Στις 6 Οκτωβρίου 1981, η παγκόσμια κοινή γνώμη συγκλονίστηκε από τη δολοφονία του προέδρου της Αιγύπτου, Ανουάρ Σαντάτ, κατά τη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης στο Κάιρο. Η ημερομηνία δεν ήταν τυχαία: η Αίγυπτος γιόρταζε την επέτειο της έναρξης του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973, όταν αιγυπτιακές δυνάμεις είχαν αιφνιδιάσει το Ισραήλ διασχίζοντας τη Διώρυγα του Σουέζ.
Κατά τη διάρκεια της παρέλασης, ομάδα στρατιωτών που ανήκαν στην ισλαμιστική οργάνωση Αλ-Τζιχάντ έστρεψε τα όπλα της προς την εξέδρα των επισήμων. Ο Σαντάτ δέχτηκε πυρά και χειροβομβίδες, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί επιτόπου μαζί με έντεκα ακόμη άτομα μπροστά στον κόσμο (δείτε το σχετικό βίντεο). Ο αντιπρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ, που καθόταν δίπλα του, τραυματίστηκε ελαφρά και λίγες ημέρες αργότερα ανέλαβε την προεδρία της χώρας.
Η ενέργεια είχε σαφή πολιτικά κίνητρα. Ο Σαντάτ είχε γίνει στόχος εξτρεμιστικών ομάδων εξαιτίας της ιστορικής ειρήνης με το Ισραήλ που υπέγραψε το 1979 με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μεναχέμ Μπέγκιν, υπό την αιγίδα του προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ, στις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ. Για αυτή την πρωτοβουλία είχε τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης, αλλά η κίνηση θεωρήθηκε προδοσία από πολλούς στον αραβικό κόσμο. Παράλληλα, οι αυστηρές πολιτικές καταστολής απέναντι σε ισλαμιστές αντιφρονούντες ενίσχυσαν το μίσος εναντίον του.
Η δολοφονία του Σαντάτ υπήρξε σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή. Από τη μια, έκοψε βίαια την πορεία ενός ηγέτη που επιδίωξε να τερματίσει δεκαετίες πολέμου, από την άλλη ανέδειξε την άνοδο του ισλαμιστικού εξτρεμισμού, ο οποίος τις επόμενες δεκαετίες θα επηρέαζε καταλυτικά την πολιτική ζωή της περιοχής.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
404: Πεθαίνει η αυτοκράτειρα Ευδοξία του Βυζαντίου, σύζυγος του αυτοκράτορα Αρκαδίου, από μόλυνση που προκλήθηκε ύστερα από αιμορραγία σε αποβολή. Η Ευδοξία είχε διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην αυλή, αλλά και στις συγκρούσεις με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
1825: Λήγει η πρώτη φάση της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου από τα στρατεύματα του Κιουταχή, τα οποία αποτυγχάνουν προσωρινά να κάμψουν την αντίσταση των Ελλήνων.
1860: Γαλλικές και βρετανικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το Πεκίνο στο πλαίσιο του Β’ Πολέμου του Οπίου, επιβάλλοντας ταπεινωτικούς όρους στην Κίνα και σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας εποχής ξένης κυριαρχίας και επιρροής στη χώρα.
1889: Το θρυλικό καμπαρέ «Μουλέν Ρουζ» ανοίγει στο Παρίσι, φέρνοντας στο φως τον κόσμο του γαλλικού καμπαρέ και καθιερώνοντας τον θρυλικό χορό κανκάν, που θα γίνει σύμβολο της παριζιάνικης νυχτερινής ζωής και του μποέμ πνεύματος της Μονμάρτρης.
1910: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός της Ελλάδας, εγκαινιάζοντας τη μακρά και καθοριστική του παρουσία στην πολιτική ζωή.
1927: Ο «Τραγουδιστής της Τζαζ» με πρωταγωνιστή τον Αλ Τζόλσον κάνει πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη και γνωρίζει τεράστια επιτυχία, καθιερώνοντας τον ομιλούντα κινηματογράφο και σηματοδοτώντας το τέλος της εποχής του βωβού σινεμά.
1951: Ο Ιωσήφ Στάλιν ανακοινώνει ότι η Σοβιετική Ένωση διαθέτει ατομική βόμβα, γεγονός που επιβεβαιώνει την είσοδο της χώρας στην πυρηνική κούρσα εξοπλισμών και εντείνει την παγκόσμια ανησυχία στον Ψυχρό Πόλεμο.
1955: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός, έπειτα από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπάγου.
1973: Αρχίζει ο Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, όταν Αίγυπτος και Συρία εξαπολύουν αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον του Ισραήλ ανήμερα της μεγαλύτερης εβραϊκής θρησκευτικής εορτής, προκαλώντας μία από τις πιο κρίσιμες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.
1976: Συλλαμβάνεται η «Συμμορία των Τεσσάρων» στην Κίνα, με εντολή του πρωθυπουργού Χουά Κουο Φενγκ. Η κίνηση σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης που είχε εξαπολύσει ο Μάο Τσε Τουνγκ για να εξοντώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους.
1981: Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ δολοφονείται από Ισλαμιστές εξτρεμιστές στο Κάιρο.
1995: Ανακαλύπτεται ο πρώτος εξωπλανήτης, ο 51 Pegasi b, σε απόσταση 47,9 ετών φωτός από τη Γη.
1998: Ο φοιτητής Μάθιου Σέπαρντ δέχεται άγρια επίθεση επειδή ήταν ομοφυλόφιλος στο Ουαϊόμινγκ· θα πεθάνει λίγες μέρες αργότερα, μετατρεπόμενος σε σύμβολο κατά της ομοφοβίας.
2000: Παραιτείται ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, τελευταίος πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας, μετά τις διαδηλώσεις στο Βελιγράδι.
2003: Το Νόμπελ Ιατρικής απονέμεται στον Αμερικανό Πολ Λότερμπαρ και τον Βρετανό Πίτερ Μάνσφιλντ για την πρωτοποριακή συμβολή τους στην ανάπτυξη της μαγνητικής τομογραφίας, μιας τεχνολογίας που άλλαξε ριζικά τη διάγνωση και την ιατρική έρευνα.
2004: Στην αρχαία Κόρινθο ανακαλύπτεται η παλαιότερη και βαρύτερη σαρκοφάγος που βρέθηκε ποτέ στην Ελλάδα (χρονολογείται από το 900 π.Χ., βάρους 2,3 τόνων).
2004: Αρχαιολόγοι από Ιαπωνία και Μογγολία ανακοινώνουν την ανακάλυψη του παλατιού του Τζένγκις Χαν και του παρακείμενου τάφου του.
Γεννήσεις
1849 – Βασίλειος Ζαχάρωφ, Έλληνας επιχειρηματίας, μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, γνωστός διεθνώς ως «έμπορος του θανάτου». Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, δραστηριοποιήθηκε στον χώρο της πολεμικής βιομηχανίας, προωθώντας όπλα και πολεμικά πλοία σε ανταγωνιζόμενες χώρες, γεγονός που του απέφερε αμύθητη περιουσία αλλά και φήμη δίχως ηθικά όρια. Παράλληλα, επένδυσε σε τράπεζες, σε βιομηχανίες και σε τυχερά παιχνίδια, ενώ διατηρούσε σχέσεις με ηγεμόνες και πολιτικούς της Ευρώπης. Αν και κατηγορήθηκε για διαφθορά και ίντριγκες, αναγνωρίστηκε και για φιλανθρωπικές δωρεές. Η μυθιστορηματική του ζωή τον καθιέρωσε ως θρυλική, πλην σκοτεινή, φιγούρα της διεθνούς ιστορίας.
1918 – Ρολάν Γκαρός (Roland Garros), Γάλλος αεροπόρος, πρωτοπόρος της αεροπλοΐας και ήρωας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννημένος το 1888 στη Ρεϋνιόν, διακρίθηκε για τις τολμηρές του πτήσεις και το 1913 έγινε ο πρώτος που διέσχισε τη Μεσόγειο χωρίς στάση, από το Σαιν-Ραφαέλ στη Τυνησία. Στον πόλεμο υπηρέτησε ως πιλότος μαχητικών και εισήγαγε καινοτομίες στον οπλισμό των αεροσκαφών, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της αεροπορίας. Σκοτώθηκε το 1918 σε αερομαχία, λίγο πριν από τη λήξη του πολέμου. Προς τιμήν του, το γαλλικό γήπεδο τένις που φιλοξενεί το Roland Garros (French Open) φέρει το όνομά του, διαιωνίζοντας τη μνήμη του.
Θάνατοι
1989 – Μπέτι Ντέιβις (Bette Davis), Αμερικανίδα ηθοποιός, μία από τις μεγαλύτερες σταρ και θρύλους του κλασικού Χόλιγουντ. Γεννημένη το 1908, ξεχώρισε για το έντονο βλέμμα, τις εκρηκτικές ερμηνείες και τη διάθεση να υποδύεται σύνθετους, συχνά σκοτεινούς χαρακτήρες, σε αντίθεση με τα στερεότυπα της εποχής. Βραβεύτηκε με δύο Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για τις ταινίες «Dangerous» (1935) και «Jezebel» (1938), ενώ άφησε ανεξίτηλο στίγμα σε ταινίες όπως «All About Eve» (1950) και «What Ever Happened to Baby Jane?» (1962). Με περισσότερες από πέντε δεκαετίες καριέρας, υπήρξε σύμβολο επαγγελματισμού και ανεξαρτησίας, κατακτώντας μια θέση στο πάνθεον των αληθινών θρύλων του κινηματογράφου.
2019 – Τζίντζερ Μπέικερ (Ginger Baker), Άγγλος ντράμερ, ιδρυτικό μέλος του θρυλικού συγκροτήματος Cream μαζί με τον Έρικ Κλάπτον και τον Τζακ Μπρους. Γεννημένος το 1939, θεωρείται ένας από τους πιο πρωτοποριακούς και εκρηκτικούς ντράμερ της ροκ, συνδυάζοντας τη δύναμη του τζαζ παιξίματος με αφρικανικούς ρυθμούς. Με επιτυχίες όπως «Sunshine of Your Love» και «White Room» άφησε ανεξίτηλο στίγμα στη ροκ μουσική των ’60s. Παράλληλα συνεργάστηκε με μεγάλες μορφές, από τον Φέλα Κούτι έως τους Blind Faith. Η εκρηκτική του προσωπικότητα και το απαράμιλλο στυλ τον καθιέρωσαν ως έναν από τους κορυφαίους ντράμερ όλων των εποχών.
