Ο δισεκατομμυριούχος και διευθύνων σύμβουλος της Tesla, Έλον Μασκ, αποχωρεί από την κυβέρνηση Τραμπ, έπειτα από μια ταραχώδη θητεία κατά την οποία επιχείρησε ριζικές αλλαγές σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες μέσω της Υπηρεσίας Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης (Department of Government Efficiency – DOGE), χωρίς ωστόσο να καταφέρει όσα είχε υποσχεθεί.
«Η διαδικασία αποχώρησής του ξεκινάει απόψε», δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στο Reuters το βράδυ της Τετάρτης, επιβεβαιώνοντας την αποχώρηση του Μασκ από την κυβέρνηση. Λίγες ώρες νωρίτερα, ο ίδιος ευχαρίστησε τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ μέσω της πλατφόρμας του, X, καθώς η θητεία του ως ειδικού κυβερνητικού υπαλλήλου φτάνει στο τέλος της.
Η αποχώρηση του ήταν αιφνίδια και χωρίς τυπική τελετή. Σύμφωνα με πηγή με γνώση της υπόθεσης, ο Μασκ δεν είχε επίσημη συνομιλία με τον Τραμπ πριν από την ανακοίνωση της αποχώρησης, η οποία αποφασίστηκε σε επίπεδο ανώτατου επιτελείου.
Αν και οι ακριβείς συνθήκες της αποχώρησής του δεν έχουν γίνει γνωστές, συνέβη μόλις μία ημέρα αφότου ο Μασκ άσκησε δημόσια κριτική στο βασικό φορολογικό νομοσχέδιο του Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς το υπερβολικά δαπανηρό και υπονομευτικό του έργου της DOGE.
Ανώτατοι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, όπως ο αναπληρωτής προσωπάρχης Στίβεν Μίλερ, φέρονται να ενοχλήθηκαν ιδιαίτερα από τις δηλώσεις αυτές. Ο Λευκός Οίκος αναγκάστηκε να επικοινωνήσει με Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές, για να επαναβεβαιώσει τη στήριξη του Τραμπ στο νομοσχέδιο, σύμφωνα με πηγή του Reuters.
Παρά τη στενή του σχέση με τον πρόεδρο, η αποχώρηση του Μασκ έρχεται ύστερα από σταδιακή πτώση της επιρροής του. Αμέσως μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, ο Μασκ είχε αναδειχτεί σε κεντρική φιγούρα στον κύκλο του προέδρου, εμφανιζόμενος δυναμικά και χωρίς σεβασμό στις παραδοσιακές διαδικασίες. Στο Συνέδριο Πολιτικής Δράσης των Συντηρητικών (CPAC) τον Φεβρουάριο, κρατούσε ένα μεταλλικό κόκκινο αλυσοπρίονο και δήλωσε: «Αυτό είναι το αλυσοπρίονο της γραφειοκρατίας».
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, είχε υποσχεθεί πως το DOGE θα μείωνε τις ομοσπονδιακές δαπάνες κατά τουλάχιστον 2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η υπηρεσία εκτιμά πως έχει ήδη εξοικονομήσει 175 δισεκατομμύρια, αν και το Reuters δεν κατόρθωσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα τον αριθμό αυτό.
Ο Μασκ δεν έκρυβε την απέχθειά του προς το ομοσπονδιακό εργατικό δυναμικό και είχε προβλέψει πως η κατάργηση του «προνομίου της τηλεργασίας λόγω COVID» θα προκαλούσε «ένα κύμα εθελοντικών παραιτήσεων, το οποίο καλωσορίζουμε».
Ωστόσο, ορισμένα μέλη του υπουργικού συμβουλίου που αρχικά είχαν ενθουσιαστεί με την αντισυμβατική του ενέργεια, άρχισαν να αντιδρούν. Με την ενίσχυση της υπενθύμισης του Τραμπ ότι οι αποφάσεις για το προσωπικό ανήκουν στους υπουργούς και όχι στον Μασκ, αρκετοί υπουργοί άρχισαν να τον αμφισβητούν.
Ο Μασκ συγκρούστηκε με τρία από τα πιο σημαντικά μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ, τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Μεταφορών, Σον Ντάφι, και τον υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ. Επιπλέον, χαρακτήρισε τον σύμβουλο εμπορίου του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, «ηλίθιο» και «πιο χαζό από σακί με τούβλα». Ο Ναβάρο από την πλευρά του απάντησε: «Με έχουν αποκαλέσει και χειρότερα».
Παράλληλα, ο Μασκ άρχισε να αφήνει υπαινιγμούς ότι πλησιάζει η λήξη της κυβερνητικής του θητείας, εκφράζοντας απογοήτευση για το γεγονός ότι δεν μπορούσε να προχωρήσει σε πιο επιθετικές περικοπές.
Σε τηλεδιάσκεψη της Tesla στις 22 Απριλίου, προανήγγειλε ότι θα περιορίσει σημαντικά τον χρόνο που αφιερώνει στην κυβέρνηση για να επικεντρωθεί στις επιχειρήσεις του.
«Η κατάσταση της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας είναι πολύ χειρότερη από ό,τι φανταζόμουν», δήλωσε στην εφημερίδα The Washington Post αυτή την εβδομάδα. «Πίστευα ότι υπήρχαν προβλήματα, αλλά είναι πραγματικά ένας ανηφορικός αγώνας να προσπαθείς να βελτιώσεις την κατάσταση στην Ουάσινγκτον», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η DOGE συνεχίζει
Η 130ήμερη εντολή του Μασκ ως ειδικού κυβερνητικού υπαλλήλου στην κυβέρνηση Τραμπ επρόκειτο να λήξει γύρω στις 30 Μαΐου. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει πως η προσπάθεια της DOGE για αναδιάρθρωση και μείωση του ομοσπονδιακού κράτους θα συνεχιστεί.
Αρκετοί υπουργοί έχουν ήδη ξεκινήσει συνομιλίες με τον Λευκό Οίκο για τα επόμενα βήματα, προσπαθώντας να αποφύγουν περαιτέρω εντάσεις με τους Ρεπουμπλικανούς στο Κογκρέσο. Αν και οι επικεφαλής των υπουργείων θα διατηρήσουν κάποια στοιχεία της υποδομής της DOGE, εκτιμάται ότι θα επανακτήσουν τον έλεγχο στους προϋπολογισμούς και στις προσλήψεις.
«Η αποστολή της DOGE θα ενισχυθεί με τον χρόνο, καθώς γίνεται τρόπος ζωής σε ολόκληρη την κυβέρνηση», δήλωσε ο Μασκ.
Ο Τραμπ και η DOGE έχουν καταφέρει να μειώσουν περίπου το 12% του ομοσπονδιακού πολιτικού προσωπικού, δηλαδή περίπου 260.000 θέσεις από το σύνολο των 2,3 εκατομμυρίων υπαλλήλων, κυρίως μέσω απειλών απόλυσης, προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου και πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.
Ωστόσο, η DOGE έχει αντιμετωπίσει και εμπόδια. Τα ομοσπονδιακά δικαστήρια έχουν επανιδρύσει ορισμένες υπηρεσίες που είχαν διαλυθεί, ενώ οι περικοπές σε προσωπικό και χρηματοδότηση έχουν οδηγήσει σε καθυστερήσεις αγορών, αύξηση του κόστους και απώλεια ταλέντων σε επιστήμες και τεχνολογία.
Το πιο πρόσφατο σημείο έντασης ήρθε την Τρίτη, όταν ο Μασκ επέκρινε το κόστος του φορολογικού και δημοσιονομικού νομοσχεδίου των Ρεπουμπλικανών που προωθείται στο Κογκρέσο.
«Απογοητεύτηκα από το τεράστιο νομοσχέδιο δαπανών, το οποίο αυξάνει το δημοσιονομικό έλλειμμα αντί να το μειώνει και υπονομεύει το έργο της ομάδας της DOGE», δήλωσε στο CBS News.
Σύμφωνα με μία πηγή, η δημόσια επίθεση του Μασκ στο νομοσχέδιο του Τραμπ προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια σε ανώτερους συμβούλους του Λευκού Οίκου.
Οι πολιτικές του δραστηριότητες έχουν προκαλέσει διαμαρτυρίες, ενώ ορισμένοι επενδυτές ζητούν να απομακρυνθεί πλήρως από την κυβέρνηση και να επικεντρωθεί στην Tesla, η οποία έχει δει πτώση σε πωλήσεις και μετοχές.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου έχει υπερασπιστεί τον ρόλο του ως μη εκλεγμένου αξιωματούχου με πρωτοφανείς εξουσίες που του παραχώρησε ο Τραμπ για την αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Έχοντας ξοδέψει σχεδόν 300 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ και άλλους Ρεπουμπλικανούς πέρυσι, δήλωσε στις αρχές του μήνα ότι θα μειώσει σημαντικά τις πολιτικές του δωρεές.
«Νομίζω ότι έκανα αρκετά», είπε σε οικονομικό φόρουμ στο Κατάρ.
