Για αιώνες, η ιστορία της ξαφνικής εξαφάνισης των αρχαίων Μάγια έχει συναρπάσει και προβληματίσει τους αρχαιολόγους.
Όμως, μία πρωτοποριακή γενετική μελέτη αποκαλύπτει ένα πολύ διαφορετικό τέλος: ο λαός των Μάγια δεν έφυγε ποτέ.
Σύμφωνα με την Daily Mail, ερευνητές ανέλυσαν αρχαίο DNA από ανθρώπινα λείψανα που είχαν ταφεί στην Κοπάν, μια σημαντική πόλη των Μάγια στη σημερινή Ονδούρα.
Τα ευρήματα αμφισβητούν την επικρατούσα πεποίθηση ότι η πτώση της πόλης πριν από περίπου 1.200 χρόνια σήμανε και την πλήρη κατάρρευση του πληθυσμού.
Αντίθετα, τα γενετικά δεδομένα αποκαλύπτουν ότι πολλοί από τους αρχικούς κατοίκους της Κοπάν παρέμειναν εκεί και αναμείχθηκαν με ξένους πληθυσμούς.
Οι ίδιες γενεαλογικές γραμμές που περπατούσαν στις μεγάλες πλατείες της Κοπάν τον 9ο αιώνα συνέχισαν να ζουν στην περιοχή για αιώνες, ακόμα κι όταν η πολιτική αυτοκρατορία κατέρρεε.
Οι αρχαιολόγοι πίστευαν προηγουμένως ότι η πολιτική κατάρρευση των πόλεων-κρατών των κλασικών Μάγια, όπως η Κοπάν, συνεπαγόταν μαζική εξαφάνιση ή μαζική έξοδο του πληθυσμού.
Η ανθρωπολόγος Lisa Lucero από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις επιβεβαιώνει αυτή την άποψη σε συνέντευξή της στο LiveScience, δηλώνοντας: «Οι πάνω από 7 εκατομμύρια Μάγια που ζουν σήμερα είναι η ζωντανή απόδειξη ότι το πολιτικό σύστημα κατέρρευσε, αλλά όχι οι άνθρωποι».
Η κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Μάγια δεν συνέβη ακαριαία, αλλά σταδιακά, μέσα από αιώνες ξηρασίας, πολέμων και περιόδων υπερπληθυσμού.
Αν και οι ιστορικοί διαφωνούν για την ακριβή αιτία της εξαφάνισης, πολλοί συμφωνούν ότι ήταν συνδυασμός παραγόντων που οδήγησαν στην εγκατάλειψη πολλών πόλεων-κρατών των Μάγια.
Παρόλο που DNA έχει ανακτηθεί και από άλλες τοποθεσίες των Μάγια, αυτή είναι η πιο λεπτομερής γενετική απεικόνιση που έχει γίνει ποτέ σε άτομα που έζησαν σε μία από τις πιο εμβληματικές πόλεις του πολιτισμού.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA επτά σορών που βρέθηκαν στην Κοπάν, γεγονός που τους επέτρεψε να συνθέσουν το παζλ.
Τα νέα γονιδιώματα συγκρίθηκαν με πάνω από 700 αρχαία και σύγχρονα γονιδιώματα από όλη την Αμερική, δημιουργώντας έναν λεπτομερή γενετικό χάρτη.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι τα άτομα που θάφτηκαν στην Κοπάν ανήκαν σε μια ευρύτερη γενετική γενεαλογία των Μάγια που χρονολογείται από το 3.700 π.Χ., κυρίως σε αυτό που σήμερα είναι το Μπελίζ.
Ωστόσο, οι ερευνητές εντόπισαν επίσης γενετικά χαρακτηριστικά από τα υψίπεδα του κεντρικού Μεξικού, πατρίδα των αρχαίων Ζαποτέκων και Μίξε από το 500 π.Χ. περίπου έως το 900 μ.Χ.
Αυτός ο γενετικός συγκερασμός ενισχύει μακροχρόνιες θεωρίες ότι οι ελίτ των Μάγια ίσως παντρεύονταν με ξένους για να διευκολύνουν πολιτικές συμμαχίες, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Επίσης, ευθυγραμμίζεται με την ιδέα ότι ορισμένοι ηγέτες μπορεί να είχαν ανατραφεί ή να είχαν καταγωγή από μακρινές περιοχές.
Ακόμα και μετά την πολιτική κατάρρευση του κλασικού πολιτισμού των Μάγια, η γενετική τους κληρονομιά επιβίωσε στους σημερινούς πληθυσμούς.
Ο λαός της Κοπάν είχε ισχυρούς δεσμούς με τους σημερινούς Μεξικανούς, Γουατεμαλτέκους και Ονδουριανούς.
Ο Shigeki Nakagome, συν-συγγραφέας της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής γονιδιωματικής ιατρικής στο Trinity College του Δουβλίνου, δήλωσε: «Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι η κοινωνία των Μάγια, ειδικά μεταξύ των ελίτ, ήταν ταυτόχρονα ποικιλόμορφη και κινητική. Αλλά παρά αυτές τις εξωτερικές επιρροές, υπάρχει μια αξιοσημείωτη συνέχεια της τοπικής καταγωγής».
Η Κοπάν ιδρύθηκε το 426 μ.Χ. από τον πρώτο ηγεμόνα της δυναστείας, τον K’inich Yax K’uk’ Mo’, που πιστεύεται ότι μετανάστευσε από την κεντρική περιοχή των Μάγια.
Στρατηγικά τοποθετημένη σε σημαντικές εμπορικές διαδρομές, η πόλη υπήρξε πολιτισμικός κόμβος που συνέδεε τους μεσοαμερικανικούς πολιτισμούς από τη Χερσόνησο του Γιουκατάν μέχρι τις Άνδεις.
Αν και η Κοπάν έχει μελετηθεί εκτενώς από την αρχαιολογία, η γενετική της ιστορία παρέμενε σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, μέχρι τώρα.
Ανάμεσα στα ευρήματα που έχουν μελετηθεί, ξεχωρίζει ένας άνδρας που είχε ταφεί με περίτεχνα αντικείμενα στην Κοπάν.
Το γενετικό του προφίλ υποδείκνυε υψηλή κοινωνική θέση, πιθανώς δυναστικός ηγεμόνας.
Ένας δεύτερος άνδρας, θαμμένος κοντά χωρίς καθόλου αντικείμενα, ταυτοποιήθηκε ως πιθανό θύμα θυσίας.
Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι το μικρό δείγμα περιορίζει τη δυνατότητα της μελέτης να εκπροσωπήσει πλήρως την ποικιλομορφία του πληθυσμού της Κοπάν, πόσο μάλλον του ευρύτερου πολιτισμού των Μάγια.
