Το σχέδιο ειρήνης του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για την Ουκρανία περιλαμβάνει μία εγγύηση ασφάλειας βασισμένη στο Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, η οποία θα δεσμεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους συμμάχους να αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε επίθεση κατά της Ουκρανίας ως επίθεση εναντίον ολόκληρης της «διατλαντικής κοινότητας», σύμφωνα με προσχέδιο που εξασφάλισε το Axios. Το σχέδιο απαιτεί σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία, αλλά ταυτόχρονα περιλαμβάνει μια πρωτοφανή δέσμευση που συνδέεται άμεσα με τον μεγαλύτερο στόχο του προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις: την εξασφάλιση ισχυρής εγγύησης ασφάλειας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Πρόκειται για την πρώτη φορά που ο Τραμπ εμφανίζεται πρόθυμος να την προσφέρει.
Το 28 σημείων σχέδιο που παρουσίασε την Πέμπτη στον Ζελένσκι ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, και το οποίο επίσης εξασφάλισε το Axios, αναφέρει απλώς ότι «η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας». Ωστόσο, παράλληλα με αυτό, οι ΗΠΑ παρουσίασαν στους Ουκρανούς ένα ακόμα προσχέδιο συμφωνίας. Το νέο κείμενο αναφέρει ότι οποιαδήποτε μελλοντική «σημαντική, εκούσια και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση» από τη Ρωσία κατά της Ουκρανίας «θα θεωρείται επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας», με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να δεσμεύονται να απαντήσουν αναλόγως, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης στρατιωτικής ισχύος.
Το έγγραφο φέρει θέσεις υπογραφών για την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι η Ρωσία ενημερώθηκε για το προσχέδιο, αν και παραμένει ασαφές αν η υπογραφή του προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, θα απαιτηθεί τελικά. Η εγγύηση ασφάλειας θα έχει αρχική διάρκεια 10 ετών, με δυνατότητα ανανέωσης κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας. Τη γνησιότητα του εγγράφου επιβεβαίωσαν τόσο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου όσο και άλλη πηγή με άμεση γνώση του θέματος, ενώ ο αξιωματούχος σημείωσε ότι η πρόταση θα πρέπει να συζητηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους και ενδέχεται να μεταβληθεί.
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η κυβέρνηση Τραμπ θεωρεί την προτεινόμενη εγγύηση ασφάλειας ως μια «μεγάλη νίκη» για τον Ζελένσκι και για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ουκρανίας. Παρά ταύτα, ο Ζελένσκι έχει πλέον στα χέρια του μια πρόταση που θα απαιτούσε να παραχωρήσει ακόμα περισσότερα ουκρανικά εδάφη από αυτά που ελέγχει σήμερα η Ρωσία, ενώ θα επέτρεπε στη Μόσχα να επιστρέψει στη διεθνή κοινότητα, με άρση κυρώσεων και παροχή αμνηστίας για εγκλήματα πολέμου. Ωστόσο, η πρόταση του δίνει επίσης μια ισχυρότερη εγγύηση έναντι νέας ρωσικής επιθετικότητας από αυτήν που αρχικά φαινόταν πιθανή, όσο ο Τραμπ βρίσκεται στον Λευκό Οίκο.
Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος έχει αναλάβει την ηγεσία της σύνταξης του σχεδίου των 28 σημείων, συζήτησε την προτεινόμενη εγγύηση ασφάλειας με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ζελένσκι, Ρουστέμ Ουμέροφ, το περασμένο Σαββατοκύριακο, ενώ το κείμενο παραδόθηκε γραπτώς στον Ζελένσκι την Πέμπτη, σύμφωνα με τον Αμερικανό αξιωματούχο. Το σχέδιο ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις στον σκληρό πυρήνα των συμμάχων του Τραμπ στο «America First», καθώς ουσιαστικά δεσμεύει τις ΗΠΑ να υπερασπιστούν στρατιωτικά την Ουκρανία σε περίπτωση νέου πολέμου.
Το προσχέδιο
«Αυτό το πλαίσιο καθορίζει τους όρους για ανακωχή μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας και παρέχει διαβεβαίωση ασφάλειας βασισμένη στις αρχές του Άρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, προσαρμοσμένη στις συνθήκες αυτής της σύγκρουσης και τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων εταίρων τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαιώνουν ότι μια σημαντική, εκούσια και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση από τη Ρωσική Ομοσπονδία πέραν της συμφωνηθείσας γραμμής ανακωχής σε ουκρανικό έδαφος θα θεωρείται ως επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ασκώντας τη συνταγματική του αρμοδιότητα και μετά από άμεσες διαβουλεύσεις με την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους εταίρους, θα καθορίσει τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση της ασφάλειας. Αυτά τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν χρήση ένοπλης ισχύος, παροχή πληροφοριών και υλικοτεχνικής υποστήριξης, οικονομικές και διπλωματικές ενέργειες και άλλα βήματα που θα κριθούν κατάλληλα. Ένας μηχανισμός κοινής αξιολόγησης με το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία θα εξετάζει κάθε αναφερόμενη παραβίαση.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Φινλανδίας, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής σταθερότητας και δεσμεύονται να ενεργούν συντονισμένα με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση κάθε παραβίασης που πληροί τα κριτήρια, διασφαλίζοντας μια ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική στάση.
Το πλαίσιο τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή και παραμένει σε ισχύ για 10 χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας. Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης υπό την ηγεσία Ευρωπαίων εταίρων και με συμμετοχή των ΗΠΑ θα εποπτεύει τη συμμόρφωση.
Υπογράφουν:
Ουκρανία
Ρωσική Ομοσπονδία
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
Ευρωπαϊκή Ένωση
ΝΑΤΟ»
Τι προβλέπεται επιπλέον
Πέραν της εγγύησης ασφάλειας, το 28 σημείων σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ζώνης αποστρατιωτικοποίησης μεταξύ ουκρανικού και ρωσικού ελέγχου στα ανατολικά. Η Ρωσία θα αναλάβει τον έλεγχο ολόκληρης της περιοχής του Ντονμπάς, ενώ οι γραμμές ελέγχου στις περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια θα παραμείνουν ως επί το πλείστον «παγωμένες». Δεν θα υπάρχουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ σε ουκρανικό έδαφος και ο ουκρανικός στρατός θα περιοριστεί σε μέγιστη δύναμη 600.000 στρατιωτών, μικρότερη από τη σημερινή των περίπου 800.000-850.000, αλλά σημαντικά μεγαλύτερη από την προπολεμική των περίπου 250.000.
Αναλυτικά τα 28 σημεία
1. Επιβεβαιώνεται η κυριαρχία της Ουκρανίας.
2. Θα συναφθεί συνολική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Ευρώπης. Όλες οι ασάφειες που παρέμειναν ανεπίλυτες τα τελευταία 30 χρόνια θα θεωρηθεί ότι διευθετήθηκαν.
3. Η Ρωσία δεν θα εισβάλει σε γειτονικές χώρες και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
4. Θα διεξαχθεί διάλογος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ, υπό τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, προκειμένου να λυθούν όλα τα ζητήματα που συνδέονται με την ασφάλεια και να δημιουργηθούν συνθήκες αποκλιμάκωσης.
5. Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας.
6. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα περιοριστούν στα 600.000 μέλη.
7. Η Ουκρανία αποδέχεται να περιλάβει στο Σύνταγμά της τον όρο ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ αποδέχεται να περιλάβει στο καταστατικό του πρόβλεψη που θα διευκρινίζει ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στη Συμμαχία στο μέλλον.
8. Το ΝΑΤΟ δέχεται να μην σταθμεύσει στρατεύματα στην Ουκρανία.
9. Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύουν στην Πολωνία.
10. Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για τις εγγυήσεις ασφαλείας. Αν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία, θα χάσει αυτές τις εγγυήσεις. Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, εκτός από μια συντονισμένη και αποφασιστική στρατιωτική απάντηση, θα επανέλθουν όλες οι κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας και θα ακυρωθεί η αναγνώριση της κυριαρχίας της επί των νέων εδαφών, ενώ θα ανακληθούν και όλα τα άλλα οφέλη που αποκόμισε από αυτή τη συμφωνία.
11. Αν η Ουκρανία εκτοξεύσει πύραυλο εναντίον της Μόσχας ή της Αγίας Πετρούπολης χωρίς βάσιμο λόγο, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα θεωρηθούν άκυρες.
12. Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα επωφεληθεί από προτιμησιακή βραχυπρόθεσμη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όσο αυτό το ζήτημα βρίσκεται υπό εξέταση.
13. Ένα ισχυρό παγκόσμιο πακέτο μέτρων προβλέπεται για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός Ταμείου Ανάπτυξης για την Ουκρανία, της ανασυγκρότησης των ουκρανικών υποδομών φυσικού αερίου, της αποκατάστασης των περιοχών που επλήγησαν από τον πόλεμο, της ανάπτυξης νέων υποδομών και της επανέναρξης της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων, όλα συνοδευόμενα από ένα ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης από την Παγκόσμια Τράπεζα.
14. Η Ρωσία θα επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία, με προγραμματισμένες συζητήσεις για την άρση των κυρώσεων, την επανένταξή της στην G8 και τη σύναψη μακροπρόθεσμης συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
15. 100 δισεκατομμύρια δολάρια παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα επενδυθούν σε σχέδια υπό τις ΗΠΑ για την ανοικοδόμηση και τις επενδύσεις στην Ουκρανία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% από τα κέρδη της πρωτοβουλίας.
Η Ευρώπη θα προσθέσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια, προκειμένου να αυξηθεί το διαθέσιμο ποσό επενδύσεων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, που είναι παγωμένα στην Ευρώπη, θα αποδεσμευθούν και τα υπόλοιπα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα επενδυθούν σε ένα ξεχωριστό αμερικανορωσικό όχημα επενδύσεων.
16. Θα δημιουργηθεί μια κοινή αμερικανορωσική ομάδα εργασίας αρμόδια για θέματα ασφαλείας, προκειμένου να προωθήσει και να εγγυηθεί τον σεβασμό όλων των διατάξεων αυτής της συμφωνίας.
17. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει νομικά την πολιτική της μη επίθεσης έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
18. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα συμφωνήσουν να παρατείνουν την ισχύ των συμφωνιών περί μη διάδοσης και ελέγχου των πυρηνικών όπλων, περιλαμβανομένης της START I.
19. Η Ουκρανία αποδέχεται να μην αποκτήσει πυρηνικό όπλων, με βάση τη Συμφωνία μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.
20. Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα λειτουργεί υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- ΙΑΕΑ) και η ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγει θα μοιράζεται εξίσου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
21. Οι δύο χώρες δεσμεύονται να εφαρμόσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία και την κοινωνία, με στόχο να προωθήσουν την κοινή κατανόηση και ανεκτικότητα.
22. Η Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν –και από τις ΗΠΑ– ως ντε φάκτο ρωσικές επαρχίες. Στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια θα παγώσει η γραμμή επαφής, κάτι που σημαίνει ντε φάκτο αναγνώριση αυτής της γραμμής. Η Ρωσία θα παραιτηθεί από τα άλλα εδάφη που ελέγχει τώρα εκτός των πέντε αυτών επαρχιών. Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσυρθούν από την περιοχή του Ντοντέτσκ που ελέγχουν τώρα, όπου στη συνέχεια θα δημιουργηθεί αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.
23. Η Ρωσία δεν θα εμποδίσει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον Δνείπερο για εμπορικούς σκοπούς και θα συναφθούν συμφωνίες για την ελεύθερη μεταφορά σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
24. Θα συσταθεί ανθρωπιστική επιτροπή για να διευθετήσει τα ζητήματα της ανταλλαγής κρατουμένων, της επιστροφής σορών, ομήρων και αμάχων που κρατούνται, ενώ θα εφαρμοστεί πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών.
25. Η Ουκρανία θα οργανώσει εκλογές σε διάστημα 100 ημερών.
26. Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές στη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις ενέργειές τους στη διάρκεια του πολέμου και θα δεσμευθούν να μην προβάλουν καμία αξίωση ούτε να υποβάλουν καμία προσφυγή στο μέλλον.
27. Η συμφωνία αυτή είναι νομικά δεσμευτική. Την εφαρμογή της θα ελέγχει και θα εγγυάται το Συμβούλιο Ειρήνης, υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας θα επιβάλλονται κυρώσεις.
28. Μόλις όλα τα μέρη αποδεχτούν το παρόν μνημόνιο, θα τεθεί σε ισχύ εκεχειρία αμέσως μετά την αποχώρηση των δύο πλευρών προς τις συμφωνημένες περιοχές, ώστε να ξεκινήσει η εφαρμογή της συμφωνίας.
