Σαν σήμερα, το 1993, φεύγει από τη ζωή η Κατερίνα Γώγου. Το «σκανταλιάρικο κορίτσι» του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, που έγινε η πιο οργισμένη φωνή της ποίησης, μιλώντας με στίχους σαν ξυράφια για τους «καταραμένους» της κοινωνίας. Η πορεία της, γεμάτη φως αλλά και σκοτάδι, σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή.

Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1940 στην Αθήνα. Από τα πέντε της χρόνια ανέβηκε στη σκηνή και χαρακτηρίστηκε παιδί – θαύμα. Σπούδασε στη σχολή του Τάκη Μουζενίδη, ενώ στα 12 της έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία «Ο Άλλος» του Αλέκου Σακελλάριου. Πολύ σύντομα θα συνεργαστεί με κορυφαίους ηθοποιούς της εποχής, όπως η Αλίκη Βουγιουκλάκη και η Τζένη Καρέζη, και κάτω από τις φτερούγες του Φίνου θα γίνει το «σκανταλιάρικο κορίτσι» του παλιού, καλού ελληνικού κινηματογράφου. Από τις πιο χαρακτηριστικές της εμφανίσεις ήταν στο «Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο» (1959), «Δεσποινίς Διευθυντής» (1964), «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» (1965), «Μια τρελή-τρελή οικογένεια» (1965).

Στα μέσα των ’70s γυρίζει απότομα σε άλλο ύφος: στο «Βαρύ πεπόνι» κερδίζει Βραβείο Α΄ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα, με την «Παραγγελιά» (1980, σκηνοθεσία Παύλος Τάσιος), κλείνει ουσιαστικά τον κινηματογραφικό της κύκλο, έχοντας ήδη μετατοπιστεί προς την ποίηση και τον δρόμο.

Η οργισμένη φωνή της ποίησης

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 η Γώγου αφήνει τον κινηματογράφο για να δοθεί ολοκληρωτικά στη γραφή. Το 1978 κυκλοφορεί την πρώτη της ποιητική συλλογή «Τρία κλικ αριστερά», η οποία εκδόθηκε και στο Σαν Φρανσίσκο με τη μεσολάβηση του Νάνου Βαλαωρίτη. Θα ακολουθήσουν το «Ιδιώνυμο» (1980), το «Ξύλινο παλτό» (1983) και ο «Μήνας των παγωμένων σταφυλιών» (1988). Στίχοι σαν ξυράφια, γεμάτοι από πένθος, οργή, αλλά και πίστη σε έναν κόσμο πιο δίκαιο.

Μέσα από την ποίησή της μίλησε για τους αλήτες, τους ποινικούς, τους μετανάστες, τις πόρνες, τους «καταραμένους» που ο κόσμος στεκόταν απέναντί τους. Μέσα από αυτούς μίλησε και για τον εαυτό της.

Η κόντρα με την αστυνομία

Κυνηγημένη από τους δαίμονές της διάλεξε μια αντισυμβατική ζωή που την έβαλε στο στόχαστρο των Αρχών. Συχνά διακωμωδούσε τη σχέση της με την αστυνομία. Ο Αντώνης Καφετζόπουλος, που αν και ήταν 10 χρόνια μικρότερός της, ήταν φίλος της, έχει διηγηθεί ένα ευτράπελο περιστατικό με τη Γώγου. Οι δυο τους βρίσκονταν στον Πειραιά και έκαναν βόλτα με ένα «σαραβαλάκι» που οδηγούσε ο ηθοποιός. Εκείνη την ημέρα είχαν απεργία τα ταξί και τους έκαναν «ώτο στοπ» δύο αστυνομικοί.

Αφού τα όργανα της τάξης επιβιβάστηκαν στο αυτοκίνητο, η Γώγου είπε στον Καφετζόπουλο: «πρόσεχε πώς οδηγείς γιατί αν έχουμε κανένα ατύχημα και βρουν αυτά τα τέσσερα πτώματα ανακατεμένα μέσα στο αυτοκίνητο, δε μας ξεπλένει ούτε ο Νιαγάρας».

Όταν τον Ιανουάριο του 1980 η «17 Νοέμβρη» εκτέλεσε στο Παγκράτι τους αστυνομικούς των ΜΑΤ, Παντελή Πέτρου και Σωτήρη Σταμούλη, η Γώγου συνελήφθη ως ύποπτη, μετά από καταγγελία ενός μάρτυρα, ο οποίος υποστήριξε ότι είδε μια γυναίκα να απομακρύνεται τρέχοντας από το σημείο της δολοφονίας. Αποδείξεις δεν βρέθηκαν ποτέ και η Κατερίνα αφέθηκε ελεύθερη.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1986, μάλιστα, έφτασε – σε μια άκρως συμβολική κίνηση – στο σημείο να κάνει μήνυση στον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης, Αντώνη Δροσογιάννη και τον τότε αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ., Νίκων Αρκουδέα, επειδή στις 28 Σεπτεμβρίου σε ροκ συναυλία στο θέατρο του Λυκαβηττού, χτυπήθηκε άγρια από αστυνομικούς, σε επεισόδια που είχαν γίνει εκεί.

Η προσπάθεια να σώσει την κόρη της και το τέλος

Εκτός από το κυνηγητό με την αστυνομία, η Γώγου είχε να αντιμετωπίσει και ένα άλλο: αυτό με τους δαίμονές της. Στην προσπάθεια να σώσει την κόρη της, τη Μυρτώ, από τα ναρκωτικά, «βυθίστηκε» και η ίδια. Από ένα σημείο και έπειτα η ζωή της ήταν μόνο αλκοόλ και χάπια.

Όντας απόλυτα αυτοκαταστροφική είχε πάρει έναν δρόμο δίχως επιστροφή. Εγκατέλειψε τα πάντα, ακόμη και τις αγαπημένες της πολιτικές δράσεις. Έχασε κάθε νόημα για τη ζωή και το τέλος δεν άργησε να έρθει. Στις 3 Οκτωβρίου του 1993 βρέθηκε νεκρή μέσα στο παλιό διαμέρισμα της μητέρας της στο Μεταξουργείο. Αιτία θανάτου, ένα «κοκτέιλ» από χάπια και αλκοόλ.

Το πρωινό εκείνης της ημέρας η Γώγου είχε συναντηθεί με τον συγγραφέα Γιώργο Χρονά. «Ήταν περίπου 7:15 και μου είπε “δεν σου έχω ζητήσει ποτέ τίποτα, βάλε μου να πιώ”. Έβλεπε το μπουκάλι με το ουίσκι που ήταν πίσω από το κεφάλι μου και 7:15 το πρωί της έβαλα και ήπιε ουίσκι. Φεύγοντας μου είπε “Φεύγω, πάω για κει”», περιγράφει ο ίδιος.

Θα ’ρθει καιρός που θ’ αλλάξουν τα πράματα.
Να το θυμάσαι Μαρία.
Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα εκείνο το παιχνίδι
που τρέχαμε κρατώντας τη σκυτάλη
–μη βλέπεις εμένα– μην κλαις. Εσύ είσ’ η ελπίδα
άκου θά ’ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουνε γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
Δε θα υπάρχουνε πόρτες κλειστές
με γερμένους απέξω
Και τη δουλειά
θα τη διαλέγουμε
δε θα ’μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια.
Οι άνθρωποι –σκέψου!– θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
Να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι-καταπίεση-μοναξιά-τιμή-κέρδος-εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας.
Είναι Μαρία –δε θέλω να λέω ψέματα–
δύσκολοι καιροί.
Και θά ’ρθουνε κι άλλοι.
Δεν ξέρω –μην περιμένεις κι από μένα πολλά–
τόσα έζησα τόσα έμαθα τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κρατάω καλά:
“Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος”.
Θα την αλλάξουμε τη ζωή!
Παρ’ όλα αυτά Μαρία.

Από τη συλλογή της «Ιδιώνυμο»

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

42 π.Χ.: Στην πρώτη μάχη των Φιλίππων, ο Μάρκος Αντώνιος και ο Οκταβιανός νικούν τους δολοφόνους του Ιουλίου Καίσαρα, Μάρκο Βρούτο και Γάιο Κάσσιο. Ο Κάσσιος, βλέποντας την ήττα τους, αυτοκτονεί για να αποφύγει τη σύλληψη. Το γεγονός αυτό σηματοδότησε το τέλος της Δημοκρατίας και την οριστική επικράτηση των δυνάμεων που θα οδηγούσαν στη δημιουργία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

1849: Ο Αμερικανός συγγραφέας, Έντγκαρ Άλαν Πόε, βρίσκεται υπό μυστηριώδεις συνθήκες σε παραληρηματική κατάσταση στη Βαλτιμόρη. Είναι η τελευταία φορά που εμφανίζεται δημοσίως πριν το θάνατό του.

1866: Θεμελιώνεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

1878: Υπογράφεται η Συνθήκη της Χαλέπας μεταξύ Κρητών επαναστατών και Τούρκων, με την οποία οι πρώτοι αποκτούν τα πρώτα επίσημα προνόμια αυτοδιοικήσεως.

1906: Η πρώτη διάσκεψη για την ασύρματη τηλεγραφία στο Βερολίνο υιοθετεί το SOS ως σήμα κινδύνου.

1926: Εγκαινιάζεται η 1η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης. Στην έκθεση αυτή που πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβριο, συμμετέχει σήμερα μεγάλος αριθμός εκθετών από πολλές χώρες σε ιδιαίτερα περίπτερα – χώρους παρουσίασης. Παράλληλα, πραγματοποιούνται πλήθος δραστηριοτήτων, συναυλιών κλπ, ενώ είθισται ο εκάστοτε πρωθυπουργός της χώρας να εκφωνεί λόγο σχετικό με την κατάσταση της οικονομίας.

1929: Το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων μετονομάζεται επίσημα σε Γιουγκοσλαβία, ως προσπάθεια ενότητας των νότιων σλαβικών λαών σε ένα κοινό κράτος. Η νέα ονομασία αντανακλά το όραμα για συγκρότηση ενός ενιαίου βαλκανικού κράτους υπό τη δυναστεία των Καρατζόρτζεβιτς.

1966: Αρχίζει στο Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.

1990: Η Γερμανία επανενώνεται επίσημα, όταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (Ανατολική Γερμανία) εντάσσεται στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Δυτική Γερμανία). Το ιστορικό αυτό γεγονός σηματοδοτεί το τέλος της διαίρεσης που επικρατούσε από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.

2016: Ένταση επικρατεί μπροστά από την Ηρώδου Αττικού, όπου καταλήγει η μαζική πορεία των συνταξιούχων, με στόχο αντιπροσωπεία τους να συναντήσει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου. Η αστυνομία κλείνει τον δρόμο με δύο κλούβες και απαγορεύει την πρόσβαση, ενώ οι διαδηλωτές επιχειρούν να περάσουν και να μετακινήσουν την κλούβα. Οι δυνάμεις των ΜΑΤ απαντούν με περιορισμένη χρήση χημικών, προκαλώντας διαμαρτυρίες και σφοδρή ενόχληση του πρωθυπουργού. Μετά το συμβάν, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη και δίνει εντολή για απαγόρευση χρήσης δακρυγόνων κατά εργαζομένων και συνταξιούχων στις διαδηλώσεις.

Γεννήσεις

1952 – Μαριάννα Τόλη, Ελληνίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και σκηνοθέτις, με ξεχωριστή παρουσία στο θέατρο, τον κινηματογράφο και τη μουσική σκηνή. Γεννημένη στην Αθήνα, σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και έγινε γνωστή από το μουσικό θέατρο και την τηλεόραση. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Eurovision του 1977 με το συγκρότημα «Πασπαρτού». Αργότερα αφιερώθηκε στο παιδικό θέατρο, σκηνοθετώντας και πρωταγωνιστώντας σε παραστάσεις που άφησαν εποχή. Με τη γλυκιά φωνή, την ευαισθησία και το χαμόγελό της, αγαπήθηκε από το κοινό και παραμένει στη μνήμη ως μια από τις πιο χαρισματικές μορφές της ελληνικής καλλιτεχνικής σκηνής.

1964 – Κλάιβ Όουεν (Clive Owen), Άγγλος ηθοποιός, γνωστός για την επιβλητική παρουσία και το έντονο βλέμμα του. Γεννημένος στο Κόβεντρι, ξεκίνησε στο θέατρο και καθιερώθηκε στον κινηματογράφο με ταινίες όπως «Closer» (2004), που του χάρισε Χρυσή Σφαίρα και υποψηφιότητα για Όσκαρ. Έπαιξε επίσης σε ταινίες όπως «Children of Men» (2006), «Sin City» (2005) και «Inside Man» (2006), αποδεικνύοντας το εύρος του από δράμα μέχρι θρίλερ και περιπέτεια. Παράλληλα, ξεχώρισε και σε τηλεοπτικές παραγωγές, όπως το «The Knick». Θεωρείται από τους πιο αξιόλογους Βρετανούς ηθοποιούς της γενιάς του.

1969 – Γκουέν Στεφάνι (Gwen Stefani), Αμερικανίδα τραγουδίστρια, στιχουργός και fashion icon, που καθιερώθηκε ως frontwoman των No Doubt με επιτυχίες όπως «Don’t Speak» και «Just a Girl». Από το 2004 ακολούθησε σόλο καριέρα με άλμπουμ όπως Love. Angel. Music. Baby., που ανέδειξε το εκρηκτικό της στυλ και έβγαλε μεγάλες επιτυχίες όπως «Hollaback Girl». Παράλληλα, ίδρυσε το fashion brand L.A.M.B., επηρεάζοντας τη μόδα της δεκαετίας του 2000. Με τις ιδιαίτερες φωνητικές της δυνατότητες και την εκκεντρική αισθητική της, παραμένει διαχρονική σταρ της ποπ και εναλλακτικής σκηνής.

1981 – Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς (Zlatan Ibrahimović), Σουηδός ποδοσφαιριστής με καταγωγή από τη Βοσνία και την Κροατία, ένας από τους πιο χαρισματικούς και εκκεντρικούς επιθετικούς της σύγχρονης εποχής. Γνωστός για την εντυπωσιακή τεχνική του, τη δύναμη και τα θεαματικά γκολ, αγωνίστηκε σε κορυφαίους συλλόγους όπως Άγιαξ, Γιουβέντους, Ίντερ, Μπαρτσελόνα, Μίλαν, Παρί Σεν Ζερμέν και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Κατέκτησε δεκάδες πρωταθλήματα και κύπελλα, ενώ έγινε θρύλος και αρχηγός της εθνικής Σουηδίας, όντας ο πρώτος της σκόρερ. Εκτός από τις επιδόσεις του, ξεχώρισε για την αυτοπεποίθηση και τις αφοπλιστικές του δηλώσεις, που τον καθιέρωσαν ως εμβληματική φιγούρα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.

Θάνατοι

1993 – Κατερίνα Γώγου, Ελληνίδα ηθοποιός και ποιήτρια, μια από τις πιο ιδιαίτερες και αντισυμβατικές μορφές της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Γεννημένη το 1940 στην Αθήνα, έπαιξε σε πλήθος ταινιών του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, συχνά στον ρόλο της νεαρής, ατίθασης κοπέλας. Παράλληλα όμως ανέπτυξε μια ισχυρή λογοτεχνική φωνή, εκφράζοντας μέσα από την ποίηση την αγωνία, την οργή και την αποξένωση της μεταπολιτευτικής γενιάς. Η συλλογή της «Τρία κλικ αριστερά» (1978) έγινε μανιφέστο για τα ανήσυχα πνεύματα της εποχής. Η ζωή της, γεμάτη εντάσεις και αντιφάσεις, έληξε πρόωρα το 1993, αφήνοντας πίσω της ένα έργο που εξακολουθεί να συγκινεί και να εμπνέει.

Εορτολόγιο

Διονύσιος, Διονυσία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Διεθνής Ημέρα Δράσης της ΠΣΟ
Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Κατάθλιψη