Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνή μορφή κακοήθειας στους άνδρες και μία από τις βασικές αιτίες θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Παρά τη σοβαρότητά του, η έγκαιρη διάγνωση και η εξέλιξη των θεραπευτικών μεθόδων επιτρέπουν σήμερα την αποτελεσματική και πλήρως ελεγχόμενη αντιμετώπισή του.

Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος που παράγει μέρος του σπερματικού υγρού. Όταν τα κύτταρά του αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργείται κακοήθης όγκος, ο οποίος αρχικά περιορίζεται μέσα στον αδένα, αλλά σε προχωρημένα στάδια μπορεί να επεκταθεί στους γειτονικούς ιστούς ή να δώσει μεταστάσεις.

Συμπτώματα και Ένδειξη Ελέγχου

Στα αρχικά στάδια, ο καρκίνος του προστάτη είναι συνήθως ασυμπτωματικός και ανιχνεύεται τυχαία κατά τον προληπτικό έλεγχο. Καθώς εξελίσσεται, μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην ούρηση, αίσθημα καύσου ή ατελούς κένωσης, συχνουρία, αίμα στα ούρα ή στο σπέρμα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πόνο στη μέση ή στο περίνεο. Σε πιο προχωρημένα στάδια, μπορεί να εμφανιστεί οστικός πόνος, απώλεια βάρους και κόπωση συμπτώματα που είναι ενδεικτικά ύπαρξης μεταστάσεων .

Αν και πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με καλοήθεις παθήσεις, όπως η υπερπλασία του προστάτη, είναι απαραίτητη η ιατρική αξιολόγηση για να αποκλειστεί ή να επιβεβαιωθεί η παρουσία κακοήθειας.

Παράγοντες Κινδύνου

Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξάνεται με την ηλικία, ιδίως μετά τα 50 έτη. Οικογενειακό ιστορικό νόσου, γενετική προδιάθεση, διατροφή πλούσια σε ζωικά λίπη και χαμηλή σε φρούτα και λαχανικά, παχυσαρκία και φυλή αποτελούν επιπλέον παράγοντες κινδύνου.

Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση παίζουν καθοριστικό ρόλο, αφού όταν η νόσος εντοπιστεί στα πρώιμα στάδια, οι πιθανότητες πλήρους ίασης είναι εξαιρετικά υψηλές.

Διάγνωση και Σταδιοποίηση

Η διαγνωστική προσέγγιση βασίζεται στη δακτυλική εξέταση και στη μέτρηση του PSA (Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο) στο αίμα. Η εξέταση PSA συνιστάται προληπτικά κάθε δύο χρόνια για άνδρες άνω των 50 ετών και ετησίως σε όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό.

Σε περιπτώσεις αυξημένου PSA ή ύποπτων ευρημάτων στη δακτυλική εξέταση, ο ουρολόγος προχωρά σε διενέργεια Πολυπαραμετρικής Μαγνητικής Τομογραφία Προστάτη και επι ενδείξεων διενεργείται υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη βιοψία είτε διαπερινεικα (προτιμώμενη ) η διαμεσω του ορθού βιοψία προστάτη. Το δείγμα ιστού επιτρέπει την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον προσδιορισμό του βαθμού διαφοροποίησης (Gleason Score), που δείχνει πόσο επιθετικός είναι ο καρκίνος.

Με βάση τα αποτελέσματα της βιοψίας, τα επίπεδα PSA και την απεικονιστική εκτίμηση, η νόσος ταξινομείται σε στάδια (εντοπισμένη, τοπικά προχωρημένη ή μεταστατική) και σε κατηγορίες κινδύνου (χαμηλού, ενδιάμεσου, υψηλού).

Θεραπευτικές Επιλογές

Η επιλογή θεραπείας εξατομικεύεται ανάλογα με το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενούς.

Παρακολούθηση (Active Surveillance)
Σε περιπτώσεις χαμηλού κινδύνου και αργής εξέλιξης, ο ασθενής παρακολουθείται στενά με τακτικές εξετάσεις PSA και απεικονιστικούς ελέγχους, χωρίς άμεση θεραπευτική παρέμβαση.

Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η ριζική προστατεκτομή παραμένει η πιο αποτελεσματική θεραπεία για εντοπισμένο καρκίνο. Μπορεί να πραγματοποιηθεί με ανοικτή, λαπαροσκοπική ή ρομποτικά υποβοηθούμενη τεχνική. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρείται ολόκληρος ο προστάτης και, αν χρειάζεται, οι λεμφαδένες της πυέλου. Στόχος είναι η πλήρης αφαίρεση του όγκου, με παράλληλη διατήρηση της εγκράτειας και της στυτικής λειτουργίας, όπου αυτό είναι εφικτό.

Ακτινοθεραπεία
Αποτελεί εναλλακτική επιλογή για ασθενείς με εντοπισμένο καρκίνο ή για όσους δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργείο. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί επικουρικά μετά την επέμβαση ή για τον έλεγχο συμπτωμάτων σε προχωρημένα στάδια.

Ορμονοθεραπεία
Εφαρμόζεται κυρίως σε περιπτώσεις μεταστατικής νόσου. Μέσω φαρμάκων που μειώνουν τη δράση της τεστοστερόνης, επιβραδύνεται ή σταματά προσωρινά η ανάπτυξη του καρκίνου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι θεραπείες αυτές συνδυάζονται, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή.

Πρόγνωση και Παρακολούθηση

Η πρόγνωση του καρκίνου του προστάτη εξαρτάται άμεσα από το στάδιο διάγνωσης. Όταν εντοπίζεται εγκαίρως και αντιμετωπιστεί ριζικά, τα ποσοστά ίασης ξεπερνούν το 90 %. Μετά τη θεραπεία, ο ασθενής χρειάζεται τακτική παρακολούθηση με PSA και κλινικές εξετάσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η νόσος παραμένει σε ύφεση.

Ο καρκίνος του προστάτη δεν είναι πια μια ανίατη νόσος. Με την πρόοδο της ιατρικής, την έγκαιρη διάγνωση και τις εξατομικευμένες θεραπείες, οι περισσότεροι άνδρες μπορούν να ζήσουν φυσιολογικά, με καλή ποιότητα ζωής και χωρίς υποτροπή. Η πρόληψη και ο τακτικός έλεγχος αποτελούν το κλειδί για την αντιμετώπισή του.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Χειρουργό Ουρολόγο Δρ. Γρηγόρη Δελλή.

Για περισσότερες πληροφορίες και αναλυτική ενημέρωση ο  Γρηγόριος Δελλής MD, MSc, PhD, FEBU Χειρουργός Ουρολόγος είναι πάντα στη διάθεσή σας στο 21 3032 0492 και στην οδό Ραβινέ 22 (Αθήνα) 11521, όπου διατηρεί το ιδιωτικό του ιατρείο.