Σαν σήμερα 30 Δεκεμβρίου: Χαράσσεται η «Πράσινη Γραμμή» στη Λευκωσία – Η πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου

Στις 30 Δεκεμβρίου 1963 σημειώνεται ένα από τα πρώτα και πιο καθοριστικά βήματα προς τη διαίρεση της Κύπρου. Μετά από εβδομάδες αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, συμφωνείται πρώτη κατάπαυση του πυρός στη Λευκωσία και χαράσσεται η λεγόμενη «Πράσινη Γραμμή», που θα γίνει αργότερα συμβολικό και πρακτικό όριο ανάμεσα στις δύο κοινότητες.

Τα επεισόδια που οδήγησαν σε αυτή τη «διχοτόμηση» ξεκινούν γύρω στις 21 Δεκεμβρίου και μένουν στην Ιστορία ως «Ματωμένα Χριστούγεννα» 1963. Βασική αιτία είναι η έκρηξη ενδοκοινοτικής βίας, εν μέρει λόγω της κρίσης του Συντάγματος του 1960, που όριζε δύσκαμπτο σύστημα διακυβέρνησης με ειδικά δικαιώματα και βέτο ανάμεσα στις δύο κοινότητες.

Καθώς οι συγκρούσεις επεκτείνονται και οι απώλειες και στις δύο πλευρές αυξάνονται, οι Βρετανοί επενέβησαν ως εγγυήτρια δύναμη για να σταματήσουν τη βία. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιείται η πρώτη προσπάθεια καθορισμού ουδέτερης ζώνης μέσα στη Λευκωσία.

Τη νύχτα της 30ής Δεκεμβρίου, ο Βρετανός στρατηγός Peter Young — επικεφαλής της Βρετανικής Δύναμης — χαράσσει μία γραμμή πάνω σε έναν χάρτη της Λευκωσίας με πράσινο μολύβι, που οριοθετεί τις περιοχές όπου αντιστοιχούν οι δύο κοινότητες και σταματά τις μάχες. Από αυτό το πράσινο σχήμα πήρε το όνομα «Πράσινη Γραμμή».

Αν και αρχικά αντιμετωπίστηκε ως προσωρινός διαχωρισμός των ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών κατοικημένων ζωνών, η γραμμή αυτή θα παραμείνει και θα εξελιχθεί σε μονιμότερο σύνορο διαχωρισμού, ειδικά μετά τα γεγονότα του 1974, οπότε επεκτάθηκε και εκτός Λευκωσίας με τη μορφή της σημερινής παρεμβαλλόμενης ζώνης του ΟΗΕ στην Κύπρο, που χωρίζει de facto το νησί.

Σε αυτή την πρώτη μορφή της, η «Πράσινη Γραμμή» λειτουργεί ως γραμμή κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα σε γειτονιές που πριν ήταν μικτές ή/και γειτονικές, και πρακτικά αποτυπώνει την αρχή της διχοτόμησης εντός της πρωτεύουσας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1871: Η φεμινίστρια Βικτόρια Γούντχαλ, ακτιβίστρια υπέρ του δικαιώματος ψήφου των γυναικών και μετέπειτα υποψήφια για την προεδρία των ΗΠΑ, δημοσιεύει για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς, μέσα από την εφημερίδα της. Με αυτή την κίνηση εισάγει τις ιδέες του επιστημονικού σοσιαλισμού στο αμερικανικό κοινό, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, αλλά και ανοίγοντας νέο κεφάλαιο στη σχέση της αμερικανικής πολιτικής ζωής με τις ριζοσπαστικές ευρωπαϊκές θεωρίες.

1922: Στη Μόσχα συγκροτείται επισήμως η ΕΣΣΔ (Ένωση των Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών), με την ένωση της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Υπερκαυκασίας σε ένα ομοσπονδιακό σοσιαλιστικό κράτος.

1934: Υπογράφεται η σύμβαση για την ίδρυση ραδιοφωνικού σταθμού στην Ελλάδα.

1941: Το πρώτο πλοίο τύπου Λίμπερτι καθελκύεται στις ΗΠΑ. Θα συμβάλει καθοριστικά στην αναγέννηση της ελληνικής ναυτιλίας μεταπολεμικά.

1944: Ο ποιητής και ψυχαναλυτής Ανδρέας Εμπειρίκος συλλαμβάνεται στο σπίτι του από την ΟΠΛΑ, μεταφέρεται σε αυτοσχέδιο «λαϊκό δικαστήριο» στο Περιστέρι και στη συνέχεια κρατείται όμηρος από τον ΕΛΑΣ. Κάπου στην περιοχή της Θήβας καταφέρνει να δραπετεύσει και, ύστερα από μεγάλη περιπλάνηση μέσα στο κρύο, επιστρέφει στην Αθήνα ξυπόλητος, με πληγές και κρυοπαγήματα στα πόδια, εξαντλημένος σωματικά και ψυχικά – ένα προσωπικό μαρτύριο που χαράσσεται στο φόντο της βίας και του χάους των Δεκεμβριανών.

1963: Με εισήγηση του πρωθυπουργού, Γεωργίου Παπανδρέου, διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές για τις 16 Φεβρουαρίου 1964. Η εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης ανατίθεται στον Ιωάννη Παρασκευόπουλο.

1963: Πραγματοποιείται από τους Άγγλους η πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου. Επιτυγχάνεται κατάπαυση του πυρός, ύστερα από σκληρές μάχες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Την «Πράσινη Γραμμή» στη Λευκωσία τη «χαράσσει» ο στρατηγός Γιανγκ, ο οποίος είναι εφοδιασμένος με πράσινη πένα. Την υπογράφουν ο πρόεδρος Μακάριος και ο (Τούρκος) αντιπρόεδρος Κουτσιούκ, με μάρτυρες τους Κληρίδη και Ντενκτάς.

1966: Εκδίδεται η απόφαση για τη δολοφονία του βουλευτή, Γρηγόρη Λαμπράκη. Καταδικάζονται για θανατηφόρο σωματική κάκωση – συνεργία ο Σπύρος Γκοτζαμάνης (11 χρόνια), ο Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης (8,5 χρόνια) και για διατάραξη οικιακής ειρήνης άλλα 8 άτομα (ποινές κάτω του έτους).

1970: Ο Πολ Μακάρτνεϊ με αγωγή του ζητά τη διάλυση των Beatles.

1974: Οι Beatles διαλύονται και τυπικά με δικαστική απόφαση.

1975: Λήγει η Δίκη του Πολυτεχνείου, με το δικαστήριο να καταδικάζει σε ισόβια τους Δημήτρη Ιωαννίδη, Νικόλαο Βαρνάβα και Νικόλαο Ντερτιλή για τον ρόλο τους στο πραξικόπημα της 25ης Νοεμβρίου και την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης. Συνολικά 17 κατηγορούμενοι τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης και κάθειρξης –ανάμεσά τους και ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος– ενώ 13 αθωώνονται. Η απόφαση θεωρείται κομβική στιγμή για τη Μεταπολίτευση, καθώς σηματοδοτεί την –έστω και περιορισμένη– απονομή δικαιοσύνης για τα εγκλήματα της χούντας και της 21ης Απριλίου.

1998: Οι ηγέτες των Ερυθρών Χμερ ζητούν συγγνώμη για τη γενοκτονία της δεκαετίας του 1970 στην Καμπότζη, η οποία στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους.

2008: Το κυπριακό σκάφος Dignity της οργάνωσης «Ελευθερώστε τη Γάζα» με ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα εμβολίζεται από σκάφος του ισραηλινού πολεμικού Ναυτικού σε διεθνή ύδατα.

2010: Ισχυρή έκρηξη σημειώνεται στις 8:22 το πρωί έξω από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, που βρίσκεται επί της οδού Λουίζης Ριανκούρ στους Αμπελόκηπους. Η έκρηξη προκαλεί εκτεταμένες ζημιές στο Πρωτοδικείο καθώς και σε παρακείμενα κτίρια, ενώ πολλά αυτοκίνητα που ήταν σταθμευμένα στο σημείο καταστρέφονται ολοσχερώς.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Ανυσία