Αρκετοί από αυτούς με τους οποίους ήρθα σε επικοινωνία με σκοπό να εξυπηρετήσω τις πολυακουσμένες και απολύτως τετριμμένες «ανάγκες του ρεπορτάζ», φάνηκαν να διαφωνούν σε πολλά. Διαφωνία που εδράζεται κυρίως στα αίτια που οδήγησαν σε κρίση τη σχέση της Αθηνάς Ωνάση με το Βραζιλιάνο ζεν πρεμιέ, Αλβάρο ντε Μιράντα Νέτο. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης Όλοι όμως, ακόμα και εκείνοι οι οποίοι προτίμησαν να μην αναφέρουν οτιδήποτε επωνύμως, συναντώνται σε έναν κοινό τόπο. Ότι η εγγονή του Αριστοτέλη Ωνάση, ήταν και παραμένει παντελώς αποκομμένη από την ελληνική πραγματικότητα και από οτιδήποτε θα μπορούσε να τη συνδέει με την Ελλάδα. Ανάλογη είναι και η άποψη της Κικής Φερούδη-Μουτσάτσου. Εργάστηκε στην Ολυμπιακή από το 1966 έως το 1995 και ήταν η ιδιαιτέρα γραμματέας του Ωνάση. Ωστόσο η σχέση που τη συνέδεε με την οικογένεια δεν ήταν μόνο επαγγελματική. Η αδερφή του Ωνάση, Άρτεμις Γαρυφαλλίδου, ήταν κουμπάρα στο γάμο της. Μάλιστα η σχέση της με το μεγιστάνα ήταν τόσο στενή που εκείνος της ζήτησε να βαφτίσει τον πρωτότοκο γιο της, Αλέξανδρο. Πλέον ζει μεταξύ Αθήνας και Σαντορίνης. Μιλήσαμε λίγο πριν φύγει για το νησί, όπου διατηρεί δικό της ξενοδοχείο στην Οία.

onasis5-moutsatsou
Η Κική Φερούδη-Μουτσάτσου
Η αφηγηματικότητά της δεν μου επέτρεψε να της κάνω παρά ελάχιστες ερωτήσεις. Και μία από τις πρώτες τις προτάσεις της ήταν περί ευτυχίας, σε μια προσπάθεια να μου περιγράψει τη σχέση της Αθηνάς με την οικογένειά της, και πώς αυτή καθόρισε την πορεία της. «Ο κάθε άνθρωπος την ευτυχία την αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Έτσι και ο Ωνάσης είχε στο μυαλό του την ευτυχία και την αγάπη, παρέχοντας στην οικογένειά του τα πάντα», περιγράφει η κυρία Μουτσάτσου.

Η Χριστίνα, ο Αλέξανδρος και οι… διέξοδοι

onasis4 «Δυστυχώς όμως δεν είχε όμως τον καιρό να βρίσκεται συχνά κοντά στους δικούς του ανθρώπους. Αυτό ίσως ήταν κάτι που δημιούργησε ανασφάλεια στα παιδιά και εκδηλώθηκε πιο έντονα στη Χριστίνα. Αντιθέτως, ο Αλέξανδρος ζητούσε -όντας περισσότερο ώριμος- και λάμβανε κάθε μήνα, επάξια, το μισθό του, ως εργαζόμενος στην Ολυμπιακή Αεροπλοΐα. Αυτή ήταν η πιο σημαντική διέξοδος για εκείνον. Διέξοδο στην απουσία των γονέων του αποτέλεσε επίσης η σχέση του με τη Φαιόνα φον Τύσεν, η οποία ήταν 14 χρόνια μεγαλύτερή του. Εκείνη ήταν η μητέρα, η φίλη, η σύντροφός του. Μία γυναίκα που τον γέμιζε», όπως λέει. Σύμφωνα με την Κική Μουτσάτσου, ο Αλέξανδρος δεν άλλαξε ποτέ. Τα χρήματα δεν μετέβαλαν ούτε στιγμή την ιδιοσυγκρασία του ή τη συμπεριφορά του. Μιλώντας για τη Χριστίνα Ωνάση, σκιαγραφεί μία προσωπικότητα περισσότερο ευαίσθητη από τον αδερφό της. «Ήταν εκδηλωτική και ξεσπούσε συχνά. Άλλοτε γελούσε, άλλοτε έκλαιγε. Ζήσαμε στο ίδιο γραφείο και τη θυμάμαι να προσπαθεί διαρκώς να καλύψει τα κενά της, κάτι που δεν κατάφερε ποτέ. Παντρεύτηκε τον Τζόζεφ Μπόλκερ, περισσότερο για να προσελκύσει την προσοχή του πατέρα της, τον οποίο λάτρευε. Γενικότερα έκανε πράγματα από καθαρή αντίδραση, για να αποσπάσει το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός της. Όπως ακριβώς κάνουν τα μικρά παιδιά. Πολλές φορές ετοιμαζόταν να πάει βόλτα με τους φίλους της κι ενώ ήμαστε στο καθιστικό του σπιτιού της Γλυφάδας, κατέβαινε ξαφνικά κλαμένη, λέγοντας: “Δεν θα πάω, ξέρω ότι δεν με αγαπούν…”».

Οι γάμοι της Χριστίνας

Η προσωπική ζωή της Χριστίνας ήταν ταραχώδης. Παντρεύτηκε 4 φορές, ενώ λίγο πριν τον 5ο της γάμο βρέθηκε νεκρή στο Τορτουγκίτας της Αργεντινής. Επίσημη αιτία θανάτου της: έμφραγμα του μυοκαρδίου. «Παντρεύτηκε αρκετές φορές για να μπορέσει να αποκτήσει ένα παιδί», λέει η κυρία Μουτσάτσου. «Ήθελε να έχει κάτι δικό της. Να είναι κτήμα της. Ο πρώτος γάμος με τον Μπόλκερ θα έλεγα ότι ήταν κυρίως μία προσπάθεια να βρει στο πρόσωπό του τον πατέρα της, καθώς εκείνος ήταν κατά 27 χρόνια μεγαλύτερός της. Στη συνέχεια έκανε αρκετούς αποτυχημένους γάμους, σε μια προσπάθεια να αποκτήσει το δικό της παιδί. Τελικά, το παιδί που τόσο ήθελε, της το χάρισε ο Τιερί Ρουσέλ, ο οποίος μπορώ να σας πω ότι δεν ήταν και ο καλύτερος σύζυγος. Παρόλα αυτά η Χριστίνα υπέμενε τα πάντα, καθώς στο πρόσωπό του έβλεπε τον πατέρα του παιδιού της. Τον λάτρευε». onasis2

Και ο θάνατος

Η Χριστίνα Ωνάση βρέθηκε νεκρή μέσα στη μπανιέρα της. Κάποιοι πέρα από την επίσημη αιτία θανάτου, προέβαλαν το ενδεχόμενο λήψης βαρβιτουρικών χαπιών. Θυμίζουμε ότι και ο θάνατος της μητέρας της, Τίνας Λιβανού, η οποία πέθανε επίσης ένα χρόνο μετά το θάνατο του Αλέξανδρου Ωνάση, αποδόθηκε στη χρήση χαπιών. «Ο θάνατός της παραμένει μεγάλο μυστήριο έως και σήμερα. Κι αυτό γιατί εκείνο τον καιρό ήταν πολύ ευτυχισμένη για να μπορέσει κανείς να υποστηρίξει ότι πήρε χάπια. Έτσι, κανένας από τους οικείους της δεν πίστεψε ότι ευθύνονταν τα βαρβιτουρικά ή η κακή της ψυχολογική κατάσταση. Η Χριστίνα μάλιστα επρόκειτο να παντρευτεί τον Χόρχε (Γιώργο) Τσολμεκτσόγλου, πρόεδρο της ελληνικής παροικίας του Μπουένος Άιρες, αδερφό της καλύτερής της φίλης, Μαρίνας. Παράλληλα περίμενε την κόρη της, Αθηνά, να την επισκεφθεί. Είχε χάσει κιλά, ήταν υπέροχη θυμάμαι. Καλύτερα από ποτέ», συνεχίζει την περιγραφή της η κυρία Μουτσάτσου.

Η Αθηνά

Όπως λέει, μετά το θάνατό της Χριστίνας, η Αθηνά έμεινε μόνη με τον πατέρα της. «Εκείνος μεγάλωσε την κόρη του με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε εκείνη να μη γνωρίζει την καταγωγή της και φυσικά να μην δεθεί συναισθηματικά με την οικογένειά της και την Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι ζούσαν τόσο η Καλλιρόη Πατρονικόλα, όσο και η άλλη της θεία, Μερόπη Κονιαλίδου, ο Ρουσέλ φρόντισε να την αποκόψει σταδιακά από το οικογενειακό της περιβάλλον, λόγω της μεγάλης κόντρας που είχε με το Ίδρυμα Ωνάση». «Είναι χαρακτηριστικό πως η διαθήκη του παππού της προέβλεπε πως εάν η Αθηνά δεν μάθαινε Ελληνικά και δεν φερόταν ως Ελληνίδα, δεν επρόκειτο να γίνει ποτέ πρόεδρος του Ιδρύματος. Γι’ αυτό και δεν τέθηκε ποτέ επικεφαλής του».

Χριστίνα και Αλβάρο

onasis3 «Όντας πλέον αποκομμένη από τη χώρα της και το οικογενειακό της περιβάλλον, γνώρισε 11 χρόνια πριν τον Αλβάρο. Το κορίτσι αυτό δεν ένιωσε ποτέ τη θαλπωρή και τη ζεστασιά της πραγματικής οικογένειας. Ο Αλβάρο είχε ήδη ένα γάμο και ένα παιδί, τον ερωτεύτηκε και αποφάσισε να μείνει στη Βραζιλία». Όπως σημειώνουν πάντως άνθρωποι που γνωρίζουν τη σχέση τους, η Αθηνά βρήκε στο πρόσωπο του Βραζιλιάνου αυτά που ακριβώς ζητούσε: Έρωτα, ασφάλεια και ενασχόληση με την ιππασία.

Η εκποίηση των σπιτιών στην Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά την απόσταση που πάντοτε χώριζε τη διάδοχο του Ωνάση με τη χώρα της, η Κική Φερούδη Μουτσάτσου, φέρνει ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα: «Το γεγονός ότι η Αθηνά εκποίησε τα σπίτια της οικογένειας, μετατρέποντάς τα σε οικόπεδα, δείχνει το πόσο δεν την ενδιέφερε να κρατήσει οτιδήποτε τη συνέδεε με την Ελλάδα. Αυτό που με πονάει περισσότερο όμως, καθώς εκεί πέρασα πολλά βράδια με χαρές, λύπες, αλλά και όλα όσα συνέβαιναν κατά καιρούς, είναι όταν είδα τα σπίτια να γίνονται οικόπεδα. Η ίδια η Αθηνά δεν μπόρεσε ποτέ να αντιδράσει στα όσα συνέβαιναν. Δεν ήταν συναισθηματικά δεμένη με τίποτα. Γι’ αυτό και πούλησε ακόμα και το Σκορπιό». «Ο Ρουσέλ την είχε επηρεάσει καθοριστικά. Από την άλλη πλευρά κανένας από το Ίδρυμα δεν ενδιαφέρθηκε να ευαισθητοποιήσει την Αθηνά σε σχέση με την Ελλάδα και την περιουσία της. Και γιατί να το έκαναν άλλωστε;», αναρωτιέται ρητορικά η ιδιαιτέρα του Ωνάση. onasis6-athina

Η απουσία ενός παιδιού και πώς επηρέασε το ζευγάρι

Για την Κική Μουτσάτσου, ο παράγοντας που έφερε τη μεγαλύτερη φθορά στο ζευγάρι ήταν η έλλειψη ενός παιδιού. «Μετά από 10 χρόνια η Αθηνά δεν έκανε παιδί, παρά το γεγονός ότι το ήθελε διακαώς. Θα καταλάβετε καλύτερα πόσο το επιθυμούσε, αν σας πω ότι λάτρευε την κόρη του Αλβάρο, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν δικό της παιδί. Ξέρουμε άλλωστε ότι κατά κανόνα όταν δεν υπάρχει ένα παιδί να δέσει το ζευγάρι, η σχέση ξεφτίζει. Εάν υπήρξαν κι άλλοι παράγοντες που τους οδήγησαν στο χωρισμό δεν το γνωρίζω. Όπως και αν το δούμε σε τελική ανάλυση, το DNA της Αθηνάς καθορίζει τη θέλησή της. Κι εκείνη θέλει να είναι Ελληνίδα. Το είναι της δεν παύει να της υπαγορεύει την καταγωγή της. Όπου και αν βρεθεί, με όποιον και αν βρεθεί, ό,τι και να κάνει. Το γεγονός εξάλλου ότι μεγάλωσε αποκομμένη και όχι με τους πραγματικούς συγγενείς της, δεν είναι δική της ευθύνη».

Ομοιότητες και διαφορές μητέρας-κόρης, ο Ωνάσης και η υποτιθέμενη κατάρα

Στο τέλος ζητάω από την κυρία Μουτσάτσου να παραλληλίσει τις προσωπικότητες μητέρας και κόρης: «Η Αθηνά σε αντίθεση με τη μητέρα της δεν παντρεύτηκε από αντίδραση, αλλά από έρωτα. Παρόλ’ αυτά και η ίδια είναι παρορμητική όπως ήταν και η μητέρα της, γεγονός που απέδειξε με τη φυγή της στη Βραζιλία και το γάμο της με τον Αλβάρο. Από την άλλη, το γεγονός ότι ο Ωνάσης ήταν αυτός που ήταν, δακτυλοδεικτούμενος, είναι γεγονός. Κι αυτό επηρέασε και τη ζωή της οικογένειάς του. Όπως συμβαίνει με όλους τους επιφανείς. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ακολουθεί κάποια κατάρα την Αθηνά, όπως συνηθίζουν απερίσκεπτα να λένε κάποιοι. Όσο για τον Ωνάση; Ήταν ένας άνθρωπος που δεν έπαιρνε ποτέ προφυλάξεις. Δεν είχε σωματοφύλακες. Παρά μόνο δύο αστυφύλακες στη Συγγρού και στην Όθωνος. Όταν εκείνος ερχόταν με την Cadillac, έπαιρναν την τσάντα του για να την ανεβάσουν στο γραφείο του. Κυρίως ήθελε να προφυλάξει τους εργαζόμενους. Φανταστείτε ότι είχε τοποθετήσει προστατευτικές μεμβράνες στα τζάμια, καθότι είχαμε δεχτεί απειλές και δεν ήθελε να μας βλέπουν είτε από το εγκαταλειμμένο κτίριο του ΦΙΞ που βρισκόταν απέναντι στα γραφεία, είτε από το δρόμο. Ο Ωνάσης δεν ήταν ποτέ φοβητσιάρης. Δεν τον ένοιαζε για τη ζωή του. Δεν υπολόγιζε τίποτα». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend