Την ώρα που ο πλανήτης έχει ήδη περάσει από… σαράντα κύματα της πανδημίας του κορονοϊού, η Βόρεια Κορέα πριν από μόλις τρεις εβδομάδες ανακοίνωσε το πρώτο της κρούσμα. Δυόμισι χρόνια μετά το πρώτο κρούσμα στην Ουχάν της Κίνας, η Πιονγιάνγκ ανακοίνωσε κάποια «κρούσματα πυρετού» όπου τα ονομάζει, με την κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι έχει την έξαρση υπό έλεγχο αλλά τις λεπτομέρειες να παραμένουν μυστήριο.
Το BBC επιχειρεί να διαλευκάνει το μυστήριο της πανδημίας στη Βόρεια Κορέα μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που ζουν εκεί ή έχουν συγγενείς στη χώρα αλλά και σύμφωνα με όσα ανακοινώνει η Πιονγιάνγκ.
Ο Kim Hwang-sun καθόταν μόνος στην κουζίνα του σπιτιού του στη Σεούλ όταν χτύπησε το τηλέφωνό του. Ήταν ένας Κινέζος διαμεσολαβητής και τα νέα ήταν ακριβώς αυτά που περίμενε να ακούσει: η οικογένειά του μπορούσε να μιλήσει. Πριν από 10 χρόνια, ο Hwang-sun έφυγε μόνος του από τη Βόρεια Κορέα. Τα δύο του παιδιά, τα εγγόνια του και η 85χρονη μητέρα του έμειναν πίσω και εκείνος έχει πια χάσει κάθε ελπίδα να καταφέρει να τους πάρει από τη χώρα και να ξανασμίξουν.
Αυτά τα κρυφά τηλεφωνήματα είναι η μοναδική επικοινωνία που έχει με την οικογένειά του και ξέρει ότι δεν πρέπει να ρωτάει πολλά γιατί υπάρχει ενδεχόμενο να παρακολουθούν τις κλήσεις τους. Έτσι, κρατά τις συνομιλίες τους σύντομες, κάτω από πέντε λεπτά.
Δύο μέρες νωρίτερα, η Βόρεια Κορέα είχε ανακοινώσει το πρώτο κρούσμα κορονοϊού. Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση, σε μια πρωτοφανή κίνηση, δείχνουν ότι ο ιός εξαπλώθηκε γρήγορα σε κάθε επαρχία της χώρας.
«Μου είπαν ότι πάρα πολλοί άνθρωποι είχαν αρρωστήσει με πυρετό. Έχω την αίσθηση ότι τα πράγματα ήταν πραγματικά άσχημα. Λένε ότι όλοι είχαν βγει στους δρόμους και ρωτούσαν όποιον συναντούσαν αν είχε φάρμακα. Όλοι ψάχνουν κάτι για να πέσει ο πυρετός και δεν βρίσκουν τίποτα» λέει στο βρετανικό Μέσο ο Hwang-sun.
Φυσικά, δεν τολμούσε να ρωτήσει πόσοι άνθρωποι πέθαιναν γιατί φοβάται ότι αν κανείς άκουγε τη συζήτησή τους, θα θεωρείτο κριτική προς την κυβέρνηση και η οικογένειά του θα κινδύνευε.
Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση, περίπου το 15% του πληθυσμού έχει αρρωστήσει με «πυρετό»
Ο Κιμ Γιονγκ Ουν παραδέχτηκε ότι υπάρχει έλλειψη σε φάρμακα και έδωσε εντολή στον στρατό να μοιράσει τα αποθέματά του. Τα νοσοκομεία και τα φαρμακεία στη Βόρεια Κορέα δεν έχουν φάρμακα εδώ και χρόνια, λέει ο Hwang-sun. Οι γιατροί γράφουν μια συνταγή και εναπόκειται στον ασθενή να βρει αυτό που χρειάζεται και να το αγοράσει, είτε από κάποιον που πουλάει απευθείας από το σπίτι του, είτε από μια τοπική αγορά.
«Αν κάποιος χρειάζεται αναισθητικό για μια εγχείρηση, πρέπει να πάει στην αγορά για να το πάρει και να το πάει μετά στο νοσοκομείο. Αλλά τώρα ούτε οι πωλητές της αγοράς έχουν φάρμακα» εξηγεί.
«Η κυβέρνηση λέει στους πολίτες να βράζουν φύλλα πεύκου και να τα πίνουν» του είπε η οικογένειά του. Τα κρατικά δελτία ειδήσεων συμβούλευαν επίσης να κάνει ο κόσμος γαργάρες με αλατόνερο για να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα.
«Αυτό συμβαίνει όταν δεν υπάρχουν φάρμακα. Στρέφονται στην παραδοσιακή ιατρική» λέει ο δρ Nagi Shafik, ο οποίος εργάζεται για τη Unicef στα χωριά της Βόρειας Κορέας από το 2001. Όταν βρέθηκε τελευταία φορά εκεί, το 2019, τα φάρμακα είχαν ήδη λιγοστέψει. «Υπήρχαν κάποια, αλλά πολύ, πολύ λίγα» λέει.
Σχεδόν όλα τα φάρμακα στη Βόρεια Κορέα εισάγονται από την Κίνα και τα δύο τελευταία χρόνια που τα σύνορα έκλεισαν, η προμήθεια αυτή σταμάτησε.
Το εθνικό lockdown – «Άνθρωποι κατέρρεαν στα σπίτια τους επειδή δεν είχαν να φάνε»
Την ημέρα που ανακοινώθηκε το πρώτο κρούσμα του κοιρονοϊού στη Βόρεια Κορέα, η κυβέρνηση επέβαλε εθνικό lockdown. Αυτό δημιούργησε φόβους ότι οι άνθρωποι, που δεν μπορούσαν να προμηθευτούν τρόφιμα, θα λιμοκτονούσαν. Τουλάχιστον κάποιοι φαίνεται ότι μπόρεσαν να φύγουν από τα σπίτια τους για να εργαστούν και να καλλιεργήσουν τρόφιμα.
Εικόνες που τραβήχτηκαν από την άλλη πλευρά των συνόρων στη Νότια Κορέα από τον ιστότοπο παρακολούθησης NK News δείχνουν εργάτες γης στα χωράφια τις ημέρες μετά την επιβολή του lockdown αλλά στις περιοχές με πολλά κρούσματα, μεταξύ των οποίων και η πρωτεύουσα Πιονγιάνγκ, οι άνθρωποι φαίνεται ότι είχαν κλειστεί στα σπίτια τους.
Ο Lee Sang-yong διευθύνει την Daily NK, έναν ιστότοπο με έδρα τη Σεούλ, και διαθέτει ένα δίκτυο πηγών μέσα στη Βόρεια Κορέα. Στην πόλη Hyesan στα κινεζικά σύνορα, λέει ότι οι άνθρωποι δεν επιτρεπόταν να βγουν από τα σπίτια τους για 10 ημέρες τον Μάιο. Όταν το lockdown έληξε, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται, περισσότεροι από δώδεκα άνθρωποι βρέθηκαν να έχουν καταρρεύσει μέσα στα σπίτια τους, επειδή δεν είχαν να φάνε.
Μέχρι στιγμής, έχουν αναφερθεί επίσημα μόλις 70 θάνατοι στη Βόρεια Κορέα. Αυτό τοποθετεί το ποσοστό θνησιμότητας στη χώρα στο 0,002% , ήτοι το χαμηλότερο στον κόσμο.
«Για μια χώρα με φτωχό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, όπου κανείς δεν εμβολιάζεται, αυτοί οι αριθμοί δεν βγάζουν νόημα» λέει ο Martyn Williams, ο οποίος παρακολουθεί τα δεδομένα για την πλατφόρμα 38 North.
Επισημαίνει ακόμα το εξής παράδοξο: οι θάνατοι κορυφώθηκαν ενώ τα κρούσματα κορονοϊού συνέχιζαν να αυξάνονται. «Στον κορονοϊό γνωρίζουμε ότι οι θάνατοι τείνουν να ακολουθούν τα κρούσματα κατά δύο έως τρεις εβδομάδες. Επομένως, γνωρίζουμε ότι αυτά τα στοιχεία είναι λανθασμένα, αλλά δεν ξέρουμε γιατί» εξηγεί.
Ο Williams αναφέρει ότι τοπικοί αξιωματούχοι υγείας μπορεί να μην θέλουν να παραδεχτούν πόσοι άνθρωποι πέθαναν, από φόβο μήπως τιμωρηθούν.
Πρώτες παραγγελίες από το εξωτερικό σε μάσκες και αναπνευστήρες από την αρχή της πανδημίας
Την τελευταία εβδομάδα, ο αριθμός των αναφερόμενων νέων κρουσμάτων μειώθηκε, ενώ σε κύριο άρθρο της κρατικής εφημερίδας της χώρας αναφέρεται ότι οι αρχές έχουν «καταστείλει και ελέγξει την εξάπλωση του ιού».
Σε ενημέρωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας την Τετάρτη, ο δρ Mike Ryan δήλωσε ότι φοβάται ότι η κατάσταση «χειροτερεύει αντί να βελτιώνεται». Όπως είπε, η Βόρεια Κορέα δεν είχε δώσει στον Οργανισμό πρόσβαση στα δεδομένα της, γεγονός που καθιστά «πολύ δύσκολη την παροχή μιας σωστής ανάλυσης στον κόσμο». Είπε επίσης ότι είχαν προσφερθεί πολλές φορές να στείλουν εμβόλια και βοήθεια αλλά η Βόρεια Κορέα φαίνεται να στηρίζεται σιωπηλά στη γειτονική της Κίνα για να τη βγάλει από τη δύσκολη θέση.
Τα στοιχεία των κινεζικών τελωνείων δείχνουν ότι οι εισαγωγές από την Κίνα διπλασιάστηκαν από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο και τους τελευταίους μήνες παρατηρήθηκε ξαφνική αύξηση των εισαγόμενων ιατρικών ειδών. Τον Απρίλιο, η Βόρεια Κορέα εισήγαγε 1.000 αναπνευστήρες από την Κίνα – την πρώτη παρτίδα από την έναρξη της πανδημίας και από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, η χώρα αγόρασε επίσης περισσότερες από 9 εκατ. μάσκες. Υπήρξε επίσης αύξηση των εισαγόμενων φαρμάκων και εμβολίων.
Ο Kim Hwang-sun δεν είχε νέα από την οικογένειά του μετά από εκείνο το πρώτο τηλεφώνημα. Από τότε που ξέσπασε η πανδημία, λέει ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να τους βρει. Τα τηλεφωνικά σήματα μπλοκάρονται συχνά και όταν κατά καιρούς καταφέρνει να επικοινωνήσει, συχνά διακόπτεται η επικοινωνία.
Ανησυχεί για το τι μπορεί να έχει συμβεί στην 85χρονη μητέρα του αλλά δεν μπορεί να μάθει τίποτα και έτσι χθες ανέβηκε στην κορυφή ενός βουνού και προσευχήθηκε γι’ αυτήν. Αυτό είναι το μόνο που μπορεί να κάνει. Όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, βρίσκεται στο σκοτάδι και δεν μπορεί να βοηθήσει.
