Σαν σήμερα 9 Οκτωβρίου: Η εκτέλεση του Τσε Γκεβάρα και η γέννηση ενός αθάνατου συμβόλου

1907 – Ζακ Τατί (Jacques Tati), Γάλλος σκηνοθέτης, ηθοποιός και σεναριογράφος, μια από τις πιο ευρηματικές μορφές του παγκόσμιου κινηματογράφου. Γεννημένος στο Λε Περέ-αν-Ιβλίν, έγινε γνωστός για τον χαρακτήρα του κυρίου Ιλό (Monsieur Hulot), μέσα από ταινίες όπως «Οι Διακοπές του Κυρίου Ιλό» (1953) και «Playtime» (1967). Με χιούμορ βασισμένο στην παρατήρηση της καθημερινότητας και ελάχιστους διαλόγους, σχολίασε με λεπτότητα τη σύγχρονη ζωή και την τεχνολογική πρόοδο. Το έργο του επηρέασε σκηνοθέτες όπως ο Φελίνι και ο Κιάροσταμι, καθιστώντας τον Τατί διαχρονικό δημιουργό που συνδύασε ποίηση, σάτιρα και κινηματογραφική πρωτοπορία.

1940 – Τζον Λένον (John Lennon), Άγγλος μουσικός, τραγουδιστής και συνθέτης, ιδρυτικό μέλος των θρυλικών Beatles, του συγκροτήματος που άλλαξε για πάντα την πορεία της σύγχρονης μουσικής. Μαζί με τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ συνέθεσε μερικά από τα πιο διαχρονικά τραγούδια της ποπ και ροκ κουλτούρας. Μετά τη διάλυση των Beatles, ακολούθησε σόλο καριέρα, αφήνοντας αριστουργήματα όπως το «Imagine», που έγινε ύμνος της ειρήνης και της αγάπης. Γνωστός για τον ακτιβισμό και τον φιλειρηνισμό του, δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τη φήμη του για κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα. Η δολοφονία του το 1980 συγκλόνισε τον κόσμο, αλλά η κληρονομιά του παραμένει ζωντανή, εμπνέοντας γενιές καλλιτεχνών και ακροατών.

1962 – Νίκος Χατζηνικολάου, Έλληνας δημοσιογράφος και εκδότης, από τις πιο αναγνωρίσιμες παρουσίες της ελληνικής ενημέρωσης. Γεννημένος στην Αλεξανδρούπολη, εργάστηκε από νεαρή ηλικία στον Τύπο και καθιερώθηκε στην τηλεόραση ως κεντρικός παρουσιαστής δελτίων ειδήσεων, αρχικά στον ΑΝΤ1 και στη συνέχεια σε άλλα μεγάλα κανάλια. Ιδιαίτερα γνωστή έγινε η εκπομπή του «Ενώπιος Ενωπίω», όπου φιλοξένησε σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής και της κοινωνίας. Σήμερα είναι επικεφαλής του ενημερωτικού ομίλου Real Group (Real FM, Real News). Η συνέντευξη-προσήλωσή του στη σοβαρή πολιτική δημοσιογραφία τον καθιέρωσε ως μία από τις πιο αξιόπιστες φωνές των ελληνικών ΜΜΕ.

1964 – Γκιγιέρμο ντελ Τόρο (Guillermo del Toro), Μεξικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, από τους πιο ξεχωριστούς δημιουργούς του σύγχρονου κινηματογράφου. Γεννημένος στη Γουαδαλαχάρα, ανέπτυξε ένα ιδιότυπο ύφος που συνδυάζει το φανταστικό, το γοτθικό και το σκοτεινό στοιχείο με βαθιά ανθρώπινες ιστορίες. Έγινε διεθνώς γνωστός με ταινίες όπως ο «Λαβύρινθος του Πάνα» (2006), που τιμήθηκε με τρία Όσκαρ, ενώ με τη «Μορφή του Νερού» (2017) απέσπασε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας. Η κινηματογραφική του ματιά, γεμάτη συμβολισμούς, φαντασία και κοινωνικούς υπαινιγμούς, τον καθιέρωσε ως έναν από τους πιο επιδραστικούς σκηνοθέτες της εποχής μας.

1966 – Ντέιβιντ Κάμερον (David Cameron), Άγγλος πολιτικός, ηγέτης των Συντηρητικών και πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (2010–2016). Γεννημένος στο Λονδίνο, ανέλαβε την εξουσία σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, εφαρμόζοντας πολιτικές λιτότητας και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Διαδραμάτισε ρόλο στην αναμόρφωση της εικόνας του κόμματός του, προβάλλοντας πιο φιλελεύθερο προφίλ σε κοινωνικά ζητήματα. Η πρωθυπουργία του, ωστόσο, στιγματίστηκε από το δημοψήφισμα για το Brexit το 2016, το οποίο ο ίδιος προκήρυξε και οδήγησε στην αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ. Μετά την παραίτησή του, παραμένει σημαντική αλλά αμφιλεγόμενη πολιτική φυσιογνωμία της σύγχρονης βρετανικής ιστορίας.

1982 – Λεωνίδας Κουτσόπουλος, Έλληνας σεφ, ιδιαίτερα αγαπητός στο κοινό για το ταλέντο, το χιούμορ και το χαμηλών τόνων προφίλ του. Γεννημένος στην Αθήνα, εργάστηκε σε σπουδαία εστιατόρια του εξωτερικού πριν επιστρέψει στην Ελλάδα για να αναδείξει τη δημιουργική πλευρά της ελληνικής κουζίνας. Έγινε ευρύτερα γνωστός ως μέλος της κριτικής επιτροπής του MasterChef, όπου κέρδισε το κοινό με την αμεσότητα και την αίσθηση του χιούμορ του. Ως σεφ και επιχειρηματίας, έχει διακριθεί για τη σύνθεση παραδοσιακών γεύσεων με σύγχρονες τεχνικές, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της ελληνικής γαστρονομίας.

1831 – Ιωάννης Καποδίστριας, Έλληνας πολιτικός και διπλωμάτης, ο πρώτος Κυβερνήτης της σύγχρονης Ελλάδας. Γεννημένος στην Κέρκυρα, υπηρέτησε στη ρωσική διπλωματία και απέκτησε διεθνές κύρος πριν κληθεί το 1828 να ηγηθεί του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Προχώρησε σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση, στην παιδεία και στην οικονομία, θέτοντας τα θεμέλια για ένα οργανωμένο κράτος. Η αυστηρή του διακυβέρνηση όμως προκάλεσε αντιδράσεις και εσωτερικές συγκρούσεις. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε έξω από τον Άγιο Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο από τους Μαυρομιχαλαίους. Ο θάνατός του βύθισε τη χώρα σε διχασμό, αλλά η συμβολή του αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

1974 – Όσκαρ Σίντλερ (Oskar Schindler), Γερμανός επιχειρηματίας, που έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους «Δικαίους των Εθνών» για τη διάσωση περισσότερων από 1.200 Εβραίων κατά το Ολοκαύτωμα. Γεννημένος το 1908 στη Μοραβία, μέλος του ναζιστικού κόμματος, εκμεταλλεύτηκε αρχικά τον πόλεμο για οικονομικό κέρδος. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας το εργοστάσιό του στην Κρακοβία ως καταφύγιο, έσωσε τις ζωές εκατοντάδων ανθρώπων, προστατεύοντάς τους από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μετά τον πόλεμο έζησε στην αφάνεια και σε οικονομικές δυσκολίες. Η ιστορία του έγινε παγκοσμίως γνωστή με την ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Η Λίστα του Σίντλερ» (1993), που ανέδειξε το θάρρος και την ανθρωπιά του.

2016 – Αντρέι Βάιντα (Andrzej Wajda), Πολωνός σκηνοθέτης, μία από τις σημαντικότερες μορφές του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Γεννημένος το 1926, ανέδειξε με το έργο του την ταραγμένη ιστορία και τα πολιτικά διλήμματα της Πολωνίας του 20ού αιώνα. Ταινίες όπως οι «Στάχτες και Διαμάντια» (1958), «Άνθρωπος από Μάρμαρο» (1977) και «Άνθρωπος από Σίδερο» (1981) έγιναν διεθνή σύμβολα της πολιτικής και κοινωνικής πάλης. Βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και το 2000 τιμήθηκε με Όσκαρ Επίτευγματος Ζωής για το σύνολο της δημιουργίας του. Με το έργο του ένωσε την τέχνη με την ιστορική μνήμη, αφήνοντας ανεξίτηλη κληρονομιά στον παγκόσμιο κινηματογράφο.

2018 – Κυριάκος Παπαδόπουλος, Υποπλοίαρχος του Λιμενικού Σώματος, που έγινε σύμβολο ανθρωπιάς και αφοσίωσης μέσα στην προσφυγική κρίση. Γεννημένος στη Μυτιλήνη το 1974, υπήρξε κυβερνήτης του περιπολικού σκάφους ΠΛΣ 602, με το οποίο βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων διάσωσης στο Αιγαίο. Υπολογίζεται ότι συνέβαλε στη διάσωση χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, δείχνοντας απαράμιλλο θάρρος και ευαισθησία. Για τη δράση του τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών και την ελληνική πολιτεία, ενώ η ιστορία του έγινε γνωστή διεθνώς μέσα από το ντοκιμαντέρ «4.1 Miles», που προτάθηκε για Όσκαρ. Ο θάνατός του το 2018 προκάλεσε βαθιά συγκίνηση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.