Σαν σήμερα 30 Ιουνίου: Η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών – Όταν ο Χίτλερ «έφαγε» τους δικούς του

Σαν σήμερα, το 1934, ξεκινά ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια στην ιστορία του ναζισμού: η περιβόητη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Μια τριήμερη εκστρατεία πολιτικής βίας που οδήγησε στην εκκαθάριση δεκάδων ηγετικών στελεχών των ναζιστικών ταγμάτων εφόδου και άνοιξε οριστικά τον δρόμο στον Αδόλφο Χίτλερ για να επιβάλει ένα απολυταρχικό καθεστώς χωρίς αντιφρονούντες.

Η γιγάντωση των ταγμάτων εφόδου

Στα πρώτα χρόνια του ναζιστικού κόμματος, τα Τάγματα Εφόδου (SA) αποτελούσαν το ισχυρότερο εργαλείο εκφοβισμού και προπαγάνδας. Υπό την αρχηγία του Ερνστ Ρεμ, τα SA είχαν ξεπεράσει τα 3 εκατομμύρια μέλη, περισσότερα από τον τακτικό στρατό της Γερμανίας. Το τεράστιο αυτό σώμα, που είχε αναδειχθεί σε σχεδόν παραστρατιωτικό κράτος εν κράτει, ζητούσε περισσότερη εξουσία, κοινωνική επανάσταση και ριζοσπαστικές αλλαγές που ανησυχούσαν τόσο τους συντηρητικούς κύκλους όσο και τον ίδιο τον Χίτλερ.

Ο Ρεμ πίστευε ότι η άνοδος του ναζισμού ήταν μόνο η αρχή και ότι οι ελίτ της Γερμανίας –βιομήχανοι, στρατιωτικοί, αριστοκράτες– έπρεπε να παραμεριστούν. Το αίτημά του για συγχώνευση του στρατού με τα SA έθεσε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της σχέσης τους.

Το σχέδιο της εκκαθάρισης

Ο Χίτλερ, υπό πίεση από τον Πρόεδρο Χίντενμπουργκ και τους στρατηγούς του Ράιχσβερ, αποφασίζει να κινηθεί δραστικά. Ξημερώματα στις 30 Ιουνίου 1934, μονάδες των SS, υπό τον Χάινριχ Χίμλερ και τον Ράινχαρντ Χάιντριχ, περνούν σε δράση.

Ηγετικά στελέχη των SA συλλαμβάνονται αιφνιδιαστικά στα παραθεριστικά ξενοδοχεία όπου βρίσκονταν για «γυμνάσια». Ο ίδιος ο Ερνστ Ρεμ φυλακίζεται και λίγες μέρες μετά εκτελείται με μια σφαίρα στο στήθος. Παράλληλα, εκτελούνται παλιοί πολιτικοί αντίπαλοι του Χίτλερ και προσωπικοί εχθροί, όπως ο Γκρέγκορ Στράσερ και ο πρώην καγκελάριος Κουρτ φον Σλάιχερ.

Το ακριβές μέγεθος της σφαγής παραμένει ασαφές. Επισήμως, ο Χίτλερ ανακοίνωσε ότι 77 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Ωστόσο, ιστορικοί υπολογίζουν ότι τα θύματα έφτασαν ή και ξεπέρασαν τους 200.

Η επίσημη δικαιολόγηση

Ο Χίτλερ υπερασπίστηκε το μαζικό αιματοκύλισμα λέγοντας πως «αντιμετώπισε προδοσία που θα κατέστρεφε το κράτος». Η γερμανική Βουλή επικύρωσε αναδρομικά τις δολοφονίες, νομιμοποιώντας το έγκλημα ως «κρατική ανάγκη». Με αυτό το βήμα, το ναζιστικό καθεστώς απέδειξε ότι μπορούσε να λειτουργεί εκτός νόμου, με μόνη νομιμοποίηση τη βία και την προσωπική εξουσία του Φύρερ.

Το τέλος των SA και η άνοδος των SS

Μετά τη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών, τα SA αποδυναμώθηκαν δραστικά και πέρασαν σε δεύτερο ρόλο. Την πραγματική δύναμη ανέλαβαν οι SS, η φρουρά του Χίτλερ, που εξελίχθηκε σε φορέα του πιο αδίστακτου τρόμου: τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τη γενοκτονία.

Η εκκαθάριση του Ιουνίου 1934 αποτελεί σημείο καμπής: το πέρασμα από τον πολιτικό ναζισμό της πλατείας και των συγκεντρώσεων στον κρατικό ολοκληρωτισμό, που λίγο αργότερα θα βυθίσει την Ευρώπη στον πόλεμο και το Ολοκαύτωμα.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1884: Εγκαινιάζεται ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πελοποννήσου στην Αθήνα, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Το κτίριο, που θυμίζει σε μικρογραφία τον σταθμό Σικφτσί της Κωνσταντινούπολης, θα γίνει για δεκαετίες κεντρικός κόμβος των σιδηροδρομικών μεταφορών.

1905: Η Αγγλία και η Γαλλία τάσσονται ανοιχτά υπέρ της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, ενισχύοντας τον εθνικό αγώνα των Κρητών και επιταχύνοντας τις εξελίξεις που θα οδηγήσουν στην τελική ένωση το 1913.

1907: Ο λοχαγός Νικόλαος Δουμπιώτης (με το ψευδώνυμο Αμύντας) εξοντώνει τη διαβόητη συμμορία του κομιτατζή Χαψάσκι, ο οποίος είχε βασανίσει και οδηγήσει στον θάνατο τον Μακεδονομάχο Τέλλο Άγρα. Ένα σημαντικό πλήγμα στον βουλγαρικό κομιτατισμό.

1908: Στη Σιβηρία, σημειώνεται η μυστηριώδης έκρηξη της Τουνγκούσκα, που καταστρέφει εκατομμύρια δέντρα σε έκταση πάνω από 2 εκατομμύρια στρέμματα. Η ισχύς της εκτιμάται ως χιλιαπλάσια της ατομικής βόμβας της Χιροσίμα, προκαλώντας θεωρίες για μετεωρίτη ή άλλα φαινόμενα.

1913: Οι Βούλγαροι, υποχωρώντας κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο, λεηλατούν και πυρπολούν το Δοξάτο Δράμας, σφάζοντας περισσότερους από 650 κατοίκους, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Το γεγονός προκαλεί παγκόσμια αποτροπιασμό.

1919: Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος καταγγέλλει τα τουρκικά εγκλήματα κατά των Ελλήνων της Μικράς Ασίας (Σφαγή Αϊδινίου). Ως απάντηση, η ελληνική κυβέρνηση εγκαθιστά τον αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο στη Σμύρνη για την προστασία του πληθυσμού.

1930: Ιδρύεται η Νομική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ανοίγοντας τον δρόμο για την πανεπιστημιακή διδασκαλία της Νομικής στη Βόρεια Ελλάδα.

1934: Ξεκινά η αιματηρή Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών στη Γερμανία. Ο Χίτλερ διατάζει την εκκαθάριση εκατοντάδων στελεχών των Ταγμάτων Εφόδου (SA), εξαλείφοντας κάθε εσωτερική αντίσταση. Εκτελούνται περίπου 200 άτομα, εδραιώνοντας την απόλυτη εξουσία του.

1936: Εκδίδεται το πασίγνωστο μυθιστόρημα «Όσα Παίρνει ο Άνεμος» της Μάργκαρετ Μίτσελ, που τρία χρόνια αργότερα θα μεταφερθεί στον κινηματογράφο και θα γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες ταινίες όλων των εποχών.

1938: Κυκλοφορεί το πρώτο κόμικ με τον Superman, εισάγοντας τον πιο διάσημο υπερήρωα στην παγκόσμια κουλτούρα.

1957: Εγκαθίσταται στην Ελλάδα ο πρώτος ατομικός αντιδραστήρας, ο «Δημόκριτος», σηματοδοτώντας την έναρξη της πυρηνικής έρευνας στη χώρα.

1972: Εγκρίνεται από τη δικτατορική κυβέρνηση της Ελλάδας το αυτόματο διαζύγιο, διευκολύνοντας τις διαδικασίες λύσης γάμου με νέο νομικό πλαίσιο.

1993: Ο Αντώνης Σαμαράς ανακοινώνει την ίδρυση του κόμματος Πολιτική Άνοιξη, μετά την αποχώρησή του από τη Νέα Δημοκρατία λόγω της διαφωνίας για το Σκοπιανό.

1997: Μετά από 156 χρόνια, η Κίνα ανακτά την κυριαρχία του Χονγκ Κονγκ, βάζοντας τέλος στη βρετανική αποικιοκρατία και εγκαινιάζοντας το καθεστώς «μία χώρα, δύο συστήματα».

2002: Η Βραζιλία κατακτά το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, επικρατώντας της Γερμανίας με 2-0 στον τελικό της Γιοκοχάμα. Πρωταγωνιστής ο Ρονάλντο με δύο γκολ.

2011: Σοβαρά επεισόδια ξεσπούν στην πλατεία Συντάγματος κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας του μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Βιτρίνες, μάρμαρα και καταστήματα καταστρέφονται, ενώ η εικόνα της Αθήνας κάνει τον γύρο του κόσμου.

2015: Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings υποβαθμίζει το αξιόχρεο τεσσάρων ελληνικών τραπεζών στη βαθμίδα «μερικής χρεοκοπίας» μετά την επιβολή ελέγχων κεφαλαίων, αποτυπώνοντας την κορύφωση της ελληνικής κρίσης.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Απόστολος, Αποστολία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Διεθνής Ημέρα Κοινοβουλευτισμού
Ημέρα Αστεροειδών