Η Ελλάδα παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά σημεία του κόσμου, με πάνω από 40 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024. Όμως, πίσω από αυτά τα εντυπωσιακά νούμερα κρύβεται μια σημαντική αλλαγή στο πρότυπο του ελληνικού τουρισμού, που προμηνύει μια νέα εποχή για τη χώρα μας.
Αν και ο αριθμός των τουριστών που φτάνουν στις ελληνικές ακτές έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 2010, η μέση διάρκεια παραμονής τους έχει μειωθεί από 9,3 σε μόλις 5,9 ημέρες. Παράλληλα, η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη μειώθηκε κατά σχεδόν 17%. Αυτό σημαίνει πως οι επισκέπτες επιλέγουν πλέον να περάσουν λιγότερο χρόνο στη χώρα μας και ξοδεύουν λιγότερα χρήματα σε υπηρεσίες και προϊόντα.
Η στροφή στις γρήγορες διακοπές
Η τάση αυτή αντικατοπτρίζει την αλλαγή στη συμπεριφορά των ταξιδιωτών διεθνώς: οι ταξιδιώτες προτιμούν σύντομα city breaks και επισκέψεις σε πολλές διαφορετικές χώρες στο ίδιο ταξίδι, αντί για μακρά παραμονή σε έναν προορισμό. Επιπλέον, το υψηλό κόστος ζωής και οι αυξανόμενες τιμές στην Ελλάδα αποτρέπουν τις μεγάλες δαπάνες.
Η πρόκληση της εποχικότητας
Η εποχικότητα παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του ελληνικού τουρισμού. Περισσότερο από το μισό τουριστικό εισόδημα συγκεντρώνεται στο τρίτο τρίμηνο του έτους — το καλοκαίρι — με τους υπόλοιπους μήνες να μένουν σχεδόν αδρανείς. Υπάρχει πάντως μια μικρή τάση αποκλιμάκωσης, χάρη στην ανάπτυξη των city breaks και των ταξιδιών εκτός αιχμής.
Ποσότητα ή ποιότητα; Το μεγάλο ερώτημα
Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η αύξηση των επισκεπτών χωρίς αντίστοιχη αύξηση στα έσοδα γεννά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του μοντέλου. Η πίεση στις υποδομές, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αλλοίωση του πολιτιστικού χαρακτήρα πολλών περιοχών είναι ήδη ορατές.
Η πρόταση για έναν βιώσιμο τουρισμό
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Eurobank, η λύση βρίσκεται σε μια στροφή προς τον βιώσιμο και ποιοτικό τουρισμό. Αντί για περισσότερους επισκέπτες, στόχος πρέπει να είναι η βελτίωση των υπηρεσιών, η προστασία του περιβάλλοντος και η ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε περιοχής.
Οι βασικές προτεραιότητες
Η μελέτη προτείνει μεταξύ άλλων:
- Καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης
- Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
- Αναβάθμιση ξενοδοχειακών υποδομών και δημόσιων υπηρεσιών
- Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός, ο ιατρικός, ο θρησκευτικός και ο τουρισμός περιπέτειας
Ψηφιακή μετάβαση και πράσινη ανάπτυξη
Ο ψηφιακός και πράσινος μετασχηματισμός είναι απαραίτητος για τις τουριστικές επιχειρήσεις, ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικές και φιλικές προς το περιβάλλον. Η τεχνολογία και η βιωσιμότητα μπορούν να γίνουν οι νέοι πυλώνες της ανάπτυξης.
Η Ελλάδα ως παγκόσμιο πρότυπο
Η Ελλάδα έχει όλα τα εχέγγυα να εξελιχθεί σε παγκόσμιο πρότυπο βιώσιμου τουρισμού: μοναδικά τοπία, πολιτιστικό πλούτο και ζεστή φιλοξενία. Η εμπειρία του επισκέπτη μπορεί να γίνει τόσο ολοκληρωμένη και αυθεντική, ώστε όχι μόνο να μείνει περισσότερο, αλλά και να επιστρέψει ξανά.
Ο χρόνος όμως πιέζει. Η αλλαγή απαιτεί γρήγορες και συντονισμένες ενέργειες από το κράτος, τις επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινωνίες. Είναι η ώρα να προστατεύσουμε όσα μας κάνουν ξεχωριστούς και να διαμορφώσουμε ένα τουριστικό μοντέλο που δεν θα εξαντλεί, αλλά θα αναδεικνύει τη χώρα μας.
