Τα τατουάζ έχουν βγει από το «περιθώριο» εδώ και χρόνια, αποτελώντας πλέον μια mainstream αισθητική επιλογή για εκατομμύρια ανθρώπους. Όμως η ασφάλειά τους παραμένει ασαφής. Σουηδική έρευνα έφερε ξανά στο προσκήνιο το θέμα, υποστηρίζοντας πως όσοι έχουν τατουάζ εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για μελάνωμα.

Συγκεκριμένα, η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Epidemiology, δείχνει ότι τα άτομα με τατουάζ εμφανίζουν κατά μέσο όρο 29% υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος σε σχέση με όσους δεν έχουν, ακόμη και όταν υπολογιστούν γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως η έκθεση στον ήλιο, η χρήση σολάριουμ και ο τύπος δέρματος.

Το πρόβλημα είναι στα υλικά

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τους ερευνητές που εξέτασαν 2.880 περιστατικά μελανώματος, δεν αφορά τόσο το ίδιο το τατουάζ, αλλά τα υλικά που χρησιμοποιούνται. Όπως αναφέρει το Vice, το μαύρο μελάνι συχνά περιέχει πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, μια κατηγορία χημικών που η International Agency for Research on Cancer έχει ταξινομήσει ως καρκινογόνα.

Από την άλλη τα χρωματιστά μελάνια βασίζονται σε χρωστικές azo, οι οποίες μπορούν να διασπαστούν σε αρωματικές αμίνες με καρκινογόνο δράση όταν εκτεθούν σε υπεριώδη ακτινοβολία.

Σε όλο το φάσμα των χρωμάτων έχουν επίσης εντοπιστεί βαρέα μέταλλα. Τίποτα από αυτά δεν είναι άγνωστο σε όσους έχουν κάποια εμπειρία με τατουάζ, αλλά η σύνδεσή τους με επιστημονικά δεδομένα δίνει νέο βάρος στο θέμα.

Παρά τα παραπάνω, μόνο το 30% των μελανωμάτων που καταγράφηκαν εντοπίστηκε στο σημείο του τατουάζ, κάτι που αιφνιδίασε τους ερευνητές. Αν το πρόβλημα ήταν καθαρά τοπικό, θα περίμενε κανείς υψηλότερη συχνότητα στο ίδιο το σημείο. Το εύρημα δείχνει προς μια πιθανή συστημική επίδραση, ίσως μέσω της ανοσολογικής απόκρισης.

Παρόμοιες χημικές ουσίες έχουν εντοπιστεί σε μελέτες για πυροσβέστες και εργαζόμενους σε βιομηχανίες πετρελαίου, επαγγέλματα όπου παρατηρείται επίσης αυξημένος κίνδυνος μελανώματος, ακόμη και όταν η έκθεση δεν αφορά άμεσα το δέρμα.

Η σημασία των χρόνων του τατουάζ

Ο χρόνος από τη στιγμή που γίνεται το τατουάζ φαίνεται επίσης να παίζει ρόλο. Όσοι είχαν τατουάζ για 10 έως 15 χρόνια εμφάνισαν τη μεγαλύτερη αύξηση κινδύνου, που έφτασε το 67%. Επίσης, τα τατουάζ που συνδύαζαν μαύρο και χρωματιστό μελάνι συνδέθηκαν με υψηλότερο κίνδυνο σε σχέση με εκείνα που είχαν μόνο μαύρο.

Ανεπαρκή μέτρα

Η Ευρώπη προσπάθησε να μειώσει τους κινδύνους με κανονισμούς του 2022 που έθεσαν όρια σε χιλιάδες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα μελάνια. Όμως η εφαρμογή των κανόνων δεν έχει προχωρήσει στον βαθμό που θα περίμενε κανείς. Έλεγχοι στην αγορά έδειξαν ότι πολλά προϊόντα συνεχίζουν να περιέχουν τοξικά συστατικά πάνω από τα επιτρεπτά όρια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαγορευμένες χρωστικές που παρουσιάζονται ως νόμιμες εναλλακτικές.

Δεν χρειάζεται πανικός, αλλά παρακολούθηση

Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν υποστηρίζει ότι το τατουάζ αποτελεί νέο «σολάριουμ». Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία παραμένει πολύ πιο ισχυρός παράγοντας κινδύνου για μελάνωμα. Η συγκεκριμένη μελέτη δεν αποδεικνύει αιτιώδη σχέση, αλλά θέτει ερωτήματα που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, χρειάζονται περαιτέρω έρευνα.

Το συμπέρασμα δεν είναι πανικός, αλλά επίγνωση. Τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι το θέμα δεν είναι απλό και ότι η ασφάλεια των τατουάζ ίσως χρειάζεται πιο αυστηρή παρακολούθηση.