Τελευταία στη χώρα μας δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατασκευή κτιρίων, αλλά και στην τροποποίηση υφισταμένων, τα οποία να είναι ενεργειακά αποδοτικά. Πρόκειται για απόλυτα δικαιολογημένη δραστηριότητα, μια και τα κτίρια ευθύνονται για το 1/3 της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας.

Η φιλική προς το περιβάλλον απόδοση των κτιρίων επιτυγχάνεται κυρίως με κατάλληλη μόνωση στους τοίχους, η οποία επιτρέπει τη διατήρηση της επιθυμητής θερμοκρασίας στο εσωτερικό τους, με αποτέλεσμα την ιδιαίτερη μειωμένη χρήση κλιματιστικών, καλοριφέρ κτλ.

Η σύγχρονη τεχνολογία έχει προχωρήσει στην κατασκευή ειδικών θερμομονωτικών τοίχων από νέα υλικά, όπως πανέλα με θερμομονωτικά υλικά και εξωτερική επένδυση από τσιμεντοσανίδα ή εκτοξευόμενο σκυρόδεμα, τα οποία αναμφισβήτητα βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας, δεν παρουσιάζουν όμως την ίδια αντισεισμική συμπεριφορά με την παραδοσιακή τοιχοποιία από τούβλα. Είναι γνωστό ότι η συμπεριφορά των κτιρίων σε σεισμό επηρεάζεται ιδιαίτερα από την τοιχοποιία. Μια καλοδομημένη τοιχοποιία μπορεί κυριολεκτικά να «σώσει» ένα κτίριο από σεισμό. Αντίθετα, μια κακοδομομένη και χωρίς κατάλληλες αντισεισμικές λεπτομέρειες όχι μόνο δεν ευνοεί την αντοχή του κτιρίου σε σεισμό, αλλά πολλές φορές συμβάλλει σε καταρρεύσεις κτιρίων, με τραγικές συνέπειες.

Ανεπαρκείς μελέτες

Πολλά από αυτά τα ενεργειακά αποδοτικά συστήματα τοιχοποιίας, συνήθως πανέλα, τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη στη χώρα μας κυρίως στα προκατασκευασμένα σπίτια με επιταχυνόμενους ρυθμούς στα πολυώροφα κτίρια, δεν έχουν μελετηθεί για να «βοηθούν» ή τουλάχιστον να μην επιβαρύνουν την κατασκευή στο σεισμό. Τα συστήματα αυτά, εξαιτίας του βάρους τους, αλλά κυρίως εξαιτίας της δυσκαμψίας και της αντοχής τους, αλλάζουν τη σεισμική συμπεριφορά του κτιρίου. Αυτές οι αλλαγές, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλες, δεν λαμβάνονται, κατά κανόνα, υπόψη στη μελέτη του κτιρίου και ως εκ τούτου μπορούν να προκαλέσουν δυσάρεστες εκπλήξεις σε περίπτωση σεισμού, όπως στροφή του κτιρίου, βλάβες στα υποστυλώματα, στις δοκούς και στις πλάκες, ακόμη και μερική ή ολική κατάρρευση.

Το πρόβλημα οφείλεται κατά κύριο λόγο: α) στη συμπεριφορά του συστήματος των υλικών που αποτελούν τα πανέλα, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει μελετηθεί στο σεισμό, β) στις συνδέσεις των πανέλων με τα δοκάρια και τα υποστυλώματα και για γ) στα ανοίγματα, όπως παράθυρα και πόρτες, που κατασκευάζονται μέσα στα πανέλα.

Κάθε τοιχοποιία που δεν είναι συμβατική-παραδοσιακή πρέπει να μελετηθεί πριν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή, ιδιαίτερα στη χώρα μας, που δυστυχώς, έχει τη μεγαλύτερη σεισμικότητα στην Ευρώπη και μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο αφενός θα εκμεταλλευτούμε την αδιαμφισβήτητη ενεργειακή αποδοτικότητα των «πράσινων» τοιχοποιιών και αφετέρου θα βελτιώσουμε την αντισεισμική θωράκιση των κτιρίων.

Τα θέματα αυτά έχουν απασχολήσει πολλές χώρες με προβλήματα σεισμού, όπως τη γειτονική μας Ιταλία, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Στο Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ (www.lee.civil.ntua.gr) γίνεται τελευταία πειραματική έρευνα για την αντισεισμική συμπεριφορά τέτοιων συστημάτων. Η πρόσφατη εμπειρία μας δείχνει ότι το θέμα αυτό έχει αρχίσει να ευαισθητοποιεί και τον ελληνικό κατασκευαστικό χώρο.

* Του Κων/νου Σπυράκου
Καθηγητής Αντισεισμικών Κατασκευών, επικεφαλής του Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.