Πώς τα 3D-εκτυπωμένα όπλα διακινούνται στο διαδίκτυο – Το νέο «όπλο επιλογής» για εγκληματίες και βίαιους εξτρεμιστές;

Τα 3D-εκτυπωμένα όπλα ενδέχεται να γίνουν το «όπλο επιλογής» για εγκληματίες και βίαιους εξτρεμιστές σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με ειδικό που μίλησε στο BBC. Αυτά τα αυτοσχέδια, μη ανιχνεύσιμα όπλα έχουν ήδη βρεθεί σε πολλές πρόσφατες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της φερόμενης χρήσης ενός εν μέρει 3D-εκτυπωμένου όπλου στη δολοφονία του CEO της United Healthcare, Brian Thompson.

Το BBC Trending διερεύνησε την παγκόσμια εξάπλωση των 3D-εκτυπωμένων όπλων σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Telegram, το Facebook και το Instagram, καθώς και σε ιστοσελίδες που προσφέρουν οδηγούς κατασκευής.

Τα 3D-εκτυπωμένα όπλα, τα οποία συχνά αναφέρονται ως «όπλα φαντάσματα», είναι μη ανιχνεύσιμα όπλα που μπορούν να συναρμολογηθούν με τη χρήση 3D εκτυπωτή, διαθέσιμων σχεδίων (blueprints) και βασικών υλικών. Σχεδιάστηκαν για να παρακάμπτουν τους νόμους περί όπλων και η τεχνολογία τους έχει εξελιχθεί ραγδαία την τελευταία δεκαετία, με τα πιο πρόσφατα μοντέλα να μπορούν να πυροβολούν πολλαπλές σφαίρες χωρίς να σπάνε τα πλαστικά τους μέρη.

Ο Nick Suplina από την αμερικανική οργάνωση ελέγχου όπλων Everytown δήλωσε ότι τα 3D-εκτυπωμένα όπλα θα μπορούσαν να γίνουν το «όπλο επιλογής» για όσους σχεδιάζουν βίαιες πράξεις: «Τα υλικά έχουν βελτιωθεί, το κόστος έχει μειωθεί και η πρόσβαση στα σχέδια είναι στο υψηλότερο σημείο», είπε.

Η έρευνα του BBC Trending ξεκίνησε από διαφημίσεις όπλων στο Instagram και το Facebook. Τον Οκτώβριο του 2024, το Tech Transparency Project, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που παρακολουθεί εταιρείες τεχνολογίας, βρήκε εκατοντάδες αγγελίες όπλων, συμπεριλαμβανομένων 3D-εκτυπωμένων και άλλων «όπλων φαντασμάτωνν», να εμφανίζονται στις πλατφόρμες της Meta, παραβιάζοντας τις πολιτικές της.

Η Meta αρνήθηκε να σχολιάσει τότε τα ευρήματα. Μερικούς μήνες αργότερα, το BBC Trending διαπίστωσε ότι παρόμοιες αγγελίες όπλων εμφανίζονταν ακόμα ενεργές στη βάση δεδομένων διαφημίσεων της Meta.

Πολλές από αυτές τις αγγελίες παρέπεμπαν τους υποψήφιους πελάτες σε κανάλια Telegram ή WhatsApp. Στο Telegram εντοπίστηκαν κανάλια με ποικιλία όπλων προς πώληση, με μερικά να είναι 3D-εκτυπωμένα. Ένας λογαριασμός στο Telegram με πάνω από 1.000 συνδρομητές ισχυρίστηκε ότι στέλνει όπλα παγκοσμίως.

Το BBC Trending επικοινώνησε με τον λογαριασμό, που ονομάζεται «Jessy», για να επιβεβαιώσει αν θα ήταν διατεθειμένος να παραβιάσει τον νόμο στέλνοντας 3D-εκτυπωμένα όπλα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μέσα σε μία ώρα, ο Jessy προσέφερε Liberator ή glock switch.

Το glock switch (γνωστό και ως auto sear) είναι ένα μικρό, μερικές φορές 3D-εκτυπωμένο εξάρτημα που μετατρέπει ένα πιστόλι σε αυτόματο όπλο.

Το Liberator, σχεδιασμένο το 2013 από τον «κρυπτο-αναρχικό» Cody Wilson, είναι το πρώτο ευρέως διαθέσιμο 3D-εκτυπωμένο όπλο στον κόσμο, ικανό να πυροβολήσει μία σφαίρα.

Ο Jessy ισχυρίστηκε ότι μπορεί να περάσει το όπλο από τα τελωνεία του Ηνωμένου Βασιλείου, ζητώντας πληρωμή 160 λιρών σε bitcoin και πρότεινε στη συνέχεια τραπεζική μεταφορά σε λογαριασμό στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν μπόρεσε να εντοπιστεί.

Όταν το BBC επικοινώνησε ξανά με τον Jessy, αποκαλύπτοντας την ταυτότητά του, παραδέχτηκε ότι η πώληση όπλων στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι παράνομη, αλλά δεν φάνηκε να μετανιώνει.

«Τρέχω την επιχείρησή μου, πουλάω μερικά όπλα online», είπε.

Το BBC δεν προχώρησε στη συναλλαγή για να ελέγξει τους ισχυρισμούς του Jessy. Παρότι η απρόσεκτη στάση του υποδήλωνε πιθανή απάτη, η δυνατότητά του να διαφημίζεται στη Meta και να δραστηριοποιείται στο Telegram αναδεικνύει σημαντικά κενά που μπορούν να εκμεταλλευτούν πραγματικοί έμποροι όπλων.

Σε επικοινωνία με το BBC, η Meta δήλωσε ότι οι αγγελίες που επισημάνθηκαν είχαν «αυτόματα απενεργοποιηθεί σύμφωνα με τις πολιτικές μας» και ότι η παρουσία τους στη βιβλιοθήκη διαφημίσεων «δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η διαφήμιση είναι ακόμη ενεργή ή ορατή».

Το Telegram ανακοίνωσε ότι ο λογαριασμός του Jessy αφαιρέθηκε προληπτικά για παραβίαση των πολιτικών του. Εκπρόσωπος πρόσθεσε: «Η πώληση όπλων απαγορεύεται ρητά από τους όρους χρήσης του Telegram και αφαιρείται όποτε εντοπίζεται. Οι διαχειριστές, εξοπλισμένοι με προσαρμοσμένα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, παρακολουθούν προληπτικά τα δημόσια μέρη της πλατφόρμας και δέχονται αναφορές ώστε να αφαιρούν εκατομμύρια κομμάτια επιβλαβούς περιεχομένου καθημερινά, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης όπλων».

Ανησυχητικό είναι ότι όσοι επιθυμούν 3D-εκτυπωμένα όπλα δεν χρειάζεται να αγοράσουν έτοιμα μέσω κοινωνικών δικτύων. Μπορούν να τα κατασκευάσουν μόνοι τους. Μοντέλα όπως το FGC-9 σχεδιάζονται αποκλειστικά με 3D-εκτυπωμένα πλαστικά και ανακυκλωμένα μεταλλικά μέρη, χωρίς να απαιτούνται εμπορικά διαθέσιμα εξαρτήματα όπλων.

«Ουσιαστικά γίνεσαι ένας αυτοσχέδιος κατασκευαστής όπλων», εξηγεί ο δρ Rajan Basra, ερευνητής στο King’s College του Λονδίνου. Ωστόσο, «δεν είναι τόσο εύκολο όσο να τυπώσεις ένα φύλλο Α4 στον εκτυπωτή του γραφείου σου».

Όπως έχει αναφέρει παλαιότερα το BBC, υπάρχουν ιστοσελίδες που προσφέρουν δωρεάν αναλυτικούς οδηγούς βήμα βήμα και downloadable σχέδια για την κατασκευή 3D-εκτυπωμένων όπλων.

Ένας τέτοιος οδηγός γράφτηκε από τον Matthew Larosiere, δικηγόρο υπεράσπισης δικαιωμάτων όπλων στη Φλόριντα. Είναι μέλος της παγκόσμιας κοινότητας υποστηρικτών των 3D-εκτυπωμένων όπλων, με πολλούς οπαδούς στις ΗΠΑ που θεωρούν το δικαίωμα κατοχής όπλων από το δεύτερο άρθρο του Συντάγματος ως ανθρώπινο δικαίωμα.

Σε ερώτηση γιατί μοιράζεται πληροφορίες που βοηθούν στην κατασκευή θανατηφόρων όπλων απάντησε: «Είναι απλώς πληροφορίες. Είναι μονοψήφια δεδομένα. Καταλαβαίνω και συμπονώ όποιον νιώθει άβολα λόγω της χρήσης τους, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι πρόκειται μόνο για πληροφορίες».

Σε ερώτηση σχετικά με τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθούν αυτές οι «πληροφορίες» σε σχολικές σφαγές ή μαζικές δολοφονίες, απάντησε: «Ευχαριστώ τον Θεό που αυτό δεν έχει συμβεί». Αναφέρθηκε στη Μιανμάρ, όπου, κατά την άποψή του, τα 3D-εκτυπωμένα όπλα έχουν υπηρετήσει έναν θετικό σκοπό.

Η Μιανμάρ είναι προς το παρόν η μόνη γνωστή περίπτωση όπου τα 3D-εκτυπωμένα όπλα έχουν χρησιμοποιηθεί σε ενεργή στρατιωτική σύγκρουση. Η χρήση του FGC-9 από τους μαχητές αντίστασης κατά της χούντας έχει ευρέως αναφερθεί.

Ωστόσο, όπως διαπίστωσε η δημοσιογράφος του BBC Burmese, Hnin Mo, πολλές από αυτές τις ομάδες έχουν πλέον σταματήσει τη χρήση 3D-εκτυπωμένων όπλων, παρότι παρήγαγαν εκατοντάδες FGC-9 το 2022 και 2023, τα οποία κόστιζαν περισσότερο από δέκα φορές λιγότερο από τα πολυβόλα της μαύρης αγοράς.

Οι ηγέτες των ανταρτών που μίλησαν στην Hnin Mo επικαλέστηκαν τον αυστηρό έλεγχο της χούντας στις εισαγωγές βασικών υλικών όπως κόλλα και μέταλλα. Επιπλέον, τώρα διαθέτουν παραδοσιακά όπλα, όπως RPG ή πολυβόλα.

Το παράδειγμα της Μιανμάρ δείχνει τους περιορισμούς των τωρινών 3D-εκτυπωμένων όπλων για στρατιωτική χρήση. Ωστόσο, παγκοσμίως η διάδοσή τους είναι εμφανής. Πολλές χώρες εξετάζουν νομοθεσίες για ποινικοποίηση της κατοχής σχεδίων (blueprints). Υπάρχουν επίσης φωνές που ζητούν από τους κατασκευαστές 3D εκτυπωτών να μπλοκάρουν την εκτύπωση εξαρτημάτων όπλων, όπως κάνουν οι εκτυπωτές συμβατικής χρήσης με την εκτύπωση χαρτονομισμάτων. Ωστόσο, αν τέτοια μέτρα θα είναι αποτελεσματικά, παραμένει να φανεί.