Δίκοπο μαχαίρι για το Ιράν το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ – Ποιοι και πόσο θα επηρεαστούν

Η άνευ προηγουμένου απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να βομβαρδίσει τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις έχει εντείνει τους φόβους για ευρύτερη σύρραξη στη Μέση Ανατολή.

Συμμετέχοντας με το Ισραήλ στη μεγαλύτερη δυτική στρατιωτική επιχείρηση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας από την Επανάσταση του 1979, η παγκόσμια κοινότητα αναμένει πλέον με αγωνία την απάντηση του Ιράν.

Όπως αναφέρει ο Guardian, ένας πιθανός τρόπος αντίδρασης από την πλευρά του Ιράν είναι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ενός κρίσιμου διαύλου εμπορικής διέλευσης, μέσω του οποίου διέρχεται καθημερινά πάνω από το ένα πέμπτο της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου, δηλαδή περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια, καθώς και μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Το Ιράν έχει κατά το παρελθόν απειλήσει με το κλείσιμο των Στενών, κάτι που θα επηρέαζε το παγκόσμιο εμπόριο και τις τιμές του πετρελαίου, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιήσει αυτή την απειλή.

Τι είναι τα Στενά του Ορμούζ;

Αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα σημεία στρατηγικής σημασίας για το πετρέλαιο παγκοσμίως, τα Στενά του Ορμούζ έχουν γεωστρατηγική σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι μόνο, καθώς η ισχύς της παγκόσμιας οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ροή πετρελαίου.

Τα Στενά βρίσκονται μεταξύ του Ομάν και του Ιράν και συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν προς τον νότο και την Αραβική Θάλασσα.

Στο στενότερο σημείο του έχει πλάτος μόλις 33 χιλιόμετρα, ενώ η διαδρομή ναυσιπλοΐας περιορίζεται στα 3 χιλιόμετρα.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνά από τα Στενά του Ορμούζ. Μεταξύ των αρχών του 2022 και του προηγούμενου μήνα, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας αναλύσεων Vortexa, διέρχονταν καθημερινά από τα Στενά 17,8 έως 20,8 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου, συμπυκνωμάτων και καυσίμων.

Τα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ –Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ και Ιράκ– εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου τους μέσω των Στενών, κυρίως προς την Ασία.

Ο Πέμπτος Στόλος των Ηνωμένων Πολιτειών, με έδρα το Μπαχρέιν, έχει ως αποστολή την προστασία της εμπορικής ναυσιπλοΐας στην περιοχή.

Τι θα συμβεί αν κλείσουν τα Στενά;

Το κλείσιμο των Στενών θα μπορούσε να αποτελέσει έναν άμεσο τρόπο άσκησης πίεσης προς τον Τραμπ, προκαλώντας άνοδο των τιμών του πετρελαίου και άμεση πληθωριστική πίεση στις ΗΠΑ και διεθνώς.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα συνιστούσε και σοβαρό πλήγμα στην ίδια την οικονομία του Ιράν. Το ιρανικό πετρέλαιο χρησιμοποιεί την ίδια δίοδο, ενώ το κλείσιμο των Στενών ενδέχεται να εμπλέξει και τα αραβικά κράτη του Κόλπου, τα οποία έχουν εκφράσει έντονη κριτική για την ισραηλινή επίθεση, στην πολεμική σύγκρουση, προκειμένου να διασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα.

Ιδιαίτερα ζημιωμένη από μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν και η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η οποία αγοράζει σχεδόν το 90% των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, παρότι αυτές υπόκεινται σε διεθνείς κυρώσεις.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, κάλεσε την Κίνα να παρέμβει, ώστε να αποτρέψει το Ιράν από το να κλείσει τα Στενά, δηλώνοντας στο Fox News: «Ενθαρρύνω την κινεζική κυβέρνηση στο Πεκίνο να τους καλέσει για το θέμα, επειδή εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα Στενά του Ορμούζ για το πετρέλαιό τους».

Πρόσθεσε επίσης: «Αν το κάνουν, θα είναι ακόμη ένα τρομερό λάθος. Είναι οικονομική αυτοκτονία για αυτούς».

Ήδη υπάρχουν αναφορές ότι κάποια υπερδεξαμενόπλοια έχουν αναστρέψει πορεία εντός του στρατηγικού διαύλου, μετά τις αμερικανικές επιδρομές.

Τι δήλωσε το Ιράν για τα Στενά του Ορμούζ;

Σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση Press TV, το Σαββατοκύριακο το Κοινοβούλιο του Ιράν ενέκρινε μέτρο για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, αν και η τελική απόφαση επαφίεται στους ανώτατους ηγέτες της χώρας.

Την Κυριακή, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Σειέντ Αμπάς Αραγτσί, άφησε να εννοηθεί ότι η αντίδραση μπορεί να είναι παρατεταμένη, δηλώνοντας ότι η απόφαση του Τραμπ να βομβαρδίσει το Ιράν «θα έχει διαρκείς συνέπειες».

Στην πρώτη του τοποθέτηση μετά την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ισραήλ κατά του Ιράν, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ανέφερε ότι το Ισραήλ έχει διαπράξει ένα «σοβαρό σφάλμα» και «πρέπει να τιμωρηθεί», χωρίς ωστόσο να κάνει συγκεκριμένη αναφορά στα Στενά του Ορμούζ.