Σαν σήμερα 11 Μαΐου: Η νίκη της ΕΡΕ και η έκπληξη της ΕΔΑ στις εκλογές του 1958

Στις 11 Μαΐου 1958, η Ελλάδα οδηγείται στις κάλπες, σε ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας, μετά από την παραίτηση κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησης Καραμανλή και την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Την ώρα που όλα έδειχναν πως οι συσχετισμοί δεν θα άλλαζαν, η κάλπη βγάζει ένα αποτέλεσμα που αιφνιδιάζει: η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ) επικρατεί μεν με 41,16%, αλλά η μεγάλη είδηση είναι η άνοδος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 24,42% και 79 έδρες – ένα ποσοστό-σοκ για την εποχή.

Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής Βουλής που ένα αριστερό κόμμα –με πολιτικούς δεσμούς με το εκτός νόμου ΚΚΕ– καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση, μπροστά από το Κόμμα Φιλελευθέρων, το οποίο περιορίζεται στο 20,67% και μόλις 36 έδρες, πληρώνοντας τις εσωτερικές του αντιθέσεις και την εκλογική τακτική της συγκυβέρνησης με την ΕΡΕ.

Οι εκλογές διεξάγονται με το ΚΚΕ παράνομο, χιλιάδες αγωνιστές στις εξορίες και τις μυστικές υπηρεσίες να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις. Στην επαρχία, παρακρατικοί τρομοκρατούν ανοιχτά ψηφοφόρους της Αριστεράς. Η δολοφονία του 70χρονου εκλογικού αντιπροσώπου Ι. Θωμόπουλου της ΕΔΑ στη Ρητίνη Κατερίνης είναι το πιο σκληρό δείγμα της εποχής. Η ΕΔΑ αντέχει. Και όχι μόνο αυτό – θριαμβεύει στις εργατικές γειτονιές και τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως στη Β’ Πειραιά (60,8%), στη Β’ Αθήνας (46,3%), στη Θεσσαλονίκη (43,4%) και σε πολλές ακόμη περιοχές με λαϊκά χαρακτηριστικά.

Το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής –συμφωνία της ΕΡΕ με τους Φιλελευθέρους– είχε σχεδιαστεί για να εμποδίσει την άνοδο της Αριστεράς. Κι όμως, το αποτέλεσμα ήταν το αντίθετο. Η ψήφος λειτουργεί ως σιωπηλή τιμωρία, ως μήνυμα αντίστασης των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στο μετεμφυλιακό κράτος του αποκλεισμού, της φτώχειας και της μετανάστευσης.

Σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα στοιχεία και δημοσιογραφικές πηγές, όπως το βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας», η CIA είχε εμπλακεί ενεργά στην προεκλογική περίοδο, διαθέτοντας κονδύλια σε «φιλικά» κόμματα και υποψηφίους, υπό τις εντολές του Άλεν Ντάλες. Όμως ούτε αυτά απέτρεψαν τη δυναμική της ΕΔΑ.

Η νίκη της ΕΡΕ διατήρησε την κυβερνητική σταθερότητα, αλλά η ΕΔΑ ανέτρεψε το αφήγημα της “τελειωμένης Αριστεράς”. Οι ΗΠΑ, το Παλάτι και το πολιτικό κατεστημένο αντιμετώπισαν μια νέα πραγματικότητα. Η ψήφος του 1958 λειτούργησε σαν τεκμήριο κοινωνικής αφύπνισης, φέρνοντας τον εμφύλιο διχασμό εντός Κοινοβουλίου και όχι μόνο στα χωριά της επαρχίας.

Η ενίσχυση της Αριστεράς οδήγησε, μεσοπρόθεσμα, σε συσπείρωση του Κέντρου και σε αυστηροποίηση των μηχανισμών καταστολής, στοιχείο που θα κλιμακωθεί μέσα στην επόμενη δεκαετία και θα οδηγήσει, τελικά, στη Χούντα των Συνταγματαρχών το 1967.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

330: Το Βυζάντιο μετονομάζεται σε Νέα Ρώμη και ανακηρύσσεται πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ τον Μέγα. Χτισμένη πάνω στην αρχαία αποικία των Μεγαρέων και απλωμένη σε επτά λόφους, η πόλη θα μείνει στην Ιστορία ως Κωνσταντινούπολη, κέντρο του χριστιανισμού και του βυζαντινού πολιτισμού για περισσότερους από δώδεκα αιώνες.

1812: Δολοφονείται ο Βρετανός πρωθυπουργός Σπένσερ Πέρσιβαλ από τον Τζον Μπέλινγκαμ, καθώς εισέρχεται στη Βουλή των Κοινοτήτων. Είναι ο μόνος πρωθυπουργός στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου που δολοφονήθηκε, με τον δράστη να ισχυρίζεται ότι έδρασε από προσωπική εκδίκηση για οικονομική αδικία.

1857: Στο πλαίσιο της Ινδικής Εξέγερσης του 1857, οι Ινδοί επαναστάτες καταλαμβάνουν το Δελχί από τους Βρετανούς, σηματοδοτώντας μία από τις πρώτες μεγάλες νίκες κατά της αποικιοκρατίας. Η εξέγερση, που ξεκίνησε ως ανταρσία των Ινδών στρατιωτών της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών, εξελίχθηκε σε μαζικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα κατά της βρετανικής κυριαρχίας.

1891: Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Ιαπωνία, ο διάδοχος του ρωσικού θρόνου, μετέπειτα τσάρος Νικόλαος Β΄, δέχεται δολοφονική επίθεση από Ιάπωνα αστυνομικό με σπαθί. Η επίθεση αποτυγχάνει χάρη στην παρέμβαση του πρίγκιπα Γεωργίου της Ελλάδας, που τον σώζει χτυπώντας τον δράστη με το μπαστούνι του. Το περιστατικό, γνωστό ως «συμβάν της Οτσού», παραλίγο να τινάξει τις ρωσοϊαπωνικές σχέσεις στον αέρα.

1894: Ξεσπά μεγάλη απεργία στο εργοστάσιο κατασκευής βαγονιών «Πούλμαν» στο Ιλινόις.

1910: Ο κομήτης Χάλεϊ πλησιάζει για πρώτη φορά τη Γη από το 1835, προκαλώντας μαζικό πανικό και σενάρια καταστροφής. Αστρολόγοι και μελλοντολόγοι μιλούν για το τέλος του κόσμου, ενώ ο Άλμπερτ Αϊνστάιν καθησυχάζει με τον δικό του τρόπο: «Αν δεν πέσει, θα επιβεβαιωθώ. Αν πέσει, δεν θα υπάρχει κανείς να μου το πει». Το πέρασμα του κομήτη, τελικά, αποδείχθηκε εντυπωσιακό αλλά ακίνδυνο.

1926: Με διάταγμα του Θεόδωρου Πάγκαλου απαγορεύεται στις γυναίκες να φορούν κοντές φούστες. Η απόφαση, που προκαλεί ειρωνικά σχόλια στον Τύπο, εντάσσεται στο αυταρχικό πλαίσιο της δικτατορίας Πάγκαλου, η οποία είχε επιβληθεί με πραξικόπημα λίγους μήνες νωρίτερα και θα ανατραπεί τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς από τον Γεώργιο Κονδύλη.

1927: Ιδρύεται στο Hollywood η Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών των ΗΠΑ, που από το 1929 και μετά απονέμει κάθε χρόνο τα κινηματογραφικά Βραβεία Όσκαρ.

1944: Εκτελούνται από τους ναζί οκτώ αντιστασιακοί νέοι 20-30 ετών στο Καΐστρι, συνοικία της Θεσσαλονίκης, μεταξύ Ξηροκρήνης και Επταλόφου, αφήνοντας πίσω μία από τις πιο σκοτεινές στιγμές της Κατοχής στην πόλη.

1949: Με 37 ψήφους υπέρ και 12 κατά, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφασίζει την ένταξη του Ισραήλ στον Οργανισμό, αναγνωρίζοντας διεθνώς το νεοσύστατο κράτος.

1958: Η ΕΡΕ και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κερδίζουν τις εκλογές με ποσοστό 41,16%, ενώ η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση με εντυπωσιακό 24,42%, σηματοδοτώντας σημαντική ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό.

1960: Πράκτορες της Μοσάντ απαγάγουν τον φυγά ναζιστή Άντολφ Άιχμαν στο Μπουένος Άιρες, σε μια μυστική επιχείρηση που συγκλονίζει τη διεθνή κοινή γνώμη. Ο Άιχμαν, από τους βασικούς οργανωτές του Ολοκαυτώματος, είχε διαφύγει μετά τον πόλεμο στην Αργεντινή. Η μεταφορά του στο Ισραήλ και η μετέπειτα δίκη του το 1961 θα αποκαλύψουν για πρώτη φορά με τόση λεπτομέρεια τη φρίκη της «Τελικής Λύσης».

1963: Ισχυρή έκρηξη καταστρέφει ολοσχερώς κτίριο του εργοστασίου εκρηκτικών της ΕΛΒΙΕΜΕΚ στο Σχηματάρι Βοιωτίας, σκοτώνοντας εννέα άτομα και προκαλώντας σοκ στην τοπική κοινωνία.

1964: Ένταση στην Κύπρο με τη δολοφονία δύο Ελλήνων αξιωματικών και του γιου του αστυνομικού διευθυντή της Λευκωσίας στην Αμμόχωστο, από Τουρκοκύπριους, καθώς είχαν εισέλθει κατά λάθος στην τουρκική συνοικία.

1967: Η χούντα των συνταγματαρχών συλλαμβάνει τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον φυλακίζει στις φυλακές Αβέρωφ, στο πλαίσιο των μαζικών διώξεων κατά πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος. Η κράτησή του προκαλεί έντονες διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχία για τη ζωή του, με πλήθος προσωπικοτήτων και οργανώσεων να ζητούν την απελευθέρωσή του.

1985: Φονική πυρκαγιά ξεσπά στη διάρκεια αγώνα της Μπράντφορντ Σίτι, με τραγικό απολογισμό 56 νεκρούς και πάνω από 265 τραυματίες, μία από τις πιο μαύρες μέρες στα ευρωπαϊκά γήπεδα.

1987: Ξεκινά στη Λυών η δίκη του Κλάους Μπάρμπι, διαβόητου αξιωματικού της Γκεστάπο, γνωστού ως «Χασάπης της Λυών». Ο Μπάρμπι, υπεύθυνος για βασανιστήρια, εκτελέσεις και μαζικές απελάσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής στη Γαλλία, είχε διαφύγει επί δεκαετίες στη Λατινική Αμερική με τη βοήθεια δικτύων διαφυγής ναζί. Η δίκη του αποτελεί ορόσημο στη διεθνή αναμέτρηση με τα εγκλήματα του ναζισμού.

1990: Πεθαίνει σε ηλικία 55 ετών ο Στράτος Διονυσίου, κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής, με φωνή που σημάδεψε το ελληνικό πεντάγραμμο και τραγούδια που έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη των θαυμαστών του.

1995: Στο Ζαΐρ ξεσπά επιδημία Έμπολα, με τουλάχιστον 90 νεκρούς, προκαλώντας παγκόσμιο συναγερμό για έναν από τους πιο φονικούς ιούς.

2010: Παραιτείται ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, και τον διαδέχεται ο Ντέιβιντ Κάμερον, σηματοδοτώντας την επιστροφή των Συντηρητικών στην εξουσία μετά από 13 χρόνια.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Αργύριος, Αργυρία, Αρμόδιος, Κύριλλος, Μεθόδιος, Μεθοδία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας