Ο ωκεανός μέσα στα έγκατα της Γης και άλλες ανακαλύψεις που πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες

Οι θάλασσες του κόσμου προκάλεσαν ρίγη ανατριχίλας στη σπονδυλική στήλη της επιστήμης, ρίχνοντας στα πόδια της μυστήρια που πονοκεφαλιάζουν τους ερευνητές. Κάτι που έκανε άπαντες να παραδεχθούν ότι τελικά ξέρουμε πολύ λιγότερα απ’ όσα πιστεύαμε αρχικά. Από θαμμένες μικρο-ηπείρους και υπόκωφες σφυρίχτρες μέχρι και ωκεανούς που δεν βρίσκονται καν στον ωκεανό (!), η θάλασσα κρύβει εντός της αφανέρωτα μυστικά…

Η μικρο-ήπειρος του Ινδικού Ωκεανού

Η Γη είχε κάποτε, στην εποχή της Παγγαίας, μια υπερήπειρο που τη λέγανε (Ανατολική) Γκοντουάνα, η οποία διασπάστηκε πριν από 170 εκατομμύρια χρόνια περιέχοντας την Ανταρκτική, τη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Αυστραλία και την αραβική και ινδική χερσόνησο. Κατά τη μεταγενέστερη μάλιστα αποκόλληση της Ινδίας από την Αυστραλία, η Ινδία συγκρούστηκε με τη σημερινή Νοτιοανατολική Ασία, σχηματίζοντας τα Ιμαλάια. Κατά τη διάρκεια πρόσφατης και διεθνούς επιστημονικής αποστολής στον Ινδικό Ωκεανό, οι επιστήμονες ανακάλυψαν δυο βυθισμένα νησιά κάπου 1,5 χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Με μέγεθος σαν την Τασμανία, ήταν οι μικρο-ήπειροι που συνέδεαν άλλοτε την Ινδία και την Αυστραλία, πριν αυτές διαχωριστούν, όπως μας λέει το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Τα τμήματα της Γκοντουάνα που κρατούσαν άλλοτε τις ηπείρους κολλημένες μετατράπηκαν σε νησιά πριν από 60 περίπου εκατομμύρια χρόνια. Η σπουδαία ανακάλυψη με τη μικρο-ήπειρο του Ινδικού Ωκεανού αναμένεται να αλλάξει τις καθιερωμένες αντιλήψεις για τη δημιουργία των τεκτονικών πλακών αλλά και τον ίδιο τον σχηματισμό των σημερινών ηπείρων…

Το σφύριγμα της Καραϊβικής

Ένας υπόκωφος ήχος βγαίνει από τα έγκατα της Καραϊβικής και φτάνει ως το Διάστημα! Όχι, δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά απτή πραγματικότητα. Ο αλλόκοτος αυτός συριγμός, που αναδύεται από τα βάθη της θάλασσας της Καραϊβικής, δεν μπορεί να ανιχνευτεί από το ανθρώπινο αυτί, είναι ωστόσο αρκούντως δυνατός ώστε να φτάνει ως το Υπερπέραν. Πρωτοφανής στα επιστημονικά χρονικά, ο ήχος ονομάστηκε από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ «σφύριγμα Rossby», παραπέμποντας στα πλανητικά κύματα Rossby. Τα παράξενα αυτά κύματα εξαφανίζονται στο δυτικό άκρο της λεκάνης της Καραϊβικής και επανεμφανίζονται στην ανατολική της πλευρά, με μερικά από αυτά να αργοσβήνουν και άλλα να ενισχύονται. Η ηχητική διαδικασία παράγεται από μια διεργασία 120 ημερών που λαμβάνει χώρα στον πυθμένα της θάλασσας. Κάποιες φορές το φαινόμενο διαταράσσει το βαρυτικό πεδίο της γης και μπορούν έτσι να το πιάσουν οι δορυφόροι μας στο Διάστημα. Το σφύριγμα μπορεί να έχει μάλιστα πρακτικές συνέπειες, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προβλεφθούν οι παράκτιες πλημμύρες.

Το μεγαλύτερο ηφαίστειο της Γης

Δεν βρίσκεται στη Χαβάη, αλλά κείτεται κρυμμένο στον βυθό του δυτικού Ειρηνικού, κάπου 1.600 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιαπωνίας! Το συγκρίνουν μάλιστα σε μέγεθος με το μεγαλύτερο ηφαίστειο του ηλιακού μας συστήματος, το θηριώδες Olympus Mons του Κόκκινου Πλανήτη. Με διαστάσεις 310.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Tamu Massif δεν είδε πιθανότατα ποτέ ξηρά, καθώς ακόμα και σήμερα παραμένει 2 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σχηματίστηκε πριν από 145 εκατομμύρια χρόνια, όπως αποκάλυψαν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χιούστον στο BBC, και έχει ήδη ανοίξει την όρεξη της επιστήμης για ακόμα μεγαλύτερα γήινα ηφαίστεια, μιας και το Tamu Massif είναι πλέον το μεγαλύτερο ηφαίστειο της Γης και βρέθηκε εκεί που θα το περίμενε κανείς λιγότερο…

Ο χαμένος φλοιός της Γης

Υπάρχει μια τρύπα στη Γη και οι επιστήμονες δεν μπορούν να την εξηγήσουν. Γιατί όταν οι τεκτονικές πλάκες διαχωρίζονται, ο μανδύας από κάτω τους ανεβαίνει, λιώνει και καλύπτει το κενό σαν αρμός. Κάτι φαίνεται όμως πως πήγε στραβά αυτή τη φορά κι έτσι μεταξύ Καραϊβικής και Πράσινου Ακρωτηρίου στον Ατλαντικό Ωκεανό υπάρχει ένα αλλόκοτο κενό που δεν κλείνει. Σε υποθαλάσσια έρευνα μιας περιοχής 5 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια του νερού, όπως μετέδωσε το BBC, εκεί που ο πυθμένας έχει συνήθως πλάτος 7 χιλιομέτρων, οι επιστήμονες βρήκαν μια αναπάντεχη ποσότητα χαμένου φλοιού, έκτασης αρκετών χιλιάδων χιλιομέτρων. Τι συνέβη και δεν έλιωσε ο μανδύας, όπως θα όφειλε; Αν και όταν μάθουμε, θα ξέρουμε ήδη πολλά περισσότερα για τις αυτοθεραπευτικές ιδιότητες του γήινου φλοιού…

Ο ωκεανός μέσα στα έγκατα της Γης

Ο μεγαλύτερος ωκεανός της Γης φαίνεται πως είναι κάτω από την επιφάνειά της! Οι γεωλόγοι εκτιμούν πλέον πως το νερό που καραδοκεί στα σπλάχνα της Γης μπορεί να αντικαταστήσει το νερό των ωκεανών και μάλιστα τρεις φορές. Μελετώντας τη σύνθεση ενός πετρώματος, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε βάθος 410-660 χιλιομέτρων υπάρχει μια άγνωστη μέχρι σήμερα υγρή ζώνη που φαίνεται να διαθέτει τεράστια αποθέματα νερού, με όγκο μεγαλύτερο από όλους τους ωκεανούς του πλανήτη μαζί! Η τεράστια αυτή ποσότητα του νερού δεν ρέει, αλλά συγκρατείται εντός των ορυκτών, εξηγεί καθηγητής του καναδικού πανεπιστημίου της Αλμπέρτα στο BBC. Για το υπόγειο νερό της Γης υπάρχουν πλέον δύο θεωρίες: είτε ότι το νερό φτάνει εκεί από τον ωκεανό με τη συνεχή κίνηση των τεκτονικών πλακών, είτε ότι προϋπήρχε από την αρχή της δημιουργίας του πλανήτη ως μέρος των πρωταρχικών υλικών που σχημάτισαν τη Γη…