφραξη κοιλιακής αρτηρίας σε νέκρωση του εντέρου κλπ. 

Η φλεβική θρόμβωση είναι διαφορετική νόσος. Αφορά στην απόφραξη φλέβας η οποία επιστρέφει αίμα από σκέλος ή όργανο προς τους πνεύμονες με σκοπό να οξυγονωθεί. Η αιτιολογία της φλεβικής θρόμβωσης μπορεί να είναι ένα μεγάλο χειρουργείο που την προκάλεσε ή μία φλεβική ανεπάρκεια στα σκέλη με κιρσούς. Αυτά είναι και τα συνηθέστερα. Ωστόσο, φλεβική θρόμβωση συναντάμε συχνά και μάλιστα σε νέους ανθρώπους σε μια νοσολογική οντότητα που λέγεται «θρομβοφιλία» και είναι η σοβαρή προδιάθεση δημιουργίας θρόμβωσης χωρίς εμφανή άλλα αίτια. Έχει τη βάση της σε DNA μεταλλάξεις. Άλλες αιτίες είναι ρευματικές νόσοι, σηπτικές καταστάσεις, τραυματισμοί, κακοήθειες ιδιαίτερα προστάτου η γυναικολογικής φύσεως κλπ.

Η φλεβική θρόμβωση δεν απειλεί άμεσα το σκέλος ή το όργανο, αλλά απειλεί μέσα από την πιθανότητα πνευμονικής εμβολής, δηλαδή να μεταφερθεί ο θρόμβος στην πνευμονική αρτηρία. Αυτό είναι απειλή ζωής αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. 

Κατά πόσο έχουν εξελιχθεί οι θεραπείες τα τελευταία χρόνια; Τι δυνατότητες προσφέρει σήμερα η ιατρική επιστήμη αναφορικά με την αντιμετώπιση της θρόμβωσης; 

Τεράστια η πρόοδος της ιατρικής για τις θρομβώσεις, είτε φαρμακευτικές με αντιπηκτικά που δεν προκαλούν σοβαρές αιμορραγίες και μπορούν τα ενέσιμα να τα κάνουν οι ασθενείς μόνοι τους, μέχρι αντιπηκτικά από το αίμα για μακροχρόνια χρήση που δεν απαιτούν συχνά αιματολογικές εξετάσεις και έχουν ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις. Είτε επεμβατική λύση για θρομβώσεις, π.χ. αρτηριών (εμβολεκτομές, ενδαρτηρεκτομές, μπαλονάκια ή και stent που τοποθετούνται χωρίς τομές και νυστέρι. Το σκεπτικό στις αρτηρίες είναι να αρθεί το αίτιο (ανεύρυσμα/ στένωση κλπ) και να αποκατασταθεί η ροή. Στις φλεβικές θρομβώσεις χρησιμοποιούμε τα προαναφερόμενα αντιπηκτικά, αλλά και όταν είναι απαραίτητο μπορούμε να εφαρμόσουμε φλεβική θρομβεκτομή με τη στήριξη αγγειοακτινολόγων με θεαματικά αποτελέσματα. Η θρόμβωση γενικά είναι απειλητική νόσος που απαιτεί ειδικό αγγειοχειρουργό.

Πόσο πιστά εφαρμόζονται στη χώρα μας τα πρωτόκολλα θρομβοπροφύλαξης; Υπάρχει επαρκής ενημέρωση των ασθενών; Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης;

Αυτά τα πρωτόκολλα, ιδιαίτερα προ των χειρουργικών επεμβάσεων, εφαρμόζονται άριστα. Και μετά από τις επεμβάσεις τολμώ να πω και υπερβολικά, διότι τα αντιπηκτικά είναι και φθηνά και εύκολα στην χορήγηση. Η ενημέρωση των ασθενών δεν είναι τόσο μεγάλη, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η ευαισθητοποίηση των γιατρών και η επεξήγηση στους ασθενείς. Και αυτό εκτιμώ ότι είναι σε καλό επίπεδο.

Ποιο είναι, τέλος, το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στον γενικό πληθυσμό ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης;

Το μήνυμα είναι το εξής: Η θρόμβωση πάει πολύ καλά με τη συμβολή αγγειολόγων και πολύ κακά αν την υποτιμήσουμε και δεν επισκεπτόμαστε άμεσα και συχνά τους αρμόδιους γιατρούς για κλινική εκτίμηση και οδηγίες.

O Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, Θωρακοχειρουργός – Αγγειοχειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού είναι στη διάθεσή σας στο 693 747 4174 για υπεύθυνη ενημέρωση και περαιτέρω πληροφόρηση πάνω στο θέμα. Εναλλακτικά επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.drmarkopoulos.gr