Το Ιράν εκτόξευσε εκατοντάδες πυραύλους κατά του Ισραήλ και παρά την ύπαρξη του Iron Dome ορισμένοι βρήκαν στόχο, προκαλώντας καταστροφές, απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τραυματισμούς.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η αντιπυραυλική άμυνα είχε επιτυχία σε ποσοστό 90%, με τις εκτιμήσεις του τελευταίου 24ωρου που προηγήθηκε πριν την εκεχειρία να κάνουν λόγο για 60%, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο.

Προκειμένου να γίνει αντιληπτό αν λειτούργησε ή όχι το Iron Dome, πρέπει να δοθεί προσοχή στον τρόπο λειτουργίας του. Η ισραηλινή αντιπυραυλική άμυνα είναι παγκοσμίως γνωστή ως «Σιδερένιος Θόλος», αλλά στην πραγματικότητα είναι μία από τις τρεις συνολικά αντιπυραυλικές αμυντικές γραμμές της χώρας. Ο «Θόλος» του Ισραήλ χωρίζεται σε τρία τμήματα, επειδή αναπτύχθηκαν ξεχωριστά, κυρίως από την ισραηλινή εταιρεία Rafael Advanced Defense και τη Raytheon, έναν από τους μεγαλύτερους αμυντικούς εργολάβους των ΗΠΑ.

Το 2011 έγινε η αρχή με το Iron Dome, ένα κινητό σύστημα που χωρίζεται σε τρία μέρη με στόχο την προστασία πολιτών, αστικών κέντρων και κρίσιμων υποδομών. Διαθέτει δυνατότητες αναχαίτισης πυραύλων και βλημάτων πυροβολικού μικρού βεληνεκούς, ενώ έχει μικρή εμβέλεια, με τη μετακίνηση να αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής του.

Η The Washington Post περιγράφοντας τη λειτουργία έγραψε ότι ένα ραντάρ ανιχνεύει έναν πύραυλο ή ένα βλήμα που κατευθύνεται στον ισραηλινό εναέριο χώρο. Τα δεδομένα για τον πύραυλο αποστέλλονται σε μια μονάδα διαχείρισης και ελέγχου μάχης που αξιολογεί την απειλή και σχεδιάζει την πορεία αναχαίτισης. Στη συνέχεια, μια μονάδα εκτόξευσης (κινητή ή σταθερή) εκτοξεύει έναν συμβατικό φθηνό πύραυλο που είτε πλήττει στον αέρα την εισερχόμενη απειλή, είτε εκρήγνυται κοντά της, ώστε να αλλάξει η πορεία της.

Η δεύτερη γραμμή αντιπυραυλικής άμυνας είναι η «Σφεντόνα του Δαυίδ» που αναπτύχθηκε το 2017. Διαθέτει πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια και δεν βασίζεται στη μετακίνηση των συστημάτων του, γιατί στηρίζεται σε σταθερούς εκτοξευτές πυραύλων. Στόχος είναι η αναχαίτιση πολεμικών αεροσκαφών, πυραύλων κρουζ, βαλλιστικών πυραύλων, αλλά και πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς.

Σε αντίθεση με το Iron Dome, εκτοξεύει προηγμένους πυραύλους με κάμερα, ραντάρ και αισθητήρες που κοστίζουν έως και 1 εκατομμύριο δολάρια ο ένας, επειδή στόχος είναι η καταστροφή της απειλής και όχι απλώς η αναχαίτιση ή αλλαγή πορείας της.

Το τρίτο μέρος της ισραηλινής αντιπυραυλικής άμυνας είναι τα οπλικά αμερικανικά συστήματα Arrow 2 και 3, τα οποία είναι ιδιαίτερα εξελιγμένα και ακριβά (3 εκατομμύρια δολάρια κάνει ένας πύραυλος), οπότε χρησιμοποιούνται σε ελάχιστες περιπτώσεις. Στόχος είναι η καταστροφή ή αναχαίτιση απειλών εκτός της ατμόσφαιρας, όπως υπερηχητικών πυραύλων.

Η «αχίλλειος πτέρνα»

Το Iron Dome καταφέρνει να συνδυάζει με αρμονία όλα τα διαθέσιμα πυρομαχικά ενός σύγχρονου στρατού, ενώ στη χρήση του δεν απαιτείται τεράστιο ανθρώπινο δυναμικό, απελευθερώνοντας δυνάμεις. Ωστόσο, έχει κι αυτό τα αδύναμα μέρη του.

Η πρώτη αδυναμία αφορά το κόστος των πυρομαχικών, επειδή αναγκαστικά χρειάζεται τεράστιες ποσότητες για να λειτουργήσει. Θεωρητικά, η αναλογία είναι 1:1, εντούτοις μπορεί να χρειαστούν 2 με 3 πύραυλοι για να αναχαιτιστεί μια απειλή. Έτσι, αν μια εχθρική δύναμη επιμείνει να χτυπήσει επανειλημμένως μία από τις τρεις αμυντικές γραμμές που ταυτόχρονα έχει έλλειψη σε πυρομαχικά, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι καταστροφικό.

Παραδείγματος χάριν, πληροφορίες από το Ισραήλ αναφέρουν ότι το Ιράν τις τελευταίες ώρες του πολέμου ξεκίνησε να εκτοξεύει υπερηχητικούς πυραύλους, επειδή τελείωναν οι ισραηλινοί Arrow, οπότε τα ιρανικά πυρά μπορούσαν να βρουν ανεμπόδιστα στόχο.

Η δεύτερη αδυναμία του Iron Dome εντοπίζεται στην παρερμηνεία του ρόλου του. Φαινομενικά, ως αμυντικό σύστημα λειτουργεί μόνο σε συνθήκες άμυνας, δηλαδή με την απουσία επιθετικών επιχειρήσεων. Αυτό είναι τελείως λάθος.

Προκειμένου ο «Σιδερένιος Θόλος» να έχει επιτυχία, πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο αντίπαλος θα εκτοξεύει πυραύλους και βλήματα με σταθερό ή μειωμένο ρυθμό, αλλά ποτέ αυξανόμενο. Ταυτόχρονα, θα πρέπει οι απειλές να προέρχονται περίπου από το ίδιο μέρος και να μην αλλάζει κάθε τρεις και λίγο. Για αυτό τον λόγο όποτε έχει ενεργοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό -πχ στον πόλεμο με το Ιράν, με τη Χαμάς στη Γάζα ή με τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο- το Ισραήλ διεξήγαγε παράλληλα επιθετικές επιχειρήσεις καταστρέφοντας τους εχθρικούς εκτοξευτές.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το Iron Dome προστάτευσε αποτελεσματικά το Ισραήλ στους πρόσφατους πολέμους στη Μέση Ανατολή, ειδικά απέναντι στο Ιράν, το οποίο εκτόξευσε το λιγότερο 440 βαλλιστικούς πυραύλους, με τον κάθε έναν να φέρει 20 οπλισμένες υποκεφαλές. Αυτό σημαίνει ότι σε 12 μέρες πολέμου ο ισραηλινός «Θόλος» αντιμετώπισε 8.800 ιρανικά βλήματα στην καλύτερη περίπτωση, καταστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος τους, χρησιμοποιώντας τουλάχιστον τον διπλάσιο αριθμό πυρομαχικών.