Οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης πρωτοστάτησαν στις αντιδράσεις για την εμπορική συμφωνία, στην οποία κατέληξαν η επικεφαλής της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, δήλωσε ότι η συμφωνία θα «βλάψει σημαντικά» τα οικονομικά της χώρας του, ενώ ο Γάλλος πρωθυπουργός, Φρανσουά Μπαϊρού, δήλωσε ότι ισοδυναμεί με «υποταγή».

Οι αντιδράσεις ήταν αρνητικές σε όλο το μπλοκ – αν και αρκετές πρωτεύουσες αναγνώρισαν ότι η υπογραφή μιας άνισης συμφωνίας άξιζε τον κόπο, προκειμένου να αποφευχθεί ένας ολοκληρωτικός εμπορικός πόλεμος, σημειώνει το βρετανικό BBC.

Θα προβλέπει δασμό 15% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ -το μισό του ποσοστού που απειλούσε να επιβάλει ο Τραμπ- και ως αντάλλαγμα η Ευρώπη θα αγοράζει περισσότερη αμερικανική ενέργεια και θα μειώσει τους φόρους σε ορισμένες εισαγωγές.

Μετά από ιδιωτικές συνομιλίες στο γήπεδο γκολφ Turnberry του Τραμπ στη Σκωτία, η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «τεράστια», ενώ ο Τραμπ δήλωσε ότι θα φέρει τις ΗΠΑ και την ΕΕ «πιο κοντά».

Η συμφωνία θα απαιτήσει την έγκριση και των 27 μελών της ΕΕ, καθένα από τα οποία έχει διαφορετικά συμφέροντα και επίπεδα εξάρτησης από τις εξαγωγές αγαθών προς τις ΗΠΑ.

Παρόλο που κανένα κράτος-μέλος δεν έδειξε ότι προτίθεται να εμποδίσει την έναρξη ισχύος της, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πανηγύρισαν ιδιαίτερα.

Ο Μερτς προειδοποίησε ότι οι οικονομίες τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ευρώπης θα επηρεαστούν αρνητικά, αλλά δήλωσε επίσης ότι η διαπραγματευτική ομάδα των Βρυξελλών «δεν θα μπορούσε να περιμένει ότι θα πετύχει κάτι περισσότερο» απέναντι σε έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που είναι αποφασισμένος να εξισορροπήσει τις σχέσεις με τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους.

Ο Μπαϊρού ήταν πιο καταδικαστικός, γράφοντας στο Χ: «Είναι μια σκοτεινή ημέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, ενωμένη για να επιβεβαιώσει τις κοινές της αξίες και να υπερασπιστεί τα κοινά της συμφέροντα, παραδίδεται στην υποταγή».

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, στενός σύμμαχος του Τραμπ, δήλωσε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ «”έφαγε” τη φον ντερ Λάιεν για πρωινό».

Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, δήλωσε ότι θα την υποστηρίξει «χωρίς κανένα ενθουσιασμό».

Υπήρξε, πάντως, κάποια ανακούφιση στην Ευρώπη που επιτεύχθηκε μια συμφωνία, όπως σημειώνει το BBC. Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας δήλωσε ότι θα προσφέρει «την αναγκαία προβλεψιμότητα», ενώ ο Ιρλανδός υπουργός Εμπορίου, Σάιμον Χάρις, δήλωσε ότι φέρνει τη βεβαιότητα «που είναι απαραίτητη για τις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις».

Υπερασπιζόμενος τους όρους της συμφωνίας σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε ότι ήταν η «καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσαμε να επιτύχουμε υπό πολύ δύσκολες συνθήκες». Επεσήμανε επίσης τις επιπτώσεις στην ασφάλεια που έχει η διατήρηση εγκάρδιων εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία. Η διασφάλιση ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ήταν «ευθυγραμμισμένες στα γεωπολιτικά ζητήματα του σήμερα», είπε, «είχε ένα πρόσθετο τίμημα».

Τις εβδομάδες που προηγήθηκαν των τελικών συνομιλιών ΕΕ-ΗΠΑ είχε αυξηθεί η διάθεση ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών να εντείνουν την πίεση στον Τραμπ με τη χρήση των λεγόμενων μέτρων κατά του εξαναγκασμού, τα οποία θα εμπόδιζαν την πρόσβαση των αμερικανικών επιχειρήσεων στις ευρωπαϊκές αγορές.

Όμως, με την απειλή δασμών 30%, η ΕΕ συνήψε μια συμφωνία για λογαριασμό των μελών της, η οποία θα συνεχίσει να επιφέρει οικονομικό πλήγμα, αλλά λιγότερο σοβαρό από αυτό που φοβόταν όταν ο Τραμπ αρχικά απείλησε με φόρους στις εισαγωγές.

Η φον ντερ Λάιεν είχε προσπαθήσει την Κυριακή να παρουσιάσει τη συμφωνία ως επιτυχία, αλλά τη Δευτέρα ακόμα και ο ηγέτης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματός της, Μάνφρεντ Βέμπερ, τη χαρακτήρισε ως «έλεγχο ζημιών».

Ενώ το γενικό περίγραμμα της συμφωνίας έχει συμφωνηθεί, οι λεπτομέρειές της θα οριστικοποιηθούν μετά από τεχνικές συνομιλίες.

Ελάχιστα ενθουσιώδεις και οι αντιδράσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού

Οι αρχικές αντιδράσεις των επιχειρήσεων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ήταν ομοίως ελάχιστα ενθουσιώδεις. Το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικού Εμπορίου, που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι κάθε συμφωνία που αποφεύγει έναν εμπορικό πόλεμο αποτελεί «ευπρόσδεκτη πρόοδο».

Ωστόσο, προειδοποίησε ότι τα όποια «βραχυπρόθεσμα οφέλη» από έναν δασμό 15% θα μπορούσαν τελικά να αφήσουν τις ΗΠΑ «απομονωμένες από έναν σημαντικό σύμμαχο και να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη μακροπρόθεσμα».

Το προηγούμενο καθεστώς χωρίς δασμούς, όπως είπε, είχε επιτρέψει σε βιομηχανίες όπως η αεροδιαστημική και η φαρμακοβιομηχανία να ευδοκιμήσουν «και στις δύο πλευρές».

Το αρχικό πλαίσιο της συμφωνίας «αφήνει στη θέση του μια σειρά από ανησυχητικές πολιτικές της ΕΕ», ανέφερε, μεταξύ των οποίων αυτό που αποκάλεσε «διακριτική ψηφιακή ατζέντα» και «άδικες πολιτικές επιστροφής φαρμακευτικών προϊόντων».