Ο πατέρας του, με την ετικέτα του «αντεπαναστάτη», αυτοκτόνησε στη φυλακή. Στην Πολιτιστική Επανάσταση, ο γιος θα ενταχθεί ωστόσο με ενθουσιασμό στους νεαρούς «ερυθροφρουρούς» και θα χτυπάει και θα ταπεινώνει τα θύματά του: μ’ αυτόν τον τρόπο ο ίδιος και η γενιά του έμαθαν τη ζωή, αφηγείται ο δισεκατομμυριούχος Χουάνγκ Νούμπο και λέει πως φοβάται μια επανάληψη του παρελθόντος.

Είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Κίνας. Ορειβάτης, χαλαρώνει στο βουνό και έχει ανέβει τρεις φορές στο Έβερεστ. Ο Χουάνγκ είναι γνωστός στο εξωτερικό για την αποτυχημένη απόπειρά του να αγοράσει ένα μεγάλο κομμάτι της Ισλανδίας.

Όμως με το ψευδώνυμο Λούο Γινγκ έχει επίσης εκδώσει δύο τόμους ποιημάτων, όπου περιγράφει την εμπειρία του στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης, το σήμα για την έναρξη της οποίας δόθηκε από τον Μάο Τσετούνγκ στις 16 Μαΐου 1966, πριν από ακριβώς 50 χρόνια.

Συνταγματάρχης στις τάξεις των κομμουνιστών στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο πατέρας του Χουάνγκ Τζουνφού βρέθηκε στη συνέχεια με την ετικέτα του «αντεπαναστάτη». Φυλακίστηκε, υπέστη κακομεταχειρίσεις, αυτοκτόνησε μέσα στο κελί του. Ο γιος του ήταν τότε τριών ετών.

Όταν τον έθαψαν, «είχε τα μάτια ανοικτά/ τα φρύδια ανακατωμένα/ τα χείλια πρησμένα», αφηγείται ο Χουάνγκ σ’ ένα ποίημα. «Χαρακτηρισμένος εχθρός του λαού, χωρίς δικαίωμα σε μνήμα/ ο πατέρας σάπισε, ανώνυμος σαν σκυλί».

Οι χωρικοί της Νιάνγκσια (βόρεια Κίνα) τον κακομεταχειρίζονταν κατά την παιδική ηλικία του και μόλις άρχισε η Πολιτιστική Επανάσταση εκείνος έγινε ένας πολύ νεαρός και ένθερμος «ερυθροφρουρός». Πριν ο Μάο τον στείλει για «επανεκπαίδευση» από τους χωρικούς, μαζί με 20 εκατομμύρια άλλους μαθητές και φοιτητές.

«Είμαστε όλοι δαίμονες»

Γείτονας εναντίον γείτονα, συνάδελφοι στη δουλειά που επιτίθεντο ο ένας στον άλλο σε κομματικές συνεδριάσεις, παιδιά που κατήγγελλαν τους γονείς τους: κανένας δεν ξέφυγε από τη λαίλαπα της Πολιτιστικής Επανάστασης. Και όλοι έγιναν διαδοχικά δήμιοι, θύματα ή συνεργοί.

«Είμαι ένα θύμα, ένας συμμέτοχος και ένας εκτελεστής· κατήγγειλα και καταγγέλθηκα», λέει ο Χουάνγκ σε συνομιλία του με το AFP.

Και στον δεύτερο τόμο του, που είναι απαγορευμένος στην Κίνα, καταλήγει: «Σ’ αυτούς που γνώρισαν την Πολιτιστική Επανάσταση, είναι αδύνατο να διακρίνεις τον άνθρωπο από τον δαίμονα».

«Είμαστε όλοι δαίμονες. Εμού περιλαμβανομένου», υπογραμμίζει, στο πανεπιστήμιο του Πεκίνου όπου ίδρυσε ένα κέντρο ποιητικών ερευνών.

Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας -χάρη στην αποκήρυξη των ιδεών του Μάο και την εισαγωγή των δυνάμεων της αγοράς- είναι επίσης ριζωμένη στην πιο καταστροφική κληρονομιά αυτών των ετών, εκτιμά ο Χουάνγκ.

«Η Πολιτιστική Επανάσταση δίδαξε στη γενιά μου ότι πρέπει να συμπεριφερόμαστε σαν λύκοι για να επιβιώσουμε», αντικαθιστώντας τις παλιές αξίες με την πεποίθηση πως «ο κερδισμένος τα παίρνει όλα: αν χτυπάτε κάποιον, είστε ήρωας, κι αν είστε πλούσιος, έχετε δίκιο».

Η ζωή του ακολούθησε τον δρόμο του μοναδικού κόμματος. Εγκατέλειψε τη θέση του στη διεύθυνση προπαγάνδας για να «πάρει τον καπιταλιστικό δρόμο» και να ιδρύσει τον όμιλό του, τον Zhongkun, που δραστηριοποιείται στον τουρισμό και τα ακίνητα.

Σήμερα, στην ηλικία των 60 ετών, η περιουσία του υπολογίζεται σε 1,3 δισεκατομμύριο δολάρια.

Το 1981 η Πολιτιστική Επανάσταση χαρακτηρίστηκε επισήμως «σοβαρό» λάθος του Μάο που «έσπειρε το χάος στη χώρα και έφερε καταστροφή για το Κόμμα, το Κράτος και ολόκληρο τον λαό». Και το κεφάλαιο έκλεισε για τις αρχές.

Μια άλλη Πολιτιστική Επανάσταση;

Το πρώτο βιβλίο του Χουάνγκ είναι διαθέσιμο στην Κίνα: «Ημερολόγιο ενός νέου που στάλθηκε στην ύπαιθρο». Το δεύτερο, «Το γονίδιο του ερυθροφρουρού, Αναμνήσεις από την Πολιτιστική Επανάσταση» (Gallimard, 2015) παραμένει απαγορευμένο: γράφει σ’ αυτό για πτώματα ξεκοιλιασμένα και παραγεμισμένα με τούβλα, για πτώματα γυναικών να επιπλέουν σ’ έναν ποταμό με ραβδιά φυτεμένα στα αιδοία τους, ή για την εκτέλεση μιας ηλικιωμένης επειδή έκανε λάθος τα λόγια ενός πατριωτικού ύμνου.

Στο μέτρο που σβήνουν οι μνήμες από τα χρόνια αυτά, μια ύπουλη νοσταλγία περνάει σε ορισμένες τηλεοπτικές παραγωγές που αντιμετωπίζουν με ρομαντικό τρόπο τη ζωή των «επανεκπαιδευμένων νέων».

Έξι από τα επτά μέλη της σημερινής διαρκούς επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του Κινεζικού ΚΚ -το ανώτατο όργανό του- έχουν και τα ίδια γευτεί την «επανεκπαίδευση στην ύπαιθρο», ανάμεσά τους ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.

«Αν συνεχίσουμε έτσι και δεν εξετάσουμε λεπτομερώς το παρελθόν, θα υπάρξει και άλλη Πολιτιστική Επανάσταση», λέει ο Χουάνγκ, διότι «αν η εντύπωση που μένει είναι ρομαντική (…) οι άνθρωποι δεν θα φοβούνται να καταφύγουν και πάλι στη βία».

Στο μεταξύ, «όταν επιστρέφεις σ’ αυτά τα χρόνια από τη θέση που έχεις σήμερα στην κοινωνία, αναρωτιέσαι αν ο εφιάλτης που έζησες έχει αληθινά περάσει», προσθέτει.

«Όμως μια ζωή δεν αρκεί για να σβήσει το κακό που έγινε στην καρδιά σου».