Σε εξέλιξη το Κονκλάβιο που θα εκλέξει το νέο πάπα – Τα 6 θέματα που «καίνε» και θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο ποντίφικας

Όλα έτοιμα για την πρώτη ψηφοφορία για τον νέο πάπα στο Κονκλάβιο. Νωρίτερα, οι 133 εκλέκτορες πέρασαν την πύλη της Καπέλα Σιστίνα, ξεκινώντας την τελετουργική διαδικασία η οποία θα καταλήξει στην εκλογή του διαδόχου του πάπα Φραγκίσκου.

Πριν οι καρδινάλιοι εισέλθουν στο κτίριο για το Κονκλάβιο, ακούστηκε το παραδοσιακό Extra Omnes και η πύλη σφραγίστηκε.

Πρόκειται για το κονκλάβιο με την μεγαλύτερη συμμετοχή εκλεκτόρων στο οποίο, όπως παντα, η επίσημη γλώσσα ειναι τα λατινικά. Δικαίως, μπορεί να χαρακτηριστεί «το κονκλάβιο της παγκοσμιοποίησης»: 53 καρδινάλιοι προέρχονται απο την Ευρώπη, 37 απο την βόρεια και νότια Αμερική, 23 απο την Ασία, 18 απο την Αφρική και 4 απο την Ωκεανία. Δυο δεν μπόρεσαν να φτάσουν στη Ρώμη, για λόγους υγείας. Έως τώρα, πάντως, δεν εξελέγη ποτέ νέος ποντίφικας στην πρώτη ψηφοφορία. Η εκλογή του διαδόχου του Φραγκίσκου θεωρείται πιθανότερη, από το μεσημέρι της Πέμπτης και πέρα, δηλαδή μετά την τρίτη ψηφοφορία.

Αρχικά θα εκλεγούν οι καρδινάλιοι μέλη της «εφορευτικής επιτροπής». Μαζί με τα ψηφοδέλτια στη σόμπα της Καπέλα Σιστίνα θα καίγονται και όλες οι σημειώσεις που μπορεί να πάρουν οι διάφοροι εκλέκτορες, σύμφωνα με την αρχή της υποχρεωτικής, απόλυτης μυστικότητα.

Η ρωμαιοκαθολική εκκλησία θα έχει μέσα στις επόμενες ώρες ή μέρες τον νέο της ηγέτη, τον οποίο οι πιστοί θα καλωσορίσουν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. Μόλις οι προσευχές κοπάσουν και τα πλήθη αραιώσουν, ο νέος ποντίφικας θα έχει μια σειρά από θέματα για να ασχοληθεί.

Η ενότητα της Εκκλησίας

Το πρώτο μέλημα του νέου πάπα θα πρέπει να είναι η ενότητα της Εκκλησίας καθώς το κλίμα έχει πολωθεί και διαφορετικές οπτικές και προσδοκίες έχουν εκφραστεί για την Εκκλησία. Κάποιοι παρατηρητές θεωρούν υπαρκτό τον κίνδυνο σχίσματος, μετά από 20 χρόνια με πάπες και από τα δύο άκρα του φάσματος. Από τη μια τον παραδοσιακό/συντηρητικό Βενέδικτο 16ο και από την άλλη τον φιλελεύθερο/προοδευτικό Φραγκίσκο.

Θα είναι ο νέος ποντίφικας παράγοντας ενότητας, προσεγγίζοντας τόσο τους παραδοσιακούς όσο και τους προοδευτικούς, ηρεμώντας τα ταραγμένα νερά; Ή θα ταυτίζεται με μια από τις δύο πτέρυγες, αποξενώνοντας την άλλη;

Κλειδί για την ενότητα θα είναι η αμερικανική Καθολική Εκκλησία, για την οποία ο πάπας Φραγκίσκος υπήρξε διχαστική φιγούρα. Κάποιοι εκ των Αμερικανών επισκόπων βρίσκονται μεταξύ των υποστηρικτών του Ντόναλντ Τραμπ ενώ άλλοι είναι απογοητευμένοι από τις πολιτικές του Ρεπουμπλικάνου προέδρου. Μια επίσκεψη σχετικά νωρίς στη θητεία του νέου πάπα θα είναι πιθανότατα μέσα στην ατζέντα του νέου πάπα.

Διεθνής διπλωματία

Ο πάπας έχει έναν σημαντικό ρόλο να παίξει στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα για να εξασφαλίσει ότι η θρησκεία δεν θα αποτελεί μια διαχωριστική γραμμή. Ο νέος ποντίφικας θα έχει να αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και το Σουδάν αλλά και τα διχαστικά ζητήματα του μεταναστευτικού, της κλιματικής κρίσης, της θρησκευτικής ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Κριστίν Άλεν, επικεφαλής του Cafod, ανέφερε σε δηλώσεις της: «Ο νέος πάπας θα αναλάβει το αξίωμά του σε μια εποχή κατά την οποία ο κόσμος αντιμετωπίζει την πρόκληση ενός διαρκώς αυξανόμενου παγκόσμιου χρέους, της κλιματικής αλλαγής και κλιμάκωσης των ανθρωπιστικών αναγκών. Ο νέος ποντίφικας θα είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους παγκοσμίως που θα μπορούν να ξεπεράσουν τους πολιτικούς διαχωρισμούς και να χρησιμοποιήσει την ηθική του επιρροή για να βοηθήσει όλους μας να κοιτάξουμε πέρα από τα συμφέροντά μας και να εργαστούμε μαζί για να ξεπεράσουμε τις συλλογικές προκλήσεις».

Σεξουαλική κακοποίηση

Το θέμα των σεξουαλικών κακοποιήσεων ρίχνει βαριά τη σκιά του πάνω από τη θητεία του πάπα Φραγκίσκου. Αρχικά άργησε αρκετά να συνειδητοποιήσει τη συστημική φύση του προβλήματος, ενώ δεν έδειξε να καταλαβαίνει τον πόνο και τον θυμό των επιζησάντων. Ο πόνος δεν έχει φύγει και ο νέος πάπας θα πρέπει να προσεγγίσει το θέμα με φροντίδα καθώς το θέμα «καίει».

Ο σύλλογος με το όνομα «Δίκτυο Επιζησάντων από την Κακοποίηση Ιερέων» μόλις την περασμένη εβδομάδα εξέδωσε μια προειδοποίηση πως αρκετοί από τους καρδιναλίους που μπαίνουν στη συζήτηση για τη θέση του νέου πάπα έχουν κακοδιαχειριστεί ανάλογες υποθέσεις ή έχουν βοηθήσει ακόμα και στη συγκάλυψή τους. Ο Peter Isely, ένα από τα ιδρυτικά μέλη του συλλόγου, δήλωσε πως οι κακοποιήσεις έχουν αρχίσει μόλις πρόσφατα να έρχονται στο φως σε κάποια μέρη του κόσμου. «Τμήματα της Αφρικής είναι με διαφορά από τα πιο επικίνδυνα για τα παιδιά στην Καθολική Εκκλησία, και οι επιζήσαντες που βγαίνουν μπροστά αντιμετωπίζουν ακόμα και απειλές» είπε σε δημοσιογράφους στη Ρώμη.

Διακυβέρνηση

Ο νέος πάπας θα χρειαστεί να πάρει αποφάσεις και σχετικά με τη διακυβέρνηση της Εκκλησίας, μεταξύ των οποίων η ταχύτητα των αλλαγών και του επιπέδου συμπερίληψης λαϊκών και γυναικών. Θα χρειαστεί παράλληλα να κάνει αρκετούς διορισμούς και αρκετά γρήγορα ώστε η ηγεσία του να αρχίσει να λειτουργεί.

Τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε μια στροφή στην πρόσληψη τεχνοκρατών αντί κληρικών για θέσεις στο Βατικανό. Υπό την ηγεσία του πάπα Φραγκίσκου, μερικοί από τους ρόλους – κλειδιά πήγαν σε γυναίκες για πρώτη φορά, όμως δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως οι αλλαγές θα μπορούσαν να είναι και γρηγορότερες και βαθύτερες.

Η αδερφή Nathalie Becquart, η οποία υπηρέτησε ως γραμματέας της Συνόδου των Επισκόπων για τέσσερα χρόνια, αναφέρει πως «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω» όμως «μια αλλαγή στη λογική και στην κουλτούρα» βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. «Το επόμενο βήμα είναι να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της Εκκλησίας» ανέφερε σε δηλώσεις της στο BBC.

Τα οικονομικά του Βατικανού

Υπάρχουν δύο πτυχές που θα πρέπει να έχουν την προσοχή του πάπα: η γενική εποπτεία και η διαφάνεια, στις οποίες υπήρξε σημαντική πρόοδος επί των ημερών του πάπα Φραγκίσκου όμως υπάρχουν ακόμα αρκετά πράγματα να γίνουν, αλλά και τα μη βιώσιμα επίπεδα του ελλείμματος στα οικονομικά του Βατικανού, τα οποία επιδεινώθηκαν επί των ημερών του πάπα Φραγκίσκου.

Το 2022, τα οικονομικά του Βατικανού παρουσίαζαν έλλειμμα 82,6 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το συνταξιοδοτικό ταμείο του Βατικανού φέρεται να είχε έλλειμμα άνω των 700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο καρδινάλιος, Angelo Becciu, αποχώρησε από το Κονκλάβιο την περασμένη εβδομάδα εξαιτίας της καταδίκης του 2022 για οικονομικά εγκλήματα. Ο πάπας Φραγκίσκος εξανάγκασε τον καρδινάλιο να παραιτηθεί από τη θέση του όταν το κατηγορητήριο έγινε γνωστό, όμως ο Becciu παραιτήθηκε μόνο όταν παρουσιάστηκαν μπροστά στο Κονκλάβιο χειρόγραφα του πάπα Φραγκίσκου πριν πεθάνει που έλεγαν πως ο Becciu δεν θα έπρεπε να πάρει μέρος στην εκλογή του νέου πάπα.

Σεξουαλικός προσανατολισμός και ταυτότητα

Ο πάπας Φραγκίσκος έστριψε το τιμόνι της Εκκλησίας σε θέματα που άπτονται του σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας, καταδικάζοντας τις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+, συναντώντας τρανς άνδες και γυναίκες και εξουσιοδοτώντας την ευλογία γάμων ομόφυλων ζευγαριών.

Οι πιστοί ΛΟΑΤΚΙ+ καλωσόρισαν τη συμπόνοια του, αναγνωρίζοντας πάντως πως δεν άλλαξε τα διδάγματα της Εκκλησίας. Η στάση του πάπα Φραγκίσκου από την άλλη προκάλεσε το μένος των παραδοσιακών, οι οποίοι αναμένεται να παρατηρούν το κάθε βήμα του νέου ποντίφικα.

Ο διάδοχος του πάπα Φραγκίσκου θα πρέπει επίσης να εξετάσει το θέμα της αγαμίας των ιερέων. Ο τελευταίος πάπας απέφυγε να πάρει αποφάσεις για το αν θα επιτραπούν οι παντρεμένοι ιερείς σε κάποια μέρη του κόσμου. Θα συνεχίσει ο νέος πάπας την ίδια τακτική ή θα πάρει αποφάσεις επί του θέματος;