Σαν σήμερα 17 Ιουνίου: Τσίπρας και Ζάεφ υπογράφουν τη Συμφωνία των Πρεσπών και η ΠΓΔΜ γίνεται «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας»

Το 2018, στην καρδιά των Βαλκανίων και υπό το βλέμμα της διεθνούς κοινότητας, υπογράφεται η Συμφωνία των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και τότε ΠΓΔΜ, τερματίζοντας μια διαμάχη που κράτησε πάνω από 25 χρόνια. Η χώρα μετονομάζεται επίσημα σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», αποκτώντας πρόσβαση σε ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή προοπτική.

Η διαμάχη για το όνομα είχε ξεσπάσει αμέσως μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, όταν η νεοσύστατη χώρα αυτοαποκαλούνταν «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η Ελλάδα αντέδρασε έντονα, θεωρώντας πως το όνομα αυτό υποκρύπτει αλυτρωτικές βλέψεις και πολιτισμική οικειοποίηση της ελληνικής Μακεδονίας. Το βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ ήταν η απάντηση της Αθήνας.

Η Συμφωνία των Πρεσπών υπεγράφη τελικά στις 17 Ιουνίου 2018, στο χωριό Ψαράδες, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και Νικολά Ντιμιτρόφ και με την επισημοποίηση από τους πρωθυπουργούς Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ. Το κείμενο προέβλεπε:

• Μετονομασία της χώρας σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» για όλες τις χρήσεις (erga omnes)
• Αναγνώριση ιθαγένειας ως «μακεδονική/πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας»
• Αναγνώριση γλώσσας ως «μακεδονική» με τη διευκρίνιση ότι ανήκει στις νότιες σλαβικές γλώσσες
• Συνταγματικές αλλαγές για να κατοχυρωθεί η μη αλυτρωτική στάση του κράτους
• Υποχρέωση ενημέρωσης όλων των διεθνών οργανισμών για τη νέα ονομασία

Η συμφωνία επικυρώθηκε από τα δύο κοινοβούλια, ενώ στη Βόρεια Μακεδονία πραγματοποιήθηκε και δημοψήφισμα, με περιορισμένη προσέλευση αλλά πλειοψηφικό «ναι». Η τελική ισχύς της συμφωνίας τέθηκε σε εφαρμογή στις 12 Φεβρουαρίου 2019, μετά την ολοκλήρωση των συνταγματικών αλλαγών στα Σκόπια.

Η Ελλάδα διχάστηκε. Μαζικά συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα κατήγγειλαν τη συμφωνία ως εθνική υποχώρηση. Οι φράσεις «μακεδονική γλώσσα» και «μακεδονική ιθαγένεια» προκάλεσαν οργή σε μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, που ένιωθε ότι παραχωρείται κομμάτι της ελληνικής ιστορικής ταυτότητας. Αντίστοιχα, και στη Βόρεια Μακεδονία δεν έλειψαν οι φωνές που θεωρούσαν ότι πρόκειται για απώλεια εθνικής κυριαρχίας.

Ωστόσο, οι διεθνείς συνέπειες ήταν άμεσες. Η Βόρεια Μακεδονία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2020 και η πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης άνοιξε. Η Συμφωνία των Πρεσπών εγκωμιάστηκε από Ε.Ε., ΗΠΑ και ΟΗΕ ως πρότυπο διπλωματικής επίλυσης διαφορών.

Σήμερα, 7 χρόνια μετά, η συμφωνία εξακολουθεί να αποτελεί πηγή πολιτικής αντιπαράθεσης στην Ελλάδα, αλλά και σταθερό θεμέλιο για τις ελληνοσκοπιανές σχέσεις.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1831: Εκτυπώνονται στο Ναύπλιο τα πρώτα χαρτονομίσματα, σηματοδοτώντας την απαρχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος.

1885: Το Άγαλμα της Ελευθερίας φτάνει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης από τη Γαλλία, ως δώρο φιλίας και δημοκρατίας προς τις ΗΠΑ.

1900: Φωτίζονται για πρώτη φορά με φωταέριο οι κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας, βελτιώνοντας θεαματικά τη δημόσια ασφάλεια και την εικόνα της πόλης.

1917: Η Ελλάδα εισέρχεται επισήμως στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την κυβέρνηση Βενιζέλου να δηλώνει εμπόλεμη κατάσταση στο πλευρό των Συμμάχων.

1940: Η Σοβιετική Ένωση καταλαμβάνει τα Βαλτικά κράτη (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), ενσωματώνοντάς τα στο σοβιετικό μπλοκ μέχρι το 1991.

1944: Το Ολοκαύτωμα της Υπάτης από ναζιστικά στρατεύματα οδηγεί στον θάνατο 28 αμάχων, τραυματισμούς και την καταστροφή της πόλης. Ένα από τα φρικτότερα εγκλήματα πολέμου επί ελληνικού εδάφους.

1946: Ψηφίζεται στη Βουλή το Γ’ Ψήφισμα «Περί Εκτάκτων Μέτρων», που προβλέπει ποινή θανάτου για όσους θεωρούνται ότι επιβουλεύονται την τάξη και την ακεραιότητα του κράτους – στοχεύοντας κυρίως σε κομμουνιστές.

961: Εγκαινιάζεται το εμβληματικό ξενοδοχείο «Μον Παρνές» στην Πάρνηθα, παρουσία του Καραμανλή και του Κωνσταντίνου Τσάτσου, ως σύμβολο της αναπτυσσόμενης τουριστικής βιομηχανίας.

1964: Στο ντέρμπι Κυπέλλου Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός, ο αγώνας διακόπτεται στο 115’ λόγω επεισοδίων για ύποπτη ισοπαλία. Το γήπεδο καταστρέφεται από οπαδούς και η ΑΕΚ κατακτά το Κύπελλο άνευ αγώνος.

1972: Ξεσπά το σκάνδαλο Watergate, όταν πέντε άνδρες συλλαμβάνονται να εγκαθιστούν σύστημα παρακολούθησης στα γραφεία των Δημοκρατικών. Η υπόθεση θα οδηγήσει το 1974 στην παραίτηση του Νίξον.

1998: Μέλη της Χρυσής Αυγής επιτίθενται με καδρόνια σε φοιτητές και εκπαιδευτικό κοντά στα δικαστήρια της Ευελπίδων, τραυματίζοντας σοβαρά τον φοιτητή Δημήτρη Κουσουρή. Ο ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης Περίανδρος Ανδρουτσόπουλος θα καταδικαστεί χρόνια αργότερα σε 21 χρόνια κάθειρξη, σε μια υπόθεση που αποκαλύπτει τη βίαιη δράση της Χρυσής Αυγής ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90.

2002: Ελικόπτερο του ΕΚΑΒ συνετρίβη στην Ανάφη κατά τη διάρκεια διακομιδής, προκαλώντας τον θάνατο πέντε ανθρώπων. Το δυστύχημα ανέδειξε τα κενά ασφάλειας στις πτήσεις έκτακτης ανάγκης.

2012: Στις βουλευτικές εκλογές Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία κερδίζει με 29,7%, σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας με ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, και ο Αντώνης Σαμαράς γίνεται πρωθυπουργός.

2018: Υπογράφεται η Συμφωνία των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ στις 17 Ιουνίου, μετονομάζοντας τη χώρα σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Η συμφωνία προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε Ελλάδα και Σκόπια και θεωρείται ιστορική και μη ανακλητή.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας