Σαν σήμερα 12 Οκτωβρίου: Ο Νικίτα Χρουστσόφ χτυπά το παπούτσι του στο τραπέζι του ΟΗΕ

Newsroom

Ήταν 12 Οκτωβρίου του 1960 όταν η αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη πάγωσε. Ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ, γνωστός για τον εκρηκτικό χαρακτήρα του, σηκώθηκε από τη θέση του, έβγαλε το παπούτσι του και το κοπάνησε δυνατά στο τραπέζι, προκαλώντας διεθνή σάλο.

Η σκηνή εκτυλίχθηκε κατά τη διάρκεια συζήτησης για τις αποικιοκρατικές πρακτικές των Δυτικών δυνάμεων. Ο Χρουστσόφ, σε κατάσταση έντονης οργής, αντέδρασε σε ομιλία του Φιλιππινέζου αντιπροσώπου, ο οποίος κατηγόρησε τη Σοβιετική Ένωση για «καταπίεση» στην Ανατολική Ευρώπη. Αρχικά φώναζε, χτυπώντας το χέρι του στο έδρανο, αλλά στη συνέχεια – σε μια κίνηση που έμελλε να μείνει στην Ιστορία – άρπαξε το παπούτσι του και άρχισε να το χτυπά ώστε να υπερκαλύψει και να διακόψει τον ομιλητή.

Η εικόνα του ηγέτη της υπερδύναμης να κραδαίνει το παπούτσι του μέσα στην αίθουσα των Ηνωμένων Εθνών έκανε τον γύρο του κόσμου και έγινε εμβληματικό στιγμιότυπο του Ψυχρού Πολέμου. Αν και οι φωτογραφίες από τη στιγμή είναι ελάχιστες και η αυθεντικότητά τους έχει αμφισβητηθεί, δεκάδες αυτόπτες μάρτυρες επιβεβαίωσαν την αλήθεια του περιστατικού.

Για τους υποστηρικτές του, η σκηνή εξέφραζε την αποφασιστικότητα της Σοβιετικής Ένωσης να αντισταθεί στη Δύση. Για τους επικριτές του, ήταν ένδειξη πρωτοφανούς απρέπειας και πολιτικής χυδαιότητας. Ο ίδιος ο Χρουστσόφ, χρόνια αργότερα, προσπάθησε να υποβαθμίσει το γεγονός, υποστηρίζοντας ότι χτύπησε το παπούτσι μόνο για να τραβήξει την προσοχή της συνεδρίασης.

Όπως κι αν ερμηνευτεί, η «διπλωματία του παπουτσιού» έμεινε στην Ιστορία ως ένα από τα πιο ασυνήθιστα και θεαματικά επεισόδια της διεθνούς πολιτικής. Σε μια εποχή που ο κόσμος ζούσε με τον φόβο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, η εικόνα του Σοβιετικού ηγέτη να κοπανάει το παπούτσι του στο τραπέζι αποτύπωσε το κλίμα έντασης και αντιπαράθεσης που χαρακτήριζε τον Ψυχρό Πόλεμο.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

539 π.Χ.: Ο στρατός του Κύρου Β΄ της Περσίας καταλαμβάνει τη Βαβυλώνα, γεγονός που σηματοδοτεί την αρχή της περσικής κυριαρχίας στη Μεσοποταμία και την πτώση ενός από τα μεγαλύτερα βασίλεια της αρχαιότητας.

1492: Ο Χριστόφορος Κολόμβος φτάνει στην Καραϊβική πιστεύοντας πως έφτασε στις Ινδίες, όταν στην πραγματικότητα ανακαλύπτει ένα από τα νησιά των Μπαχάμες — το πιθανότερο Σαν Σαλβαδόρ. Το ιστορικό αυτό ταξίδι θέτει τις βάσεις για τον αποικισμό της αμερικανικής ηπείρου, αλλά ο ίδιος ο Κολόμβος δεν συνειδητοποιεί ότι έχει έρθει σε επαφή με μια νέα ήπειρο.

1692: Τερματίζονται οι δίκες των μαγισσών του Σάλεμ μετά από παρέμβαση του κυβερνήτη της Μασαχουσέτης, Γουίλιαμ Φιπς. Οι δίκες άφησαν πίσω τους 20 εκτελεσμένους και ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της αμερικανικής αποικιακής ιστορίας.

1810: Διοργανώνεται το πρώτο Oktoberfest, για να εορταστούν οι γάμοι του πρίγκιπα Λουδοβίκου της Βαυαρίας με την πριγκίπισσα Τερέζα της Σαξονίας. Αργότερα, η γιορτή θα γίνει θεσμός ως το μεγαλύτερο φεστιβάλ μπίρας στον κόσμο.

1847: Ο Γερμανός εφευρέτης και βιομήχανος, Βέρνερ φον Ζίμενς, ιδρύει στο Βερολίνο την εταιρία Siemens & Halske AG.

1862: Ο Όθωνας και η Αμαλία αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Στις 9 μ.μ. αποπλέουν από το λιμάνι του Πειραιά, εσπευσμένα, για την Τεργέστη, με το πολεμικό σκάφος «Σκύλλα».

1912: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Φιλιππιάδα κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, λίγες μέρες πριν από τη μεγάλη νίκη στα Γιάννενα.

1915: Η Βρετανίδα νοσοκόμα Έντιθ Κάβελ εκτελείται δια τουφεκισμού από γερμανικό στρατιωτικό απόσπασμα στις Βρυξέλλες, σε ηλικία 49 ετών. Βοήθησε περίπου 200 στρατιώτες των Συμμάχων να διαφύγουν από το κατεχόμενο Βέλγιο, για το οποίο κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία.

1944: Η Αθήνα και ο Πειραιάς απελευθερώνονται από τα ναζιστικά στρατεύματα έπειτα από 1.264 μέρες κατοχής. Οι Γερμανοί αποχωρούν και ο λαός ξεχύνεται στους δρόμους πανηγυρίζοντας και υψώνοντας ελληνικές σημαίες, ενώ στις 9:45 μαχητές του ΕΛΑΣ υψώνουν τη γαλανόλευκη στην Ακρόπολη ως σύμβολο ελευθερίας.

1955: Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, σηματοδοτώντας την αρχή της πρώτης πρωθυπουργικής του θητείας στην Ελλάδα.

1960: Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Νικίτα Χρουστσόφ προκαλεί παγκόσμιο σάλο όταν χτυπάει το παπούτσι του στο έδρανο για να διαμαρτυρηθεί, σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του Ψυχρού Πολέμου.

1960: Ο σοσιαλιστής ηγέτης Ινετζίρο Ασανούμα δολοφονείται ζωντανά στην τηλεόραση από ακροδεξιό εθνικιστή φοιτητή, σοκάροντας το διεθνές κοινό.

1971: Η rock όπερα «Jesus Christ Superstar» των Andrew Lloyd Webber και Tim Rice κάνει πρεμιέρα στο Broadway. Η παράσταση προκαλεί θύελλα αντιδράσεων με την τολμηρή προσέγγισή της στη Βιβλική αφήγηση και καταγράφεται ως σταθμός στην ιστορία του μουσικού θεάτρου.

1978: Ο μπασίστας των Sex Pistols Σιντ Βίσιους συλλαμβάνεται στη Νέα Υόρκη, κατηγορούμενος για τη δολοφονία της συντρόφου του Νάνσι Σπάνγκεν.

1979: Εκδίδεται το πρώτο βιβλίο της σειράς «Γυρίστε το Γαλαξία με Ώτο Στοπ» του Ντάγκλας Άνταμς, που θα γίνει cult φαινόμενο στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας.

1984: Η Μάργκαρετ Θάτσερ γίνεται στόχος δολοφονικής επίθεσης. Βόμβα του ΙΡΑ «κόβει» στα δύο το «Grand Hotel» στο Μπράιτον, σκοτώνοντας πέντε άτομα και τραυματίζοντας πολλούς άλλους.

1990: Σημειώνεται απόπειρα δολοφονίας κατά του υπουργού Εσωτερικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης.

2000: Το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Cole γίνεται στόχος επίθεσης αυτοκτονίας από την αλ Κάιντα στο λιμάνι του Άντεν στην Υεμένη, με αποτέλεσμα 17 Αμερικανούς ναύτες νεκρούς.

2002: Σφοδρότατη έκρηξη πλήττει την τουριστική περιοχή Κούτα Μπιτς του Μπαλί. Από την τρομοκρατική επίθεση χάνουν τη ζωή τους 202 άνθρωποι και τραυματίζονται πάνω από 300.

2003: Ο Μίκαελ Σουμάχερ γίνεται ο πρώτος πιλότος της Formula 1 που κατακτά έξι πρωταθλήματα στον θεσμό.

Γεννήσεις

1830 – Ανδρέας Συγγρός, Έλληνας τραπεζίτης και εθνικός ευεργέτης, που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας τον 19ο αιώνα. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, δραστηριοποιήθηκε αρχικά στο εμπόριο και στη συνέχεια στην τραπεζική, αποκτώντας τεράστια περιουσία. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1871 και χρηματοδότησε μεγάλα έργα υποδομών, όπως η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου, ενώ στήριξε το κράτος σε κρίσιμες στιγμές με δάνεια. Η φιλανθρωπική του δράση άφησε βαθύ αποτύπωμα, καθώς διέθεσε σημαντικά ποσά για κοινωφελή έργα, σχολεία και νοσοκομεία. Το όνομά του παραμένει συνώνυμο της ευεργεσίας και της προσφοράς στο ελληνικό έθνος.

1915 – Έντιθ Κάβελ (Edith Cavell), Αγγλίδα νοσοκόμα και ηρωική μορφή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννημένη το 1865 στο Νόρφολκ, υπηρέτησε ως επικεφαλής σχολής νοσηλευτικής στις Βρυξέλλες. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής του Βελγίου βοήθησε εκατοντάδες συμμάχους στρατιώτες να δραπετεύσουν προς την Ολλανδία, πράξη που θεωρήθηκε προδοσία από τους Γερμανούς. Συνελήφθη, δικάστηκε για κατασκοπεία και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 12 Οκτωβρίου 1915, γεγονός που προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και την κατέστησε σύμβολο θυσίας και ανθρωπισμού. Η μνήμη της τιμάται μέχρι σήμερα ως παράδειγμα αφοσίωσης στο καθήκον και την ανθρωπιά.

1924 – Μίμης Πλέσσας, Έλληνας συνθέτης και μαέστρος, ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς της ελληνικής μουσικής. Γεννημένος στην Αθήνα, σπούδασε μαθηματικά και μουσική, αλλά αφιερώθηκε στη μελωδία, χαρίζοντας αμέτρητα τραγούδια που σημάδεψαν γενιές. Με συνεργασίες με κορυφαίους στιχουργούς και ερμηνευτές, δημιούργησε επιτυχίες όπως «Θα πιω απόψε το φεγγάρι» και «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου», ενώ η μουσική του για τον κινηματογράφο και το θέατρο έγραψε ιστορία. Πολυβραβευμένος και με διεθνή αναγνώριση, ο Πλέσσας συνδύασε την κλασική παιδεία με το ελληνικό ύφος, καθιερώνοντας έναν ήχο που γεφυρώνει το λαϊκό, το έντεχνο και το τζαζ στοιχείο.

1924 – Λεωνίδας Κύρκος, Έλληνας πολιτικός της Αριστεράς, από τις πιο εμβληματικές μορφές του προοδευτικού χώρου στη μεταπολεμική Ελλάδα. Γεννημένος στο Ηράκλειο Κρήτης, εντάχθηκε στην Αντίσταση κατά τη διάρκεια της Κατοχής και φυλακίστηκε για την πολιτική του δράση. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ) και αργότερα βασική φυσιογνωμία του Συνασπισμού, προωθώντας τον εκδημοκρατισμό και τη συνεργασία των αριστερών δυνάμεων. Διακρίθηκε για το ήθος, τον νηφάλιο λόγο και την επιμονή του στον διάλογο, συμβάλλοντας στην πολιτική ωρίμανση της ελληνικής Αριστεράς. Παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του (2011) σημείο αναφοράς για τη δημοκρατική παράταξη.

1928 – Δόμνα Σαμίου, Ελληνίδα τραγουδίστρια, ερευνήτρια και θεματοφύλακας της παραδοσιακής μουσικής. Γεννημένη στην Καισαριανή από Μικρασιάτες πρόσφυγες, μαθήτευσε δίπλα στον Σίμωνα Καρά και αφιερώθηκε στη διάσωση, καταγραφή και διάδοση των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών. Με την ξεχωριστή φωνή και το αυθεντικό της ύφος, έκανε γνωστή την παράδοση σε νεότερες γενιές, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, μέσα από συναυλίες, ηχογραφήσεις και τηλεοπτικές εκπομπές. Το έργο της συνέβαλε καθοριστικά στην αναγνώριση και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, καθιστώντας την μία από τις σημαντικότερες μορφές του ελληνικού τραγουδιού.

1937 – Μάρθα Βούρτση, Ελληνίδα ηθοποιός, που άφησε το στίγμα της στον κινηματογράφο και το θέατρο. Γεννημένη στην Αθήνα, έγινε ιδιαίτερα γνωστή μέσα από τις ταινίες της δεκαετίας του ’60, όπου καθιερώθηκε σε δραματικούς ρόλους, αποδίδοντας με ένταση και συγκίνηση την αγωνία και τον πόνο των ηρωίδων της. Συμμετείχε σε κλασικές παραγωγές του παλιού ελληνικού σινεμά, ενώ η χαρακτηριστική της ερμηνεία στην ταινία «Η Κατάρα της Μάνας» της χάρισε τον τίτλο της «τραγικής ηθοποιού». Παράλληλα, είχε πλούσια θεατρική πορεία και αργότερα τηλεοπτικές εμφανίσεις. Με τη δύναμη και την αυθεντικότητα του παιξίματός της, κατέκτησε μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της ελληνικής υποκριτικής.

1943 – Κώστας Τσάκωνας, Έλληνας ηθοποιός, αγαπητός για το πηγαίο του χιούμορ και τις κωμικές του ερμηνείες. Γεννημένος στην Αθήνα, έγινε γνωστός μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση της δεκαετίας του ’80 και του ’90, με ταινίες όπως «Μάθε παιδί μου γράμματα» και δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές. Διακρίθηκε για το χαρακτηριστικό του στυλ και την αμεσότητα με την οποία προσέγγιζε τους ρόλους του, χαρίζοντας γέλιο αλλά και κοινωνικό σχόλιο. Παράλληλα εμφανίστηκε στο θέατρο, δείχνοντας το εύρος του ταλέντου του. Παρέμεινε στη μνήμη του κοινού ως ένας από τους πιο συμπαθείς και αυθεντικούς κωμικούς του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου.

1954 – Διονύσης Τσακνής, Έλληνας τραγουδοποιός και συνθέτης, με σημαντική παρουσία στο έντεχνο και ροκ τραγούδι. Γεννημένος στην Καβάλα, εμφανίστηκε στη δισκογραφία στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και συνεργάστηκε με κορυφαίους καλλιτέχνες, όπως ο Μάνος Λοΐζος, ο Θάνος Μικρούτσικος και η Άλκηστις Πρωτοψάλτη. Έγραψε τραγούδια με έντονο κοινωνικό και πολιτικό στίγμα, που μίλησαν στη νεολαία της εποχής, με χαρακτηριστικά κομμάτια όπως το «Η εικόνα σου» και το «Δεν φταίω εγώ που μεγαλώνω». Παράλληλα, υπηρέτησε τον πολιτισμό και από θεσμικές θέσεις, διετέλεσε μάλιστα πρόεδρος της ΕΡΤ (2015–2016). Με το έργο του συνδύασε τη μελωδία με τον στοχασμό, αφήνοντας έντονο αποτύπωμα στο ελληνικό τραγούδι.

1968 – Χιου Τζάκμαν (Hugh Jackman), Αυστραλός ηθοποιός, τραγουδιστής και παραγωγός, διεθνώς αναγνωρισμένος για την ευρύτητα του ταλέντου του. Γεννημένος στο Σίδνεϊ, έγινε παγκόσμια γνωστός ενσαρκώνοντας τον Γούλβεριν στη σειρά ταινιών X-Men, ρόλο που κράτησε για σχεδόν δύο δεκαετίες. Παράλληλα διακρίθηκε στο μιούζικαλ, κερδίζοντας Χρυσή Σφαίρα για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στους «Άθλιους» (2012), ενώ μάγεψε το κοινό στο «The Greatest Showman» (2017). Με ικανότητα να κινείται από την περιπέτεια έως το δράμα και το μουσικό θέατρο, θεωρείται ένας από τους πιο ολοκληρωμένους ηθοποιούς του Χόλιγουντ, συνδυάζοντας καλλιτεχνικό εύρος με αδιαμφισβήτητη σκηνική γοητεία.

Θάνατοι

322 π.Χ. – Δημοσθένης, Έλληνας ρήτορας και πολιτικός της κλασικής Αθήνας, που θεωρείται ο μεγαλύτερος ρήτορας της αρχαιότητας. Γεννημένος το 384 π.Χ., ξεπέρασε από παιδί σοβαρά προβλήματα λόγου και αφιερώθηκε στη ρητορική, αφήνοντας λόγους που έμειναν υποδείγματα πολιτικής σκέψης και ύφους. Υπήρξε σφοδρός πολέμιος της επεκτατικής πολιτικής του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας και αργότερα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, εκφωνώντας τις περίφημες Φιλιππικές και Ολυνθιακούς λόγους. Η πολιτική του δράση στόχευε στη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της Αθήνας. Μετά την ήττα στον Λαμιακό πόλεμο, κυνηγημένος από τους Μακεδόνες, προτίμησε να αυτοκτονήσει το 322 π.Χ. στη νήσο Καλαυρία, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά αρετής, πατριωτισμού και ρητορικής δεινότητας.

1920 – Αλέξανδρος Α΄, βασιλιάς των Ελλήνων (1893–1920), γιος του Κωνσταντίνου Α΄. Ανέβηκε στον θρόνο το 1917, ύστερα από την αναγκαστική απομάκρυνση του πατέρα του λόγω της Εθνικής Διχόνοιας και της πίεσης των Συμμάχων. Η βασιλεία του συνέπεσε με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ και την έναρξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Παρότι θεωρούνταν βασιλιάς «υπό κηδεμονία», το όνομά του συνδέθηκε με σημαντικές εδαφικές επεκτάσεις της χώρας. Πέθανε απροσδόκητα σε ηλικία μόλις 27 ετών από σηψαιμία, έπειτα από δάγκωμα πιθήκου στους βασιλικούς κήπους – γεγονός που συγκλόνισε την εποχή και έμεινε στην ιστορία ως «ο θάνατος του βασιλιά από μαϊμού».

1996 – Ρενέ Λακόστ (René Lacoste), Γάλλος αντισφαιριστής και επιχειρηματίας, μέλος των θρυλικών «Τεσσάρων Σωματοφυλάκων» που κυριάρχησαν στο τένις τη δεκαετία του 1920. Γεννημένος το 1904, κατέκτησε επτά τίτλους Grand Slam σε Γαλλία, ΗΠΑ και Βρετανία, ενώ ήταν γνωστός για το στρατηγικό του παιχνίδι και την ψυχραιμία του στο κορτ. Το παρατσούκλι του, «Κροκόδειλος», έγινε σήμα κατατεθέν και ενέπνευσε το εμβληματικό λογότυπο της εταιρείας Lacoste, που ίδρυσε αργότερα και καθιέρωσε το διάσημο polo shirt. Με τη διπλή του ιδιότητα ως αθλητής και καινοτόμος, άφησε ανεξίτηλο στίγμα τόσο στον αθλητισμό όσο και στη μόδα.