Σύμφωνα με τον Παυσανία, το όνομα Γύθειο σήμαινε «Γη των θεών». Ο μύθος λέει ότι όταν χτιζόταν η πόλη, ο Ηρακλής συγκρούστηκε με τον Απόλλωνα, χωρίς κανείς από τους δύο να αναδεικνύεται νικητής. Έτσι, αντί για Ηρακλεία ή Απολλωνία, η πόλη ονομάστηκε «Γη των θεών» για να τιμώνται και οι δύο.
Οι θεοί πάντως προίκισαν με γενναιοδωρία την πόλη αυτή της Πελοποννήσου. Είναι το λιμάνι του Λακωνικού κόλπου, σε απόσταση περίπου 40 χιλιομέτρων από τη Σπάρτη. Η νότια άκρη του ενώνεται με στενή προβλήτα με ένα μικρό νησί, την αρχαία Κρανάη ή Μαραθονήσι. Εκεί, κατά τον Παυσανία, πέρασαν την πρώτη τους νύχτα ο Πάρις και η Ωραία Ελένη, πριν φτάσουν στην Τροία.
Το Γύθειο εκπέμπει αρχοντιά και νησιωτικό αέρα, με τα πολύχρωμα νεοκλασικά του να αντανακλώνται στα νερά του λακωνικού κόλπου. Η κλασική και απαραίτητη βόλτα στην πόλη είναι στην προκυμαία της, δίπλα στο κύμα, από όπου είναι εξαιρετική και η θέα στην Κρανάη. Προχωρώντας προς τα μέσα, στενά γραφικά σοκάκια με πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν τον επισκέπτη στην «ενδοχώρα», ανάμεσα σε παραδοσιακά σπίτια με ολάνθιστες αυλές.
Η ματιά σας θα κοντοσταθεί μπροστά στο Παρθεναγωγείο, το οποίο χτίστηκε το 1886 με υπογραφή Ερνστ Τσίλλερ ενώ στο δημαρχείο της πόλης στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Μην παραλείψετε μια βόλτα στο εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, στην κορυφή του βουνού Κούμαρος, για να απολαύσετε άπλετη θέα στο Γύθειο και όλο τον Λακωνικό Κόλπο.
