Για πάνω από έναν αιώνα, οι ιστορικοί και οι λάτρεις των κοσμημάτων αναζητούσαν τα ίχνη ενός πετραδιού που θεωρούνταν χαμένο για πάντα. Το διαμάντι Florentine, ένας εντυπωσιακός πολύτιμος λίθος 137 καρατίων σε ανοιχτό κίτρινο χρώμα, ανήκε κάποτε στη δυναστεία των Μεδίκων και πέρασε στα χέρια των Αψβούργων όταν η γενιά της Φλωρεντίας έσβησε. Η πέτρα έγινε σύμβολο ισχύος, πολυτέλειας και συνέχειας μιας αυτοκρατορικής εποχής που έμελλε να τελειώσει βίαια.

Όταν το 1918 κατέρρευσε η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, ο Αυτοκράτορας Κάρολος Α’ και η σύζυγός του Ζίτα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Βιέννη. Ανάμεσα στα λιγοστά αντικείμενα που πήραν μαζί τους στην εξορία βρισκόταν και το διάσημο διαμάντι, τυλιγμένο προσεκτικά σε μια μικρή βαλίτσα. Από εκείνη τη στιγμή, τα ίχνη του χάθηκαν.

Κάρολος Α΄ (17 Αυγούστου 1887 – 1 Απριλίου 1922), Αυτοκράτορας της Αυστρίας από τις 21 Νοεμβρίου 1916 έως τις 11 Νοεμβρίου 1918, μαζί με τη σύζυγό του Ζίτα, ντυμένοι με τα ουγγρικά βασιλικά ενδύματα, Δεκέμβριος 1916.
Credit line: INTERFOTO / Personalities, INTERFOTO / Alamy / Profimedia

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια των Αψβούργων βρέθηκε στο στόχαστρο των Ναζί λόγω της αντιστασιακής δράσης της Ζίτας. Πριν το σπίτι τους στο Βέλγιο βομβαρδιστεί, κατάφεραν να διαφύγουν μέσω Γαλλίας και Πορτογαλίας, ώσπου έφτασαν στον Καναδά. Μαζί τους, σε μια δερμάτινη βαλίτσα, ταξίδεψαν και οι τελευταίοι θησαυροί της αυτοκρατορικής οικογένειας – κοσμήματα ανεκτίμητης ιστορικής και συναισθηματικής αξίας.

Σύμφωνα με όσα αποκάλυψε πρόσφατα ο Καρλ φον Αψβούργος-Λοθαριγγίας, εγγονός του τελευταίου αυτοκράτορα, η γιαγιά του Αυτοκράτειρα Ζίτα κράτησε το μυστικό καλά φυλαγμένο. Εμπιστεύτηκε την ακριβή τοποθεσία του διαμαντιού Florentine μόνο σε δύο από τους γιους της, ζητώντας να μην αποκαλυφθεί σε κανέναν άλλον για 100 χρόνια μετά τον θάνατο του Καρόλου Α’ το 1922.

Η Ζίτα πέθανε το 1986, χωρίς ποτέ να αποκαλύψει δημόσια τι απέγιναν τα κοσμήματα. Μόλις το 2024, οι απόγονοί της ενημέρωσαν τον Καρλ για τον θησαυρό που φυλασσόταν επί δεκαετίες σε καναδική τράπεζα, όπως μετέδωσε η New York Times.

Ο θησαυρός που σώθηκε από τον πόλεμο

Μαζί με το διαμάντι Florentine, σώθηκαν και άλλα πολύτιμα οικογενειακά κειμήλια: ένα παράσημο του Χρυσόμαλλου Δέρατος, καθώς και αντικείμενα που ανήκαν στην Αυτοκράτειρα Μαρία-Θηρεσία και τη Βασίλισσα Μαρία-Αντουανέτα. Τα κοσμήματα, που προέρχονταν από τη διαβόητη «Βιτρίνα XIII» του παλαιού αυτοκρατορικού Θησαυροφυλακίου της Βιέννης, είχαν μεταφερθεί κρυφά στην Ελβετία λίγο πριν το τέλος της μοναρχίας.

Για τη Ζίτα, αυτά τα κοσμήματα δεν είχαν απλώς υλική αξία. Ήταν η ζωντανή μνήμη μιας οικογένειας που είχε χάσει τα πάντα. Όπως ανέφερε ο Καρλ Αψβούργος, η γιαγιά του θεωρούσε ότι «το να πουληθούν θα ισοδυναμούσε με προδοσία της ιστορίας τους». Έτσι, προτίμησε να τα διαφυλάξει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ώσπου να περάσουν οι ταραγμένες εποχές.

Από θυρίδα τράπεζας στον Καναδά σε δημόσια έκθεση

Σήμερα, περισσότερα από εκατό χρόνια μετά, τα κοσμήματα των Αψβούργων ετοιμάζονται να βγουν για πρώτη φορά στο φως. Η οικογένεια σχεδιάζει να τα εκθέσει μόνιμα σε μουσείο του Καναδά, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τη χώρα που προσέφερε ασφάλεια και στέγη στους εξόριστους βασιλείς.

«Είναι επιθυμία μας να μοιραστούμε αυτό το κομμάτι της ιστορίας με τον κόσμο», δηλώνει ο Καρλ Αψβούργος. «Ο Καναδάς μας προστάτεψε όταν όλα γύρω μας κατέρρεαν· εκεί τα κοσμήματα βρήκαν τη νέα τους πατρίδα.»

Η οικογένεια ξεκαθαρίζει πως δεν προτίθεται να πουλήσει τα πολύτιμα αντικείμενα, ενώ η ακριβής αξία του διαμαντιού παραμένει άγνωστη — όπως και ένα μέρος της γοητείας του.