Την επείγουσα μετεγκατάσταση σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. 120.000 προσφύγων προωθεί η Κομισιόν όπως εξήγγειλε ο πρόεδρος της κατά την ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε την ολοκληρωμένη δέσμη προτάσεων της Κομισιόν, για την άμεση ανταπόκριση στην προσφυγική κρίση, αλλά και πλάνο για την προετοιμασία του εδάφους για ενδεχόμενες μελλοντικές προκλήσεις.
Αναλυτικά, η δέσμη προτάσεων της Κομισιόν αφορά την επείγουσα μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων που βρίσκονται στην Ουγγαρία (54.000 άνθρωποι), στην Ελλάδα (50.400) και στην Ιταλία (15.600), έναν μόνιμο μηχανισμό μετεγκατάστασης για όλα τα κράτη μέλη, κοινό ευρωπαϊκό κατάλογο ασφαλών χωρών καταγωγής, αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής, κανόνες δημόσιων συμβάσεων για μέτρα στήριξης προσφύγων, αντιμετώπιση της εξωτερικής διάστασης της προσφυγικής κρίσης και δημιουργία Καταπιστευματικού Ταμείου για την Αφρική.
«Αν υπάρχει μια περίπτωση όπου θα έπρεπε να εκδηλωθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, είναι το ζήτημα της προσφυγικής κρίσης. Είναι καιρός να επιδείξουμε συλλογικό θάρρος και να δώσουμε τώρα αυτή την ευρωπαϊκή απάντηση», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ο οποίος κάλεσε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να συμμετάσχουν σε αυτήν την προσπάθεια.
Τόνισε δε πως «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε σαν να μην συμβαίνει τίποτα, δεν μπορούμε να ωραιοποιούμε τα πράγματα: Η κατάσταση της ΕΕ δεν είναι καλή. Υπάρχει μία έλλειψη Ευρώπης και μία έλλειψη ενότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση» καλώντας όλους να κάνουν θαρραλέες επιλογές: «Δεν είναι η ώρα για φόβο. Είναι ζήτημα αξιοπρέπειας η αποδοχή προσφύγων».
Και συνέχισε: «Ευρώπη είναι ο φούρναρης στην Κω που δίνει ψωμί στους πεινασμένους πρόσφυγες, Ευρώπη είναι οι άνθρωποι που υποδέχονται τους πρόσφυγες στον σταθμό του Μονάχου»
Με ποια κριτήρια θα γίνει η μετεγκατάσταση
Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η μετεγκατάσταση προσφύγων θα πραγματοποιηθεί βάσει αντικειμενικών και μετρήσιμων κριτηρίων (40% του μεγέθους του πληθυσμού, 40% του ΑΕΠ, 10% του μέσου αριθμού προηγούμενων αιτήσεων ασύλου, 10% του ποσοστού ανεργίας). Επίσης, η Επιτροπή προτείνει την οικονομική στήριξη των κρατών-μελών που θα συμμετάσχουν στην προσπάθεια αυτή, με 780 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου ποσοστού προχρηματοδότησης 50%, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι κυβερνήσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο έχουν τα μέσα για να ενεργούν ταχύτατα.
Προτεινόμενη κατανομή
Η προτεινόμενη από την Ε.Ε. κατανομή των προσφύγων ανά χώρα είναι η εξής:
Αυστρία 3.640
Βέλγιο 4.564
Βουλγαρία 1.600
Γαλλία 24.031
Γερμανία 31.443
Εσθονία 373
Ισπανία 14.931
Κροατία 1.064
Κύπρος 274
Λετονία 526
Λιθουανία 780
Λουξεμβούργο 440
Μάλτα 133
Ολλανδία 7.214
Πολωνία 9.287
Πορτογαλία 3.074
Ρουμανία 4.646
Σλοβακία 1.502
Σλοβενία 631
Σουηδία 4.469
Τσεχία 2.978
Φινλανδία 2.398
Η Βρετανία, η Δανία και η Ιρλανδία έχουν εξαιρεθεί από την εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών που σχετίζονται με τα θέματα αυτά και δεν περιλαμβάνονται στις χώρες όπου προτείνεται μετεγκατάσταση προσφύγων.
Όλο το σχέδιο της Κομισιόν
Η νέα δέσμη μέτρων αναμένεται να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται τα κράτη μέλη που θίγονται περισσότερο — η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ουγγαρία — προτείνοντας τη μετεγκατάσταση 120.000 ατόμων που σαφώς χρήζουν διεθνούς προστασίας σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο αριθμός αυτός θα αφορά άτομα πέραν των 40.000 που η Επιτροπή πρότεινε τον Μάιο να μετεγκατασταθούν από την Ελλάδα και την Ιταλία – για τα οποία η απόφαση του Συμβουλίου δεν έχει ακόμη εκδοθεί. Τα σημερινά μέτρα θα βοηθήσουν επίσης τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν αυξανόμενο αριθμό αιτήσεων ασύλου, δεδομένου ότι θα καταστήσουν δυνατή την ταχύτερη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου μέσω ενός κοινού ευρωπαϊκού καταλόγου ασφαλών χωρών καταγωγής. Η Επιτροπή σήμερα περιέγραψε σε γενικές γραμμές τις κύριες δράσεις για αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής και πρότεινε την ίδρυση ενός Καταπιστευματικού Ταμείου ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης στην Αφρική. Τέλος, η Επιτροπή και η υπηρεσία εξωτερικής δράσης της ΕΕ καλύπτουν επίσης την «εξωτερική διάσταση» της προσφυγικής κρίσης.
1. Πρόταση για επείγουσα μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων από την Ελλάδα, την Ουγγαρία και την Ιταλία: μετά την απότομη αύξηση των περιπτώσεων παράνομης διέλευσης των συνόρων στην Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων κατά τους τελευταίους μήνες, απαιτείται επείγουσα δράση. Η Επιτροπή προτείνει τη μετεγκατάσταση 120.000 ατόμων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας από την Ιταλία (15.600), την Ελλάδα (50.400) και την Ουγγαρία (54.000). Η μετεγκατάσταση θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με μια υποχρεωτική κλείδα κατανομής με βάση αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια (40% του μεγέθους του πληθυσμού, 40% του ΑΕΠ, 10% του μέσου αριθμού προηγούμενων αιτήσεων ασύλου, 10% του ποσοστού ανεργίας). Αυτό ισχύει για εθνικότητες αιτούντων με μέσο ποσοστό αναγνώρισης σε κλίμακα ΕΕ 75% και άνω[1]. Το μέτρο αυτό προτείνεται επιπλέον της πρότασης της Επιτροπής από τον Μάιο για μετεγκατάσταση 40.000 ατόμων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας από την Ιταλία και την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό τον συνολικό προτεινόμενο αριθμό ατόμων σε 160.000. Η μετεγκατάσταση θα συνοδεύεται από στήριξη για τα συμμετέχοντα κράτη μέλη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ύψους 780 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ποσοστού προχρηματοδότησης 50%, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι κυβερνήσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο έχουν τα μέσα για να ενεργούν ταχύτατα.
Προσωρινή ρήτρα αλληλεγγύης: Εάν – για βάσιμους και αντικειμενικούς λόγους, όπως οι φυσικές καταστροφές – ένα κράτος μέλος δεν μπορεί προσωρινά να συμμετάσχει εν όλω ή εν μέρει σε απόφαση μετεγκατάστασης, θα πρέπει να καταβάλει χρηματοδοτική συνεισφορά στον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 0,002% του ΑΕΠ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναλύει τους λόγους που γνωστοποιήθηκαν από τη χώρα και θα λαμβάνει απόφαση σχετικά με το αν αυτοί δικαιολογούν τη μη συμμετοχή μιας χώρας στο σύστημα για διάστημα το πολύ 12 μηνών. Σε περίπτωση μερικής συμμετοχής στη μετεγκατάσταση, το ποσό θα μειώνεται αναλόγως.
2. Μόνιμος μηχανισμός μετεγκατάστασης για όλα τα κράτη μέλη: Όπως εξαγγέλθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση, η Επιτροπή προτείνει έναν συγκροτημένο μηχανισμό αλληλεγγύης, ο οποίος θα μπορεί να ενεργοποιηθεί ανά πάσα στιγμή από την Επιτροπή για να βοηθά κάθε κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει καταστάσεις κρίσης και ακραίων πιέσεων στο σύστημα ασύλου του, ως αποτέλεσμα μεγάλης και δυσανάλογης εισροής υπηκόων τρίτων χωρών. Οι εν λόγω μελλοντικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης θα καθορίζονται από την Επιτροπή με βάση τον κατά κεφαλήν αριθμό αιτήσεων ασύλου κατά το τελευταίο εξάμηνο, καθώς και τον αριθμό των παράτυπων διελεύσεων συνόρων κατά το τελευταίο εξάμηνο. Θα ισχύουν τα ίδια αντικειμενικά και επαληθεύσιμα κριτήρια κατανομής όπως και για τις προτάσεις επείγουσας μετεγκατάστασης. Ο μόνιμος μηχανισμός θα λαμβάνει επίσης υπόψη τις ανάγκες των αιτούντων άσυλο, την οικογενειακή κατάσταση και τις δεξιότητες. Η προσωρινή ρήτρα αλληλεγγύης θα εφαρμόζεται και εδώ.
3. Κοινός ευρωπαϊκός κατάλογος ασφαλών χωρών καταγωγής: με βάση το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης και 26ης Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει έναν κανονισμό για τη θέσπιση ενός κοινού καταλόγου της ΕΕ ασφαλών χωρών καταγωγής. Ο εν λόγω ευρωπαϊκός κατάλογος θα επιτρέπει την ταχύτερη διεκπεραίωση των ατομικών αιτήσεων ασύλου σε όλη την ΕΕ από υποψηφίους οι οποίοι κατάγονται από χώρες που θεωρούνται ασφαλείς και την ταχύτερη επιστροφή τους σε περίπτωση που οι ατομικές αξιολογήσεις των αιτήσεων επιβεβαιώνουν ότι δεν έχουν δικαίωμα ασύλου. Μετά από συζητήσεις με τα κράτη μέλη και σύμφωνα τις τρέχουσες πρακτικές των κρατών μελών, η Επιτροπή προτείνει να προστεθούν η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και η Τουρκία στον κατάλογο ασφαλών χωρών καταγωγής.
4. Αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής: για να βελτιωθούν οι πολιτικές επιστροφής των κρατών μελών, η Επιτροπή εξέδωσε ένα κοινό εγχειρίδιο επιστροφής και ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή. Η Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή, το οποίο καθορίζει τα άμεσα και μεσοπρόθεσμα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τα κράτη μέλη για την αύξηση της οικειοθελούς επιστροφής, για την ενίσχυση της εφαρμογής της οδηγίας για την επιστροφή, για τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, για την ενίσχυση του ρόλου και της εντολής του FRONTEX σε επιχειρήσεις επιστροφής και για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης της επιστροφής.
5. Ανακοίνωση σχετικά με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων για μέτρα στήριξης προσφύγων: Τα κράτη μέλη οφείλουν να καλύπτουν επαρκώς και ταχέως τις αμεσότερες ανάγκες των αιτούντων άσυλο για στέγαση, προμήθειες και υπηρεσίες. Η σημερινή ανακοίνωση παρέχει κατευθύνσεις για τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς την νομοθεσία της ΕΕ κατά τη σύναψη συμβάσεων για την παροχή των υπηρεσιών αυτών, με απλό, ταχύ και μη γραφειοκρατικό τρόπο.
6. Αντιμετώπιση της εξωτερικής διάστασης της προσφυγικής κρίσης: Η εξωτερική διάσταση αποτελεί βασικό στοιχείο των προσπαθειών για την επίλυση αυτής της κρίσης. Καταβάλλονται νέες προσπάθειες για τη στήριξη διπλωματικών πρωτοβουλιών και την εξεύρεση πολιτικών λύσεων στις συγκρούσεις στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη. Η ΕΕ παρέχει συνδρομή στον πληθυσμό της Συρίας – ιδίως στους εκτοπισμένους στο εσωτερικό της χώρας – και οικονομική στήριξη στις γειτονικές χώρες που φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από τη Συρία, όπως στην Ιορδανία, τον Λίβανο και την Τουρκία. Μέχρι στιγμής, έχουν κινητοποιηθεί 3,9 δισεκατομμύρια ευρώ για τον σκοπό αυτό. Η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος που είναι υπεύθυνο για τη λαθραία διακίνηση ανθρώπων είναι μια άλλη προτεραιότητα, κυρίως με τη δρομολόγηση της ναυτικής επιχείρησης EUNAVFOR MED. Έχουν υπογραφεί επίσης περίπου 17 συμφωνίες επανεισδοχής και 7 συμφωνίες εταιρικής σχέσης κινητικότητας στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με τρίτες χώρες.
7. Καταπιστευματικό Ταμείο για την Αφρική: Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε 1,8 δισ. ευρώ από τους χρηματοδοτικούς πόρους της ΕΕ για τη δημιουργία ενός «Καταπιστευματικού ταμείου έκτακτης ανάγκης για τη σταθερότητα και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παράτυπης μετανάστευσης στην Αφρική». Στόχος είναι να βελτιωθεί η σταθερότητα και να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια των παράτυπων μεταναστευτικών ροών στις περιοχές του Σαχέλ, της Λίμνης Τσαντ, του Κέρατος της Αφρικής και της Βόρειας Αφρικής. Θα στηρίξει τις εν λόγω περιοχές με σκοπό να αναπτύξουν καλύτερες κοινωνικοοικονομικές ευκαιρίες και πολιτικές διαχείρισης της μετανάστευσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει από τα κράτη μέλη να συνεισφέρουν επίσης και να ανταποκριθούν στις φιλοδοξίες μας. Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει ήδη επιβεβαιώσει τη συμμετοχή της.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος, όσον αφορά την επίδειξη αλληλεγγύης με τα κράτη μέλη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, είναι επίσης ότι όλοι πρέπει να επιδεικνύουν υπευθυνότητα κατά την εφαρμογή των κοινών κανόνων της ΕΕ. Προς τούτο, η Επιτροπή, αυτή την εβδομάδα επίσης, επισπεύδει τις διαδικασίες επί παραβάσει, όπου είναι απαραίτητο για την τήρηση των κανόνων, και υλοποιεί συγκρότηση «κομβικού σημείου» στα κράτη μέλη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, για να τα βοηθήσει στην εφαρμογή των κοινών κανόνων περί ασύλου της ΕΕ .
