Οι πιθανότητες επιτυχίας των διαπραγματεύσεων στην επικείμενη συνάντηση της ερχόμενης Παρασκευής στην Αλάσκα ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και τον ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, τέθηκαν άμεσα υπό αμφισβήτηση, καθώς ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας.
Ο ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απέρριψε αμέσως και κατηγορηματικά οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία που θα προέβλεπε παραχώρηση ουκρανικών εδαφών. «Οι Ουκρανοί δεν θα χαρίσουν τη γη τους στον κατακτητή», τόνισε. Παράλληλα, ο ουκρανός πρόεδρος έχει ταχθεί κατά της διεξαγωγής συνομιλιών ειρήνης χωρίς την παρουσία της Ουκρανίας.
Το NBC, επικαλούμενο αμερικανό αξιωματούχο, αποκάλυψε ότι ο Λευκός Οίκος εξετάζει το ενδεχόμενο να κληθεί και ο Ζελένσκι στη συνάντηση. Πάντως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία αλλαγή, στο πλαίσιο της συνάντησης.
Η συνάντηση της Παρασκευής -επισημαίνει το ΤΙΜΕ– θα είναι η πρώτη όπου εν ενεργεία πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας θα συναντηθούν από το 2021 (τότε, με τον Τζο Μπάιντεν στη Γενεύη).
Είναι επίσης, η πρώτη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν από το 2019, ενώ παράλληλα, θα είναι η πρώτη φορά εδώ και μία δεκαετία που ο Πούτιν θα βρεθεί επί αμερικανικού εδάφους.
Σύμφωνα με τον Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλο της ρωσικής προεδρίας, ο Τραμπ έχει ήδη προσκληθεί για συνάντηση στη Ρωσία σε μεταγενέστερο στάδιο.
Και οι δύο θέλουν παραχώρηση εδαφών από την Ουκρανία
Σύμφωνα, πάντα, με το ΤΙΜΕ, η επιτυχία μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός εξαρτάται από την ικανότητα του Τραμπ να πείσει την Ουκρανία να δεχτεί τη λίστα απαιτήσεων του Πούτιν, που περιλαμβάνει την παραχώρηση μεγάλων τμημάτων της ουκρανικής επικράτειας, τα οποία έχουν ήδη καταληφθεί στο πεδίο της μάχης.
«Θα πάρουμε πίσω κάποια εδάφη και θα ανταλλάξουμε κάποια άλλα», δήλωσε ο Τραμπ την Παρασκευή στον Λευκό Οίκο. «Θα υπάρξει ανταλλαγή εδαφών προς όφελος και των δύο πλευρών». Φυσικά, πρόκειται, και στις δύο περιπτώσεις για ουκρανικά εδάφη, κάποια εκ των οποίων έχουν καταληφθεί στρατιωτικά από τη Ρωσία.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει εδώ και καιρό υποστηρίξει ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί να παραχωρήσει εδάφη για να επιτευχθεί ειρήνη. Τον Μάρτιο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, είχε δηλώσει ότι θα ήταν «πολύ δύσκολο για την Ουκρανία, σε εύλογο χρονικό διάστημα, να αναγκάσει τη Ρωσία να επιστρέψει πλήρως στα σύνορα του 2014», καλώντας το Κίεβο να κάνει «παραχωρήσεις» για την ειρήνη.
Σύμφωνα με το CNN, Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν παραδώσει στον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, λίστα απαιτήσεων για εκεχειρία, που περιλαμβάνει την παραχώρηση της περιοχής του Ντονμπάς -το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ελέγχεται ήδη από τη Ρωσία- καθώς και της Κριμαίας. Η τελευταία είχε μεταβιβαστεί από τη Ρωσία στην Ουκρανία το 1954, αλλά προσαρτήθηκε από τη Μόσχα το 2014 με αστραπιαία στρατιωτική επέμβαση και δημοψήφισμα.
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ δεν έχει σχολιάσει δημοσίως τη στάση του Ζελένσκι για τη συνάντηση στην Αλάσκα. Στο παρελθόν, ωστόσο, τον είχε επικρίνει για την «ακαμψία» του στις διαπραγματεύσεις, υποστηρίζοντας ότι «δεν είναι έτοιμος για ειρήνη».
Η Ουκρανία φαίνεται να έχει τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, η Δανή Πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν, ο Εσθονός Πρωθυπουργός Κρίστεν Μίκαλ και ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ επικοινώνησαν το Σάββατο με τον Ζελένσκι, εκφράζοντας τη στήριξή τους στην κυριαρχία της Ουκρανίας και στον τερματισμό του πολέμου.
Δεν υπάρχουν μόνο εδαφικές απαιτήσεις
Ποια θα είναι όμως τα θέματα που θα συνθέσουν την κατ’ αρχήν βάση συμφωνίας για την κατάπαυση του πυρός με την προοπτική οριστικής διευθέτησης;
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι απαιτήσεις του Κρεμλίνου δεν περιορίζονται στα εδαφικά ζητήματα. Στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας, ο Πούτιν φέρεται να ζητά από την Ουκρανία να εγκαταλείψει την προσπάθεια ένταξής της στο ΝΑΤΟ, τη στρατιωτική συμμαχία Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής της οποίας οι ΗΠΑ είναι ιδρυτικό μέλος. Αντίστοιχη απαίτηση είχε διατυπωθεί και τον Ιούνιο του περασμένου έτους στις τότε ειρηνευτικές συνομιλίες, επισημαίνει το ΤΙΜΕ.
Τα σημεία πιθανής συμφωνίας ένα προς ένα
Το πιθανά στοιχεία του σχεδίου συμφωνίας, όπως έχουν εκφραστεί μέχρι σήμερα από το Κρεμλίνο είναι:
- Παράδοση εδαφών: Προτείνεται η παράδοση ουκρανικών εδαφών στην Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια που έχουν ήδη καταληφθεί στρατιωτικά, και της ήδη κατεχόμενης Κριμαίας, ως αντάλλαγμα για κατάπαυση του πυρός.
- Εγγυήσεις και παροχές προς τη Ρωσία: Περιλαμβάνονται προτάσεις για άρση των κυρώσεων, αναγνώριση των ρωσικών συμφερόντων στην περιοχή και διεθνείς εγγυήσεις ασφαλείας.
- Νέα «Συμφωνία της Γιάλτας»: Το σχέδιο φαίνεται να συζητείται χωρίς άμεση εμπλοκή της Ουκρανίας και των ευρωπαϊκών συμμάχων, κάτι που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και συγκρίσεις με την ιστορική Συμφωνία της Γιάλτας.
Αναλυτές πάντως έχουν προειδοποιήσει ότι χωρίς ουσιαστική συμμετοχή της Ουκρανίας και χωρίς δυνατές διεθνείς εγγυήσεις η συμφωνία θα είναι ευάλωτη σε επανάληψη της ρωσικής επιθετικότητας.
