Το πλήρες προσχέδιο του ειρηνευτικού σχεδίου 20 σημείων που υποστηρίζεται από την Ουκρανία και τις ΗΠΑ -έπειτα από εβδομάδες διαπραγματεύσεων- αποκάλυψε το πρωί της Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχοντας ως στόχο τον τερματισμό του πολέμου.
Το αρχικό σχέδιο 28 σημείων, το οποίο ουσιαστικά πίεζε την Ουκρανία να παραδοθεί, έχει αναμορφωθεί σε ένα πλαίσιο 20 σημείων, το οποίο παρουσίασε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους.
Επιπλέον, έχει αναπτυχθεί ένα προσχέδιο τριμερούς εγγύησης ασφάλειας μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρώπης, καθώς και μια διμερή συμφωνία ασφάλειας μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ. Ένα ακόμη έγγραφο μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον επικεντρώνεται στη συνεργασία στον οικονομικό τομέα και περιγράφεται ως «οδικός χάρτης για την ευημερία της Ουκρανίας».
«Έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο για την τελική διαμόρφωση των εγγράφων», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Οι ΗΠΑ αναμένεται να παραδώσουν σήμερα το προσχέδιο 20 σημείων στη Μόσχα. Εάν εγκριθεί, το τελικό έγγραφο πρέπει να υπογραφεί από τους ηγέτες της Ουκρανίας, των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ρωσίας. Οι υπογράφοντες από την ευρωπαϊκή πλευρά δεν έχουν ακόμη οριστεί, σύμφωνα με το kyivindependent.
Αναλυτικά τα 20 σημεία
1. Οι υπογράφοντες επιβεβαιώνουν ότι η Ουκρανία είναι κυρίαρχο κράτος.
2. Το έγγραφο αποτελεί πλήρη και αδιαμφισβήτητη συμφωνία μη επιθετικότητας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Θα δημιουργηθεί μηχανισμός παρακολούθησης της γραμμής σύγκρουσης με χρήση δορυφορικής μη επανδρωμένης επιτήρησης, εξασφαλίζοντας έγκαιρη ανίχνευση παραβιάσεων.
3. Η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφάλειας.
4. Το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας θα παραμείνει στους 800.000 στρατιωτικούς σε καιρό ειρήνης.
5. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τα ευρωπαϊκά κράτη υπογράφοντες θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις τύπου «Άρθρου 5». Εφαρμόζονται τα εξής:
Α) Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, θα ενεργοποιηθεί συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση και θα επαναληφθούν όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Β) Εάν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία ή ανοίξει πυρ κατά ρωσικού εδάφους χωρίς πρόκληση, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα θεωρηθούν άκυρες. Εάν η Ρωσία ανοίξει πυρ κατά της Ουκρανίας, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα τεθούν σε ισχύ.
Γ) Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας. (Αυτή η διάταξη έχει αφαιρεθεί.)
Δ) Οι προηγούμενες διμερείς συμφωνίες ασφάλειας της Ουκρανίας με περίπου 30 χώρες θα παραμείνουν σε ισχύ.
6. Η Ρωσία θα επίσημοποιήσει τη στάση μη επιθετικότητας προς την Ευρώπη και την Ουκρανία σε όλους τους απαραίτητους νόμους και έγγραφα, επικυρώνοντάς τα από τη Ρωσική Κρατική Δούμα.
7. Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε σαφώς καθορισμένο χρόνο και θα λάβει βραχυπρόθεσμη προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
«Μέχρι σήμερα, ο χρόνος ένταξης της Ουκρανίας αποτελεί διμερή συζήτηση μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, χωρίς επιβεβαίωση από την Ευρώπη προς το παρόν», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί επίσης εγγύηση ασφαλείας για εμάς, και γι’ αυτό θέλουμε να ορίσουμε μια ημερομηνία -πότε θα γίνει. Για παράδειγμα, το 2027 ή 2028».
8. Η Ουκρανία θα λάβει ένα παγκόσμιο πακέτο ανάπτυξης, λεπτομερώς σε ξεχωριστή συμφωνία, που καλύπτει διάφορους οικονομικούς τομείς:
Α) Θα δημιουργηθεί ταμείο ανάπτυξης για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογίας, κέντρων δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης.
Β) Οι ΗΠΑ και οι αμερικανικές εταιρείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για κοινές επενδύσεις στην αποκατάσταση, εκσυγχρονισμό και λειτουργία της υποδομής φυσικού αερίου της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων αγωγών και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων.
Γ) Θα γίνουν κοινές προσπάθειες για την ανοικοδόμηση των περιοχών που πλήττονται από τον πόλεμο, με έμφαση στην αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό πόλεων και κατοικιών.
Δ) Θα δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη υποδομών.
Ε) Θα επεκταθεί η εκμετάλλευση ορυκτών και φυσικών πόρων.
Ζ) Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παρέχει ειδικό πακέτο χρηματοδότησης για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών.
ΣΤ’) Θα δημιουργηθεί ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου, με τον διορισμό κορυφαίου παγκόσμιου οικονομικού εμπειρογνώμονα ως διαχειριστή ευημερίας για την παρακολούθηση της εφαρμογής του στρατηγικού σχεδίου ανάκαμψης και μελλοντικής ευημερίας.
9. Θα δημιουργηθούν αρκετά ταμεία για την αποκατάσταση της ουκρανικής οικονομίας, την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών και για ανθρωπιστικά θέματα, με στόχο τη συγκέντρωση 800 δισ. δολαρίων, το εκτιμώμενο κόστος των ζημιών από τον ρωσικό πόλεμο.
10. Η Ουκρανία θα επιταχύνει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
11. Η Ουκρανία επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παραμείνει μη-πυρηνικό κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων.
12. Έλεγχος του Πυρηνικού Σταθμού Ζαπορίζια και αποκατάσταση του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Κάχοβκα.
Οι ΗΠΑ προτείνουν ο πυρηνικός σταθμός Ζαπορίζια να λειτουργεί από κοινού από Ουκρανία, Ρωσία και ΗΠΑ, με κάθε χώρα να ελέγχει το 33%, και οι ΗΠΑ να είναι ο κύριος επόπτης του σταθμού.
Η Ουκρανία αντιτίθεται στον ρωσικό έλεγχο του σταθμού. Το Κίεβο προτείνει ο σταθμός να διαχειρίζεται από κοινοπραξία ΗΠΑ-Ουκρανίας, όπου το 50% της παραγόμενης ενέργειας θα πηγαίνει σε περιοχές υπό ουκρανικό έλεγχο, ενώ οι ΗΠΑ θα καθορίζουν τη διανομή του άλλου 50%.
«Πιστεύουμε ότι για να συμβούν όλα αυτά και να λειτουργήσουν με ασφάλεια, ο Πυρηνικός Σταθμός Ζαπορίζια, η πόλη Ενερχοντάρ και ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός Κάχοβκα πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν, γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχουν ρωσικά στρατεύματα και πόλεμος εκεί, και δεν υπάρχει το αναγκαίο επίπεδο ασφάλειας», δήλωσε ο Ζελένσκι.
13. Ουκρανία και Ρωσία θα εισάγουν σχολικά μαθήματα που προάγουν την κατανόηση και την ανεκτικότητα μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, καταπολεμούν τον ρατσισμό και τις προκαταλήψεις. Η Ουκρανία θα εγκρίνει τους κανόνες της ΕΕ για τη θρησκευτική ανεκτικότητα και την προστασία των μειονοτικών γλωσσών.
14. Στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσόνε, η γραμμή στρατιωτικών θέσεων την ημερομηνία υπογραφής θα αναγνωριστεί ως de facto μέτωπο.
Α) Για τον καθορισμό των μετακινήσεων στρατευμάτων που απαιτούνται για τον τερματισμό του πολέμου και τη δημιουργία πιθανών «ελεύθερων οικονομικών ζωνών», με τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της από αυτές τις περιοχές.
Β) Η Ρωσία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματα από κατεχόμενα μέρη των περιοχών Ντινιπρόπετροβσκ, Μικολάιβ, Σούμι και Χάρκοβ για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.
Γ) Διεθνείς δυνάμεις θα τοποθετηθούν κατά μήκος της γραμμής του μετώπου για την παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας.
Δ) Τα μέρη συμφωνούν να τηρήσουν τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που επιβάλλουν οι Συμβάσεις της Γενεύης του 1949 και τα πρόσθετά τους, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου οι Ρώσοι θέλουν να αποσυρθούμε από την περιοχή Ντονέτσκ, ενώ οι Αμερικανοί προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να μην αποσυρθούμε γιατί είμαστε αντίθετοι στην απόσυρση», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Ψάχνουν μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ή μια ελεύθερη οικονομική ζώνη, δηλαδή μια μορφή που θα μπορούσε να ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές. Θεωρούμε ότι μια ελεύθερη οικονομική ζώνη είναι μια πιθανή επιλογή για ένα κυρίαρχο κράτος να ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή. Αγωνιστήκαμε για μία μόνο λέξη — ‘πιθανή’. Πιστεύουμε ότι τέτοιες πιθανές οικονομικές ζώνες μπορούν να υπάρξουν», πρόσθεσε.
«Λέμε: αν περιληφθούν όλες οι περιοχές και αν παραμείνουμε εκεί που είμαστε, τότε θα επιτευχθεί συμφωνία. Γι’ αυτό λέει ‘πιθανές ζώνες’ εδώ. Αλλά αν δεν συμφωνήσουμε να ‘παραμείνουμε εκεί που είμαστε’, υπάρχουν δύο επιλογές: είτε συνεχίζεται ο πόλεμος, είτε θα πρέπει να αποφασιστεί κάτι σχετικά με όλες τις πιθανές οικονομικές ζώνες».
15. Η Ρωσία και η Ουκρανία δεσμεύονται να απέχουν από τη χρήση βίας για την αλλαγή εδαφικών διακανονισμών και θα επιλύουν τυχόν διαφορές με διπλωματικά μέσα.
16. Η Ρωσία δεν θα παρεμποδίζει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας από την Ουκρανία για εμπορικούς σκοπούς. Μια ξεχωριστή ναυτική συμφωνία θα διασφαλίζει την ελευθερία πλοήγησης και μεταφορών, με την ρωσικά κατεχόμενη Χερσόνησο Κινμπορν να αποστρατιωτικοποιείται.
17. Δημιουργία ανθρωπιστικής επιτροπής που θα διασφαλίσει τα εξής:
Α) Ανταλλαγή όλων των κρατουμένων με όλους.
Β) Απελευθέρωση όλων των πολιτών που κρατούνται, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και πολιτικών κρατουμένων.
Γ) Λήψη μέτρων για την επίλυση προβλημάτων και την ανακούφιση των θυμάτων της σύγκρουσης.
18. Η Ουκρανία πρέπει να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
19. Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική. Η εφαρμογή της θα παρακολουθείται από το Συμβούλιο Ειρήνης, υπό την προεδρία του Τραμπ. Στην διαδικασία θα συμμετέχουν η Ουκρανία, η Ευρώπη, το ΝΑΤΟ, η Ρωσία και οι ΗΠΑ. Οι παραβιάσεις θα οδηγήσουν σε κυρώσεις.
20. Η εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ αμέσως μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν στη συμφωνία.
Άμεσα οι εκλογές μετά την υπογραφή της συμφωνίας
Ο Ζελένσκι διαβεβαίωσε ότι θα οργανώσει προεδρικές εκλογές μετά την υπογραφή συμφωνίας, η οποία θα βάλει τέλος στον πόλεμο με τη Ρωσία, σύμφωνα με την τελευταία εκδοχή του αμερικανικού σχεδίου.
Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι αυτή η νέα εκδοχή του εγγράφου, η οποία έχει σταλεί στη Μόσχα για σχόλια, προβλέπει ότι «η Ουκρανία οφείλει να οργανώσει εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας».
Διαβεβαίωσε ότι η νέα εκδοχή του αμερικανικού σχεδίου δεν χρειάζεται να εγκαταλείψει επισήμως η Ουκρανία την προοπτική να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, κάτι που αποτελούσε μείζονα απαίτηση της Μόσχας.
«Στο ΝΑΤΟ επαφίεται να αποφασίσει αν επιθυμεί ή όχι να δεχθεί την Ουκρανία μεταξύ των μελών του. Και η επιλογή μας έχει γίνει. Αρνηθήκαμε να αναθεωρήσουμε το ουκρανικό Σύνταγμα ώστε να εγγράψουμε σε αυτό ότι η χώρα δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Ζελένσκι, αναφερόμενος σε μια προηγούμενη εκδοχή που είχε συνταχθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και απαιτούσε από το Κίεβο να δεσμευθεί νομικά ότι δεν θα ενταχθεί στη Συμμαχία.
Ο Ζελένσκι δήλωσε, επίσης, ότι η τελευταία εκδοχή του αμερικανικού σχεδίου προβλέπει πάγωμα του μετώπου στις σημερινές γραμμές και έναρξη συνομιλιών για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένων ζωνών.
«Η γραμμή ανάπτυξης των στρατευμάτων κατά την ημερομηνία αυτής της συμφωνίας είναι η αναγνωριζόμενη ντε φάκτο γραμμή επαφής», δήλωσε ο ίδιος. «Μια ομάδα εργασίας θα συνεδριάσει για να καθορίσει την ανάπτυξη των απαραίτητων δυνάμεων για να μπει τέλος στη σύγκρουση, καθώς και για να ορίσει τις παραμέτρους ενδεχόμενων μελλοντικών ειδικών οικονομικών ζωνών», πρόσθεσε.
Στη συνέχεια, δήλωσε ότι οι Ουκρανοί και Αμερικανοί διαπραγματευτές απέτυχαν να καταλήξουν σε μια μακροπρόθεσμη συναίνεση για τα εδαφικά ζητήματα και ζήτησε το θέμα αυτό να συζητηθεί σε συνάντηση των ηγετών.
«Δεν καταλήξαμε σε κάποια συναίνεση με την αμερικανική πλευρά για το έδαφος του Ντονέτσκ και για τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια», διευκρίνισε ο Ζελένσκι. Δήλωσε «έτοιμος να συναντήσει τις ΗΠΑ σε επίπεδο ηγετών» για να ασχοληθούν με «τα ευαίσθητα ζητήματα», αφού είχε ήδη και στο παρελθόν ζητήσει μια τριμερή συνάντηση με τον ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο Ζελένσκι διαβεβαίωσε ότι η Ουάσινγκτον προτείνει η εκμετάλλευση του πυρηνικού σταθμου της Ζαπορίζια στη νότια Ουκρανία, ο οποίος έχει καταληφθεί από τη Ρωσία, να γίνεται από κοινού από τη Μόσχα, το Κίεβο και την Ουάσινγκτον, τονίζοντας πάντως ότι ο ίδιος είναι αντίθετος σ’ αυτό το ενδεχόμενο.
«Η εκμετάλλευση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια προτείνεται να γίνεται από κοινού από τρεις χώρες: την Ουκρανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία (…) Για την Ουκρανία, αυτό μοιάζει πολύ ανάρμοστο και καθόλου ρεαλιστικό», τόνισε ο Ζελένσκι μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Ο Ουκρανός πρόεδρος διευκρίνισε ότι περιμένει σήμερα απάντηση από τη Ρωσία σχετικά με αυτή την τελευταία εκδοχή του αμερικανικού σχεδίου. «Θα έχουμε την αντίδραση των Ρώσων αφού θα τους μιλήσουν οι Αμερικανοί».
