Εκτεταμένη μόλυνση τροφίμων από χημικά: Δύο στα τρία ψάρια και το 40% των αυγών επιβαρυμένα

Δύο στα τρία ψάρια, το 40% των αβγών και περίπου το ένα τέταρτο του γάλακτος περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα τέσσερα «παντοτινά χημικά» PFAS (υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες), τα οποία υπόκεινται σε κανονιστικούς περιορισμούς σε ορισμένες κατηγορίες τροφίμων. Αυτό προκύπτει από την έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης Générations futures, η οποία καταγγέλλει την «εκτεταμένη μόλυνση» που πλήττει τα τρόφιμα.

Η οργάνωση επισημαίνει τις δυσκολίες στη συλλογή αξιόπιστων δεδομένων, καθώς μόνο λίγες από τις πολυάριθμες ουσίες PFAS είναι υποχρεωτικό να ελέγχονται στα τρόφιμα. Επιπλέον, προσθέτει πως «μόνο οκτώ χώρες έχουν υποβάλει δεδομένα» για το 2023 στην Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίμων (EFSA).

Στην έκθεσή της, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, η Générations futures αξιολογεί στοιχεία από Γερμανία, Δανία, Ολλανδία και Γαλλία, τα οποία όμως αφορούν περιορισμένα δείγματα και συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων. Από αυτά προκύπτει ότι η συνολική έκταση της μόλυνσης είναι πιθανόν «υποτιμημένη».

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι «το 69% των ψαριών, το 55% των εντοσθίων, το 55% των μαλακίων, το 39% των αβγών, το 27% των οστρακοειδών, το 23% του γάλακτος και το 14% του κρέατος περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα τέσσερα PFAS που ελέγχονται» από την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει μέγιστα όρια μόνο για τέσσερις ουσίες (PFOS, PFOA, PFHxS, PFNA) στα συγκεκριμένα προϊόντα.

Η μη κυβερνητική οργάνωση επικρίνει έντονα το γεγονός ότι στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων προϊόντων δεν περιλαμβάνονται βρεφικές τροφές, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και άλλες γαλακτοκομικές κατηγορίες, ζητώντας την επέκταση των μετρούμενων PFAS.

Η Générations futures επισημαίνει πως τα PFAS, που χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία αλλά και σε ζιζανιοκτόνα όπως η φλουφενασέτη, πρόσφατα απαγορευμένη στην ΕΕ, καθώς και σε συσκευασίες τροφίμων και σκεύη κουζίνας, ενδέχεται να μολύνουν «ολόκληρη την τροφική αλυσίδα».

Όπως σημειώνει, «η διατροφή προσδιορίζεται (από την EFSA) ως η κύρια πηγή έκθεσης σε PFAS για τον πληθυσμό», ωστόσο τα δεδομένα για την περιεκτικότητα των τροφίμων σε αυτές τις ουσίες είναι «ιδιαιτέρως ελλιπή». Παράλληλα, οι υφιστάμενοι κανονισμοί χαρακτηρίζονται «ξεπερασμένοι και ανεπαρκείς για την προστασία της υγείας των καταναλωτών», καθώς οδηγούν σε «πολύ λίγες» ανακλήσεις προϊόντων από την αγορά.

Η EFSA έχει ορίσει «την ανεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη για το άθροισμα των τεσσάρων ρυθμιζόμενων PFAS στα 4,4 ng (νανογραμμάρια)/kg σωματικού βάρους ανά εβδομάδα», ωστόσο τα τρέχοντα κανονιστικά όρια «δεν μας επιτρέπουν να παραμείνουμε κάτω από αυτό», τονίζει η οργάνωση.

Για παράδειγμα, ένα τετράχρονο παιδί που καταναλώνει ένα αβγό «στο όριο συμμόρφωσης» θα λάβει «το 140% της ανεκτής ποσότητας» PFAS για ολόκληρη την εβδομάδα. Επιπλέον, «Η κατανάλωση 500 γραμμαρίων κρέατος στο όριο συμμόρφωσης αντιστοιχεί σε δυόμισι φορές την ανεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη για έναν ενήλικα 60 κιλών».