Ποια εικόνα έχουν για τον εαυτό τους οι Έλληνες επιχειρηματίες, εν μέσω οικονομικής κρίσης; Την ίδια, πάνω-κάτω, που έχουν για τις δικές τους επιχειρήσεις οι επιχειρηματίες της Γαλλικής Ριβιέρας, της Ανδαλουσίας στην Ισπανία ή της περιφέρειας Μάρτσε στην Ιταλία: παρά τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των τεσσάρων περιοχών της Μεσογείου, οι επιχειρηματίες που εδρεύουν σε αυτές πιστεύουν, στην πλειοψηφία τους, ότι ο τρόπος με τον οποίο «πολεμούν» τον επιχειρηματικό ανταγωνισμό, είναι πρώτα από όλα η υψηλότερη ποιότητα και οι καλύτερες υπηρεσίες και μόνο κατά δεύτερο λόγο παράγοντες όπως οι χαμηλότερες τιμές είτε η «πρωτιά» σε νέες κατηγορίες προϊόντων και σε καινούργιες αγορές.

Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 321 μεσογειακών μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του έργου ενθάρρυνσης της επιχειρηματικής καινοτομίας WIDE, στο οποίο μετέχουν ως εταίροι οι εξής: Περιφέρεια Κ.Μακεδονίας και Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), Αναπτυξιακή Εταιρεία Περιφέρειας Μάρτσε και Εθνική Συνομοσπονδία Χειροτεχνών και ΜΜΕ Μάρτσε (Ιταλία), Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Γαλλικής Ριβιέρας και Κέντρο Επιχειρηματικής Καινοτομίας Τουλόν (Γαλλία), Επαρχιακό Συμβούλιο Γρανάδας και Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων Λιανεμπορίου Ανδαλουσίας (Ισπανία).

Στο πλαίσιο της έρευνας συμπληρώθηκαν 370 ερωτηματολόγια (321 αξιοποιήσιμα), εκ των οποίων τα 61 από ελληνικές επιχειρήσεις (στην πλειοψηφία τους οι ελληνικές επιχειρήσεις προέρχονταν από τον κλάδο του εμπορίου, λιανικού και χονδρικού).

Η έρευνα έδειξε ότι το 7% των επιχειρηματιών της Μεσογείου (6,7% των Ελλήνων) εμφανίζονται ως «υπερασπιστές χαμηλού κόστους», δηλαδή δηλώνουν ότι προσπαθούν να διατηρήσουν τη θέση τους προσφέροντας χαμηλότερες τιμές από τους ανταγωνιστές τους. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων -43% των μεσογειακών και 42,2% των ελληνικών- επιλέγουν, αντίθετα, να «ποντάρουν» στην υψηλότερη ποιότητα και τις καλύτερες υπηρεσίες («Υπερασπιστές της διαφοροποίησης»).

Εξερευνητές, αναλυτές και αντιδρώντες…

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, που παρουσίασε σήμερα, σε συνέντευξη Τύπου, ο διευθυντής του Τμήματος Μελετών του ΕΒΕΘ, Αντώνης Μπούμπουλας, το 35% των επιχειρήσεων (35,6% των ελληνικών) επιδιώκουν να είναι «πρώτες» σε νέες κατηγορίες προϊόντων και αγορές («Εξερευνητές»).

Επίσης, το 10% των επιχειρήσεων της Νότιας Μεσογείου (15,6% ελληνικών) σπανίως είναι «πρώτες» με νέα προϊόντα ή υπηρεσίες, αλλά μπορούν να είναι συχνά «δεύτερες», μέσω της προσεκτικής παρακολούθησης της δράσης των μεγαλύτερων ανταγωνιστών τους («Αναλυτές»). Το 4% (0% των ελληνικών ΜΜΕ), τέλος, δεν έχει σταθερό προσανατολισμό προϊόντος/αγοράς και “αντιδρά” περισσότερο στις περιοχές εκείνες, όπου οδηγείται από τις δυνάμεις της αγοράς («Αντιδρώντες»).

«Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι, παρά τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των τεσσάρων περιοχών (σ.σ. για παράδειγμα στη Γαλλική Ριβιέρα εδρεύει το παγκοσμίου φήμης τεχνολογικό πάρκο ”Sophia Antipolis”, που αποδίδει στη Γαλλία έσοδα πολλών εκατομμυρίων ευρώ ετησίως), ο μέσος όρος των απαντήσεων των ελληνικών επιχειρήσεων δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις σε σχέση με τον αντίστοιχο των υπόλοιπων μεσογειακών. Άρα, μεταξύ άλλων, αυτό που έχουμε στην πλάτη μας είναι ένα κοινό μεσογειακό πρόβλημα», είπε χαρακτηριστικά ο πρώτος αντιπρόεδρος του ΕΒΕΘ, Μανόλης Βλαχογιάννης.

Η οργανωσιακή καινοτομία «γεννά» κι άλλες καινοτομίες

Κατά τον ίδιο, η έρευνα έδειξε ακόμη ότι οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να κάνουν βήματα μπροστά, θα πρέπει να εισάγουν οργανωσιακές καινοτομίες (δηλαδή καινοτομίες σε επίπεδο οργάνωσης, marketing, προϊόντος και διεθνοποίησης), αντί να επιμένουν μόνο στο θέμα της χρηματοδότησης. Συγκεκριμένα, βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας, που κωδικοποιήθηκαν από τη γαλλική πλευρά, η οργανωσιακή καινοτομία είναι αυτή που ενεργοποιεί και τις άλλες μορφές καινοτομίας και με τη σειρά της ενισχύεται από τις πρακτικές στρατηγικού μάνατζμεντ.

Παράλληλα, οι επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη μπορούν να προκαλέσουν καινοτομία στην οργάνωση, τη χρηματοδότηση και τη διεθνοποίηση, ενώ η καινοτομία στο προϊόν ενισχύει την καινοτομία διεθνοποίησης και αντιστρόφως. Αντίθετα, η καινοτομία στη χρηματοδότηση δεν δημιουργεί συνήθως καινοτόμες πρακτικές, σύμφωνα πάντα με την έρευνα.

«Νικητές» οι εξερευνητές και οι αναλυτές

Η έρευνα έδειξε ακόμη ότι «Εξερευνητές» και «Αναλυτές» είναι ικανοί να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τούς ιδιαίτερους πόρους και δυνατότητες που διαθέτουν. Αντίθετα, οι «Υπερασπιστές» -της διαφοροποίησης και του χαμηλού κόστους- και οι «Αντιδρώντες» συνήθως δεν μπορούν στην πράξη να ορίσουν τα μερίδιά τους στην αγορά και προσαρμόζονται αναγκαστικά στις δυνάμεις της (δεν μπορούν να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού)

Οι ερευνητές κατέληξαν σε πλέγμα προτάσεων, σύμφωνα με τις οποίες οι επιχειρήσεις των τεσσάρων περιοχών θα πρέπει να προετοιμαστούν καταλλήλως ώστε να διευκολύνουν την ολοκληρωτική καινοτομία να γίνουν πιο ευέλικτες και να παρακολουθούν συστηματικά το περιβάλλον τους (πελάτες, προμηθευτές, ανταγωνιστές). Επιπλέον, πρέπει να εφαρμόσουν πρακτικές στρατηγικού μάνατζμεντ: όσοι απλά αντιδρούν στις δυνάμεις της αγοράς έχουν φτωχές επιδόσεις