«Αλήθεια, πιστεύεις μπορεί να υπάρξει σήμερα ένας Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ένας Γεώργιος Καραϊσκάκης, ένας Ανδρέας Μιαούλης, ένας Κωνσταντίνος ένας Νικηταράς,, ένας Αθανάσιος Διάκος, ένας Μάρκος Μπότσαρης ή μια Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα;».

Γράφει ο Γεώργιος Σαρρής*

Ήταν μια ερώτηση που μου έκαναν πολύ πρόσφατα, με αφορμή την παρουσίαση εκ μέρος μου της αφιερωματικής εκπομπής «…και εγένετο Ελλάς» που προβάλλεται κάθε Πέμπτη βράδυ από τον τηλεοπτικό σταθμό Open TV. Επί της ουσίας, με ρωτούσαν εάν κατά την άποψή μου, θα μπορούσαν να υπάρξουν στις μέρες μας ήρωες τέτοιου μεγέθους ή μήπως αυτοί οι άνθρωποι, που πριν από ακριβώς δύο αιώνες πολέμησαν εναντίον του Οθωμανού κατακτητή για την απελευθέρωση του έθνους, ήταν προικισμένοι με εντελώς διαφορετικά γνωρίσματα και χαρακτηριστικά σε σχέση με τους πολύ μετέπειτα απογόνους τους.

Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι σχεδόν όλοι αυτοί ήταν «μπαρουτοκαπνισμένοι» πριν καν ξεσπάσει η Επανάσταση. Είχαν υπάρξει κλέφτες ή αρματολοί σε κακοτράχαλα βουνά, πειρατές σε φουρτουνιασμένες θάλασσες της Μεσογείου ή είχαν θητεύσει στην αυλή του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Μπορεί σήμερα αυτό το τελευταίο να μας ακούγεται παράδοξο, αλλά τότε δεν ήταν – έναν άνθρωπο θα πρέπει πάντοτε να τον κρίνεις με τα μέτρα της εποχής όπου έζησε.

Ο κόσμος του πρώτο τετάρτου του 19ου αιώνα δεν έχει καμία σχέση με αυτόν του 21ου αιώνα. Στη σύγχρονη κοινωνία δυτικού τύπου που ζούμε σήμερα εμείς, ο ηρωισμός δεν ταυτίζεται με τις πολεμικές δεξιότητες. Δεν παίρνεις ένα σπαθί ή ένα περίστροφο και αρχίζεις να σκοτώνεις εχθρούς. Αυτό θα το κάνεις μονάχα εάν χρειαστεί να υπερασπιστείς τις πατρογονικές σου εστίες.

Τον ήρωα τον διαμορφώνουν οι καταστάσεις και οι συγκυρίες της εποχής. Αρκεί μια στιγμή για να σε κάνει ήρωα, μια γενναία πράξη που να φτάνει στο σημείο της αυτοθυσίας. Ιδίως όταν έχεις την επιλογή να γλιτώσεις τη ζωή σου και δεν το κάνεις, αλλά βάζεις ακόμη και πάνω απ’ αυτήν έναν υπέρτατο σκοπό, όπως είναι η ελευθερία, η διάσωση ενός αγαπημένου σου προσώπου, των συνανθρώπων σου ή ενός ολόκληρου έθνους. Αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες.

Ακόμη και εν καιρώ ειρήνης, που οι απειλές απώλειας ζωών είναι μικρότερες σε σχέση με έναν πόλεμο, δεν εξαλείφεται η έννοια του ηρωισμού, απλώς μεταφέρεται σε ένα άλλο «πεδίο μάχης», αυτό της καθημερινότητας. Όποιος παραμερίζει τον εγωκεντρισμό και λειτουργεί με ανιδιοτέλεια, προσφέροντας υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο, είναι ένας μικρός ήρωας.

* Γεώργιος Σαρρής, Δημοσιογράφος – μέλος της ΕΣΗΕΑ, τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Βραβείο Αθ. Μπότση για την αντικειμενική και με πληρότητα παρουσίαση ιστορικών πολιτικών θεμάτων