Ανάλυση CNN: Πώς θα μπορούσε να απαντήσει το Ιράν στα αμερικανικά πλήγματα – Από τις κυβερνοεπιθέσεις μέχρι την τρομοκρατία

Σε μια κίνηση που φέρνει τη Μέση Ανατολή σε καθεστώς αυξημένης έντασης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποφάσισε να επιτεθεί σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Όλα τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στην Τεχεράνη και στην αντίδραση που θα επιλέξει.

Μιλώντας από την Κωνσταντινούπολη την Κυριακή, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, δήλωσε ότι η χώρα του διαθέτει «ποικιλία επιλογών» για να απαντήσει στις αμερικανικές επιθέσεις.

Ενδεχόμενες επιθέσεις σε αμερικανικά συμφέροντα

Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC) να ενεργοποιήσει τους συμμάχους του στο Ιράκ, την Υεμένη και τη Συρία. Παρότι η Χεζμπολάχ στον Λίβανο ήταν κάποτε ο ισχυρότερος σύμμαχος της Τεχεράνης, έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από τις επιθέσεις του Ισραήλ.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (CFR), οι ΗΠΑ διατηρούν παρουσία σε 19 σημεία στη Μέση Ανατολή, εκ των οποίων τα οκτώ θεωρούνται μόνιμες βάσεις. Ως τις 13 Ιουνίου, περίπου 40.000 Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονταν στην περιοχή. Στο Ιράκ, οι αμερικανικές δυνάμεις αριθμούσαν 2.500 στρατιώτες έως τα τέλη του προηγούμενου έτους.

Δεν είναι απίθανη μια ιρανική επίθεση σε αυτές τις δυνάμεις, καθώς το 2020 η Τεχεράνη είχε εξαπολύσει πυραυλική επίθεση κατά αμερικανικής βάσης, προκαλώντας τραυματισμούς σε περισσότερους από 100 στρατιώτες.

Οι Ιρανοί έχουν προειδοποιήσει «πολλές φορές» πως, αν οι ΗΠΑ εμπλακούν ενεργά στον πόλεμο και επιτεθούν σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, τότε θα υπάρξουν αντίποινα σε αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, όπως ανέφερε ο αναλυτής Barak Ravid.

Η Υεμένη ήδη εξετάζει επανέναρξη επιθέσεων κατά αμερικανικών στόχων, με τους Χούθι να απειλούν για επιθέσεις σε αμερικανικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Ανώτερο στέλεχος των Χούθι δήλωσε μέσω κοινωνικών δικτύων πως «ο Τραμπ πρέπει να φέρει τις ευθύνες» για τις επιδρομές.

Ερωτήματα εγείρονται για το αν η νέα επίθεση σηματοδοτεί το τέλος της εκεχειρίας ΗΠΑ-Χούθι που συμφωνήθηκε τον Μάιο.

Οι αναλυτές εκτιμούν πως το Ιράν, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να νικήσει στρατιωτικά ΗΠΑ και Ισραήλ, ίσως επιλέξει έναν πόλεμο φθοράς για να εξαντλήσει τη βούληση των αντιπάλων του.

Κίνδυνος για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου

Το Ιράν μπορεί επίσης να επηρεάσει την παγκόσμια ναυσιπλοΐα κλείνοντας τα Στενά του Ορμούζ, μια από τις σημαντικότερες πλωτές οδούς για τις παγκόσμιες εξαγωγές πετρελαίου.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν σημειωθεί υλικές διαταραχές στη ροή πετρελαίου, αλλά εάν το Ιράν προχωρήσει σε αποκλεισμό, η παγκόσμια αγορά μπορεί να υποστεί σοβαρό πλήγμα.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης των ΗΠΑ, περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου διακινούνται καθημερινά από το συγκεκριμένο πέρασμα.

Ο Χοσεΐν Σαριατμαντάρι, αρχισυντάκτης της συντηρητικής εφημερίδας Kayhan και σύμβουλος του ανώτατου ηγέτη Χαμενεΐ, κάλεσε σε πυραυλικά αντίποινα και στο κλείσιμο των Στενών.

Ο αναλυτής Μοχαμάντ Αλί Σαμπανί σημείωσε ότι το Ιράν έχει τη γεωγραφική δυνατότητα να προκαλέσει σοκ στις αγορές, να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου και να πλήξει την οικονομική πολιτική του Τραμπ.

Επιτάχυνση του πυρηνικού προγράμματος

Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν πως το Ιράν ίσως επιδιώξει πλέον την απόκτηση πυρηνικού όπλου, ακόμα και σε περίπτωση αλλαγής καθεστώτος.

Ο Τρίτα Πάρσι, του Quincy Institute, δήλωσε ότι ο Τραμπ «ουσιαστικά εγγυήθηκε πως το Ιράν θα γίνει πυρηνική δύναμη την επόμενη πενταετία ή δεκαετία», ειδικά αν υπάρξει αλλαγή εξουσίας προς πιο επιθετικά στρατιωτικά στοιχεία.

Οι Ιρανοί ενδέχεται να αποχωρήσουν από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT), την οποία έχουν υπογράψει με τη δέσμευση να μη δημιουργήσουν πυρηνικά όπλα.

Ο Αλί Βάεζ, επικεφαλής του Iran Project στη Διεθνή Ομάδα Κρίσης, δήλωσε ότι η αποχώρηση από την NPT είναι πολύ πιθανή.

Περιορισμένη αντίδραση με στόχο το Ισραήλ

Η πρώτη απάντηση του Ιράν ήταν να πλήξει το Ισραήλ και όχι αμερικανικές βάσεις. Ιρανικοί πύραυλοι έπληξαν κτίρια στο Τελ Αβίβ, με 86 τραυματίες να νοσηλεύονται σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του Ισραήλ.

Οι αναλυτές θεωρούν ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να περιοριστεί σε επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ, ελπίζοντας ότι ο Τραμπ δεν θα επιδιώξει περαιτέρω εμπλοκή. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και το 2020 μετά την εκτέλεση του Κασέμ Σολεϊμανί, όπου το Ιράν απάντησε με πυραύλους, προκαλώντας τραυματισμούς αλλά χωρίς απώλειες.

Κυβερνοεπιθέσεις και τρομοκρατία ως εναλλακτική

Σύμφωνα με αναλυτές, η Τεχεράνη μπορεί να καταφύγει σε ασύμμετρες ενέργειες, όπως κυβερνοεπιθέσεις ή τρομοκρατικές επιθέσεις, καθώς οι στρατιωτικές της δυνατότητες έχουν πληγεί.

Ο αναλυτής Ντέιβιντ Σάνγκερ σημείωσε ότι το IRGC πιθανόν αναζητά εναλλακτικούς τρόπους αντίδρασης, όπως επιθέσεις που δεν μπορούν να αποτραπούν εύκολα από τις παραδοσιακές αμυντικές τακτικές των ΗΠΑ.

Ο απόστρατος υποστράτηγος Τζέιμς «Spider» Μαρξ τόνισε ότι, παρά τις απώλειες, το IRGC διατηρεί ισχυρές δυνατότητες και παγκόσμια παρουσία.

Κατάρρευση των διαπραγματεύσεων

Το Ιράν έχει ήδη απορρίψει την επιστροφή στις διαπραγματεύσεις, ενώ δέχεται επιθέσεις από το Ισραήλ. Ο Αραγτσί δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «ξεπέρασαν την κόκκινη γραμμή» και ότι «θα απαντήσουμε με βάση το δικαίωμά μας στην αυτοάμυνα».

Ο Πάρσι σημείωσε ότι οι Ιρανοί «έχουν εγκλωβιστεί», καθώς η συνέχιση του πολέμου από πλευράς Ισραήλ δίνει στο Τελ Αβίβ ουσιαστικά βέτο στις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν.

Παρά την πρόσφατη συνάντηση Ιρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Γενεύη, ο Αραγτσί κατηγόρησε ΗΠΑ και Ισραήλ για υπονόμευση των διαπραγματεύσεων.

Ο Αλί Βάεζ δήλωσε ότι το Ιράν ήταν απρόθυμο να διαπραγματευτεί «με το όπλο στον κρόταφο», και πλέον το όπλο έχει εκπυρσοκροτήσει.

Καθώς οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, το ενδεχόμενο επανέναρξης συνομιλιών φαίνεται πλέον απίθανο.