Τα τελευταία 50 χρόνια και ιδιαίτερα μετά την εισβολή στην Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία έφτασαν αρκετές φορές στα πρόθυρα του πολέμου. Η πρώτη απ’ αυτές –και σίγουρα μία από τις πιο έντονες στιγμές στην ιστορία- ήταν τον Αύγουστο του 1976, όταν το ωκεανογραφικό πλοίο «Χόρα» έπλευσε βορειοανατολικά της Λέσβου, για έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Η Ελλάδα ζούσε τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να είναι ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου –έχοντας ήδη ξεκινήσει να «γοητεύει» τον λαό με τη ρητορική του- ήταν επικεφαλής του τρίτου τη τάξει κοινοβουλευτικού κόμματος. Το ημερολόγιο δείχνει Παρασκευή 6 Αυγούστου 1976 και το ηλικίας περίπου 40 ετών «Χόρα» βγαίνει στο Αιγαίο προκειμένου να διεξάγει έρευνες σε υφαλοκρηπίδα που η Τουρκία αμφισβητούσε την ελληνική κυριαρχία. Η κίνηση αυτή σημαίνει αυτόματα συναγερμό στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρα μας, με το ωκεανογραφικό πλοίο να τίθεται υπό παρακολούθηση τόσο δια θαλάσσης (σ.σ. από σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού) όσο και από αέρος (σ.σ. από αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας).

Δημοσίευμα του Τύπου για το ωκεανογραφικό «Χόρα»

Έτοιμη ακόμη και για γενικευμένη ένοπλη σύρραξη η Τουρκία, στέλνει τα δικά της πολεμικά πλοία στο Αιγαίο, θέτει σε ετοιμότητα μερικών λεπτών τα μαχητικά της αεροσκάφη και ετοιμάζεται για εισβολή τις επίγειες δυνάμεις της στον Έβρο. Ο εξ απορρήτων του «Εθνάρχη», πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης, αναλαμβάνει να ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς για τις εξελίξεις, ανάμεσα τους και τον Ανδρέα Παπανδρέου ο οποίος βρίσκονταν για περιοδεία στη Θράκη. «Η Ελλάς είναι έτοιμη και για πόλεμο και για ειρήνη», διαμηνύει ο τότε πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα προχωρήσει… αρκετά βήματα παραπέρα: «Στο συγκεκριμένο γεγονός της έρευνας του “Χόρα” (…) υπαγορεύεται η δυναμική αντιμετώπιση, που μπορούσε να πάρει τις παρακάτω μορφές: Παρεμπόδιση της έρευνας, σύλληψη και βύθιση του σκάφους». Στην ιστορία, η φράση αυτή θα μείνει ως «βυθίσατε το Χόρα» και μέχρι σήμερα (σ.σ. πλέον είναι αδύνατον καθώς αμφότεροι δεν βρίσκονται στη ζωή) συντηρείται ο θρύλος ότι ειπώθηκε κατόπιν συνεννόησης των δύο πολιτικών ανδρών.

Ο Πέτρος Μολυβιάτης, σε συνέντευξη του πολλά χρόνια αργότερα, θα διαψεύσει κατηγορηματικά ότι υπήρχε μυστική συμφωνία Καραμανλή – Παπανδρέου, προκειμένου ο ιδρυτής και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να ανεβάσει τους τόνους απέναντι στην Τουρκία. «Ο Καραμανλής δεν μίλησε μαζί του τηλεφωνικά και ο Παπανδρέου έκανε τη δήλωση αυτή ενώ βρισκόταν ακόμα στη Θράκη» θα πει χαρακτηριστικά ο τότε εξ απορρήτων του «Εθνάρχη».

Ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι η ρητορική αυτή του Ανδρέα Παπανδρέου αξιοποιήθηκε από τη Νέα Δημοκρατία προκειμένου να κατηγορήσει τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ για «επικίνδυνα παιχνίδια» που θα μπορούσαν να εμπλέξουν την Ελλάδα σε πόλεμο. Η Χαριλάου Τρικούπη, ωστόσο, άφηνε να πλανάται πως η δήλωση έγινε κατόπιν «συμφωνίας κυρίων» με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, προκειμένου να φανεί η αποφασιστικότητα της Ελλάδας και να πιεστούν οι ΗΠΑ και η τότε ΕΣΣΔ να παρέμβουν για να αποφευχθούν τα χειρότερα. «Έχω δεχθεί πολλές φορές τα πυρά και της κυβέρνησης και του Τύπου πάνω σε αυτό το σύνθημα. Είμαι δυστυχώς δεσμευμένος και δεν είμαι σε θέση να μιλήσω, οποιαδήποτε φθορά κι αν αυτό επιφέρει, γιατί σέβομαι κοινές αποφάσεις σε κρίσιμα θέματα», είπε στη Βουλή στις 23 Μαΐου 1980 ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, λίγους μήνες πριν αναλάβει την εξουσία!

Δημοσίευμα του Τύπου για το ωκεανογραφικό «Χόρα»

Μερικές ημέρες αργότερα το «Χόρα» επέστρεψε στη βάση του, για να μας απασχολήσει ξανά το 1987 ως «Σισμίκ» τότε…