Μια μικρή ελιά στο δέρμα σας μπορεί να μοιάζει αθώα – και τις περισσότερες φορές είναι. Όμως, δεν θα πρέπει να τις αγνοούμε, καθώς ένα φαινομενικά ακίνδυνος σπίλος μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι για μελάνωμα, την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Το κλειδί για την έγκαιρη διάγνωση είναι να ξέρετε τι να προσέξετε.

Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν από 10 έως 40 ελιές σε διάφορα σημεία του σώματός τους, χωρίς αυτό να είναι λόγος ανησυχίας. Όμως, όπως εξηγούν ειδικοί στο Cleveland Clinic, οι παρακάτω διαφοροποιήσεις μπορεί να υποδηλώνουν την ανάπτυξη μελανώματος και θα πρέπει να τις εξετάσει ένας ειδικός.

Ο κανόνας ABCDE για τον καρκίνο του δέρματος

Ορισμένα χαρακτηριστικά μιας ελιάς μπορεί να λειτουργούν ως ενδείξεις μελανώματος και αυτά συνοψίζονται στον κανόνα ABCDE:

  • A = Ασυμμετρία (Asymmetry): Αν μια ελιά έχει ασύμμετρες πλευρές, αυτό είναι ανησυχητικό.
  • B = Περίγραμμα (Border): Αν το περίγραμμα είναι θολό, ασαφές, οδοντωτό ή ακανόνιστο, χρειάζεται προσοχή.
  • C = Χρώμα (Color): Ελιές με δύο ή τρεις διαφορετικές αποχρώσεις του καφέ ή με μπλε, γκρι, κόκκινο, μαύρο ή λευκό χρώμα μπορεί να αποτελούν ένδειξη μελανώματος.
  • D = Διάμετρος (Diameter): Ελιές μεγαλύτερες από 6 χιλιοστά (όσο η γόμα ενός μολυβιού) θεωρούνται πιο ύποπτες. Αν και το μέγεθος μόνο δεν είναι απόλυτο κριτήριο.
  • E = Εξέλιξη (Evolution): Η αλλαγή στο σχήμα, το χρώμα ή το μέγεθος μιας ελιάς είναι ίσως το σημαντικότερο σημάδι. Ανησυχητικά είναι και συμπτώματα όπως αιμορραγία ή υγρό έκκριμα χωρίς ιδιαίτερη αιτία.

Το γεγονός ότι μια ελιά πληροί κάποιο από τα παραπάνω κριτήρια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι καρκινική. Σίγουρα όμως αυξάνει την πιθανότητα και απαιτεί αξιολόγηση από ειδικό.

Πώς ξεκινάει το μελάνωμα

Περίπου το 70% των μελανωμάτων ξεκινούν ως νέες ελιές. Γι’ αυτό κάθε νέα ελιά που εμφανίζεται ξαφνικά αξίζει την προσοχή σας — ειδικά αν εμφανίζει χαρακτηριστικά από τον κανόνα ABCDE.

Κάθε νέα ελιά δεν είναι επικίνδυνη. Οι περισσότερες είναι καλοήθεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τις αγνοήσετε.

Ελιές που προκαλούν φαγούρα

Η φαγούρα μπορεί να οφείλεται σε ξηρότητα, ερεθισμό ή αλλεργία. Αλλά μπορεί και να είναι ένδειξη μελανώματος, ειδικά αν η ελιά αρχίσει να αιμορραγεί ή να εκκρίνει υγρό. Οπότε καλύτερα να την ελέγξετε άμεσα, χωρίς καθυστέρηση.

Η «άσχημη πάπια»

Σε άτομα με πολλές ελιές, οι δερματολόγοι συχνά ψάχνουν για εκείνες που ξεχωρίζουν. Οι λεγόμενες «άσχημες πάπιες» είναι ελιές που διαφέρουν από τις υπόλοιπες — και συχνά παρουσιάζουν περισσότερα από ένα χαρακτηριστικά του κανόνα ABCDE.

Η θετική είδηση; Είναι εξαιρετικά σπάνιο μια μη τυπική ελιά να εξελιχθεί σε μελάνωμα. Ο κίνδυνος υπολογίζεται στο 1 στα 10.000. Ωστόσο, άτομα με πολλές μη τυπικές ελιές έχουν αυξημένο ρίσκο. Όσοι έχουν 10 ή περισσότερες τέτοιες ελιές είναι 12 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν μελάνωμα στο μέλλον.

Οι άνθρωποι με μη τυπικές ελιές συνήθως παρακολουθούνται τακτικά από δερματολόγο. Χρησιμοποιούνται συσκευές μεγέθυνσης για εντοπισμό αλλαγών που δεν είναι ορατές με γυμνό μάτι.

Από την εξέταση μέσω μικροσκοπίου καθορίζεται πόσο συχνά πρέπει να παρακολουθούμε τις ελιές. Αν ο γιατρός σας διαπιστώσει αυξημένο κίνδυνο μπορεί να υπάρξει σύσταση για έλεγχο κάθε έξι μήνες αντί για κάθε χρόνο ή διετία.

Πότε να επισκεφθείτε δερματολόγο

Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση του μελανώματος. Το πρώτο βήμα είναι ο αυτοέλεγχος μια φορά το μήνα. Εξετάστε νέες ελιές και παρατηρήστε αλλαγές σε υπάρχουσες. Συζητήστε με τον γιατρό σας για οτιδήποτε σας ανησυχεί.

Τακτική επίσκεψη σε δερματολόγο μπορεί να είναι απαραίτητη αν έχετε αυξημένο κίνδυνο, όπως:

  • Πολλές ελιές στο σώμα
  • Χρήση σολάριουμ
  • Ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγεται ή κοκκινίζει εύκολα
  • Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος
  • Έντονη έκθεση στον ήλιο λόγω εργασίας ή χόμπι
  • Συχνά εγκαύματα από ήλιο κατά την παιδική ηλικία
  • Μπλε ή πράσινα μάτια
  • Ξανθά ή κόκκινα μαλλιά

Το μελάνωμα είναι μία από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου, αντιστοιχώντας στο 5% των νέων διαγνώσεων και δυστυχώς τα περιστατικά αυξάνονται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς πολλοί αγνοούν τις προειδοποιήσεις για την έκθεση στον ήλιο και τα μέτρα προστασίας.

Το θετικό είναι ότι μπορούμε να δούμε άμεσα κάτι ύποπτο στην επιφάνεια του δέρματος. Οπότε εάν δεν το αγνοήσετε, τότε το πρόβλημα μπορεί να εντοπιστεί έγκαιρα και να προχωρήσετε στις απαραίτητες ενέργειες, πριν εξελιχθεί περαιτέρω και κάνει μεταστάσεις.